Trump juicht over een immigratiedeal met Mexico – en beargumenteert dat zijn tactiek van ‘maximale druk’ zijn vruchten afwerpt. Roberta N. Haar zet daar haar vraagtekens bij.
For the English version, click here
President Donald J. Trumps dreigement om een importheffing van 5 procent in te voeren op goederen uit Mexico – om ze zo tot een strenger grensbeleid te dwingen – is het laatste voorbeeld van zijn Peace Through Strength-beleid. Zijn aankondiging in april dat hij ontwikkelingsgeld gaat afbouwen voor drie Centraal-Amerikaanse landen omdat ze niet genoeg doen om asielzoekers te stoppen, is een ander recent voorbeeld. Trump is zeker niet de eerste president die een buitenlandbeleid voert waarbij investeringen in ontwikkelingshulp en diplomatie worden verminderd – met grote bezuinigingen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en USAID – terwijl militaire uitgaven omhoog gaan. En toch is Trumps aanpak, die van dwangmiddelen in plaats van diplomatie, uiteindelijk gedoemd te mislukken. Het druist namelijk in tegen zijn andere beleid: een Strategy of Exhaustion, bedacht om politieke tegenstanders te verzwakken in een cycloon van onwaarheden.
Ook economische wapens ingezet
In December 2017 presenteerde Trump zijn Nationale Veiligheidsstrategie, waar Peace Through Strength een onderdeel van was. In geldtermen betekende dat voor het fiscale jaar 2018 een bezuiniging van 17.3 miljard dollar op het ministerie van Buitenlandse Zaken (waaronder 700 miljoen dollar ontwikkelingshulp aan Guatemala, Honduras en El Salvador) en een toename van 54 miljard dollar voor het Pentagon. Die uitgaven onderstrepen dat de Verenigde Staten een trend volgen: die van veel te grote investeringen in militaire middelen en een dramatisch gebrek aan investeringen in diplomatieke mogelijkheden. Dat is ondanks het feit dat militaire macht normaliter het tegenovergestelde effect heeft dan wat wordt nagestreefd, een argument dat minister van Defensie Robert Gates vaak maakte in de regeringen van George W. Bush en Barack Obama. Volgens Gates was het niet in Amerika’s belang om meer muzikanten in de militaire orkesten te hebben dan diplomaten – of dat het hele diplomatieke korps kleiner is dan het personeel van een groep vliegdekschepen.
Echter, Trumps nadruk op drukmiddelen gaat een stap verder door ook van economische instrumenten een wapen te maken. Voorbeelden: de escalatie in importtarieven op Mexicaanse goederen en een strikter embargo op Iran. Het is niet duidelijk is of maximale druk het Iraanse regime op zijn knieën zal dwingen. Maar het feit dat Mexico zijn eigen zuidelijke grens beter gaat beveiligen en akkoord ging met een andere behandeling van Centraal-Amerikaanse migranten gaf Trump de mogelijkheid om zijn handelsmaatregelen te presenteren als doorslaggevende acties bij het overtuigen van een land om Amerikaanse belangen te behartigen.
Gedoemd te mislukken
In tegenstelling tot wat Trumps triomfantelijke tweets beweren, zijn diens pogingen om immigranten af te schrikken door dwang en wreedheid tot dusver een grove mislukking. Het aantal mensen dat vanuit Mexico Amerika binnenkwam, is op de korte termijn met 30 procent toegenomen. Op de lange termijn zal het stopzetten van ontwikkelingshulp even desastreuze gevolgen hebben, omdat de hulp juist bedoeld is om redenen weg te nemen voor mensen om die landen te ontvluchten. En terwijl emigratie vanuit Centraal Amerika groeit, is dat niet het geval in El Salvador, volgens sommige officials een gevolg van Amerikaanse hulp daar. Dwangmiddelen hebben uiteindelijk een beperkt effect op de aanpak van problemen als immigratie, een ander punt dat minister Gates veelvuldig maakte.
Maar de belangrijkste reden waarom Trumps buitenlands beleid zal falen, is omdat het conflicteert met zijn Strategy of Exhaustion. Dat zijn zijn pogingen de publieke sfeer te vullen met onwaarheden om publieke opinie te beïnvloeden. Wat je ook denkt over Trumps leiderschapskwaliteiten, hij begrijpt als geen ander dat mensen onwaarheden zullen accepteren als je ze maar vaak genoeg herhaalt. Daniel Kahneman, een Nobelprijswinnaar in de economie en auteur van Thinking Fast and Slow, schrijft erover: ‘Een betrouwbare manier om mensen onwaarheden te laten geloven is repetitie, omdat het lastig onderscheiden is tussen een vertrouwd verhaal en de waarheid.’ De consistentie van een boodschap is veel belangrijker dan volledigheid.
Trump doet dit voor zijn aanhangers, maar ook voor zijn vijanden. Hij probeert het bredere electoraat te verwarren door die onder te dompelen in absurditeit en hypocrisie, totdat die simpelweg stoppen met het volgen van het politieke discours. Ik las laatst een artikel over Joe Biden in The New Republic door George Blaustein, een academicus aan de Universiteit van Amsterdam. Aan het einde van het stuk stond een kleine advertentie bedoeld om abonnees op te peppen: ‘Nieuwe hoop voor zij die politiek vermoeid zijn.’ Dat vat het precies samen: stemmers in het midden zijn doodmoe van hoe Trumps uitvoerende macht normen en waarden afbreekt.
Verzonnen resultaten
Uiteindelijk heeft Trumps Strategy of Exhaustion ook invloed op hoe de Centraal-Amerikaanse staten die te maken krijgen met zijn Peace Through Strength-strategie, hem inschatten. Het is lastig zeggen hoe serieus zijn retoriek kan zijn, omdat zijn echte doelwit het Amerikaanse publiek is. Bovendien is het lastig onderhandelen met een onvoorspelbare uitvoerende macht die onwaarheden verspreidt.
Zelfs de ‘winst’ op Mexico fabriceerde Trump. Volgens The New York Times waren alle belangrijke immigratieplannen al maanden geleden overeengekomen, wat zoveel betekent dat de importtarieven er nooit zouden komen en dat de ‘deal’ al was gesloten. De dreigementen waren nieuwe voorbeelden van lege onwaarheden. Of zoals de conservatieve New York Times columnist David Brooks beweert: het incident toont opnieuw Trumps ‘performatieve narcisme’ aan.
Meer van Roberta N. Haar: ’70 jaar NAVO. En nu?’
Het resultaat van de combinatie van Trumps Peace Through Strength en zijn Strategy of Exhuastion is verzet. Dan Drezner van de Fletcher School of Law and Diplomacy beargumenteert dat Amerika’s invloed op de wereld is afgenomen, en dat er meer vijandigheid is jegens Amerika’s standpunten. De enige constructieve verandering die hij identificeert in buitenlandse leiders is hun bereidheid de Amerikaanse president te vleien. Als extra paaien resulteert in Trump die opschept dat Amerika eindelijk weer ‘respect’ krijgt op het internationale toneel, dan kunnen wereldleiders nog wat leren van de Britse koningin Elizabeth. Die ontwapende Trump soepeltjes met een glimlach, gesprekken over koetjes en kalfjes en een staatsbanket.