De eerste G20-top van het jaar belooft spannend te worden. Op de bijeenkomst in Osaka treffen ook de Amerikaanse president Donald Trump en de Chinese leider Xi Jinping elkaar. Zij gaan opnieuw in gesprek over hun handelsconflict. Noord-Korea en de aanpak van de klimaatverandering staan eveneens op de agenda. Vier thema’s uitgelicht van een internationale topontmoeting waar ook premier Mark Rutte aanwezig is.
Het handelsconflict tussen Amerika en China
In de Japanse stad Osaka wordt tijdens de top van de twintig belangrijkste economieën ter wereld (negentien landen plus de Europese Unie) gesproken over tal van onderwerpen, maar geen enkel gesprek is zo belangrijk als dat tussen China en de Verenigde Staten. Al maanden bestoken de twee grootste economieën elkaar met importheffingen op diverse goederen.
Amerika hanteert een importheffing van 25 procent op een aanzienlijk aantal goederen die uit China worden geïmporteerd. De totale waarde daarvan is rond de 250 miljard dollar (220 miljard euro). President Donald Trump heeft de heffing opgelegd omdat hij vindt dat het economische speelveld tussen China en Amerika in het voordeel van de Chinezen is.
Tijdens de G20 gaan de twee landen opnieuw met elkaar in gesprek, kondigde Trump vorige week op Twitter aan:
Had a very good telephone conversation with President Xi of China. We will be having an extended meeting next week at the G-20 in Japan. Our respective teams will begin talks prior to our meeting.
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) June 18, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De ontmoeting is een volgende fase in de onderhandelingen over een handelsakkoord. Trump voerde deze week de druk op door te dreigen met nieuwe heffingen als het gesprek met Xi mislukt.
Lees onze columnist Roelof Bouwman over Vladimir Poetin die ook naar de G20-top gaat: Is Vladimir Poetin erger dan Jozef Stalin?
Toch zou het bereiken van een akkoord dichtbij zijn. De Amerikaanse minister van Financiën Steven Mnuchin was deze week hoopvol over een oplossing voor het handelsconflict met China. Volgens Mnuchin is een handelsakkoord tussen beide landen al voor ‘90 procent rond’. Trump en Xi zullen het tijdens hun bijeenkomst op de G20 eens moeten worden over de laatste 10 procent.
Overigens wekken ook de Europese Unie en India de toorn van Trump. Tegen nieuwszender Fox Business zei de Amerikaanse president dat Europa ‘ons slechter behandelt dan China’ en op Twitter haalde hij uit naar India:
I look forward to speaking with Prime Minister Modi about the fact that India, for years having put very high Tariffs against the United States, just recently increased the Tariffs even further. This is unacceptable and the Tariffs must be withdrawn!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) June 27, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De ontwapening van Noord-Korea
Naast het handelsconflict zullen Trump en Xi ook over Noord-Korea praten. Begin dit jaar flopte de tweede ontmoeting tussen de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en Trump. Zij konden het niet eens worden over beëindiging van de sancties tegen het communistische land. Sindsdien hebben de twee leiders nauwelijks nog contact met elkaar gehad.
De Noord-Koreanen weigeren hun kernwapens op te geven, terwijl dat voor de Amerikanen een belangrijke eis is om hun sancties te verlichten.
Vorige week bracht de Chinese leider Xi een bezoek aan Pyongyang om de gesprekken over denuclearisatie te hervatten. China speelt een belangrijke rol in die gesprekken omdat het de belangrijkste handelspartner is van Noord-Korea. Ook gaan de Chinezen soepel om met het hanteren van de sancties die voor het buurland gelden.
Ook Amerika lijkt open te staan voor nieuwe gesprekken met Noord-Korea. Trump heeft een brief van Kim Jong-un beantwoord. Wat in die correspondentie staat, is geheim. Mogelijk kan het gesprek tussen Xi en Trump eveneens bijdragen aan de onderhandelingen tussen Amerika en Noord-Korea.
De klimaatdoelen van Parijs
‘Een rode lijn’ noemde de Franse president Emmanuel Macron zijn eis dat de G20 zijn steun uitspreekt voor het Klimaatakkoord van Parijs (2015). Als die steun niet unaniem is, dreigt Macron de slotverklaring van de top niet te ondertekenen.
Macron zit daarmee op dezelfde lijn als de leiders van de Europese Unie. Voorafgaand aan de G20 schreven Donald Tusk en Jean Claude Juncker, respectievelijk voorzitter van de Europese Raad en voorzitter van de Europese Commissie, dat klimaatverandering een ‘existentiële bedreiging’ is. ‘We moeten een gezondere planeet achterlaten voor hen die na ons komen’ staat in de brief.
Ook de Japanse premier Shinzo Abe, die de G20-top dit jaar organiseert, noemt klimaatverandering ‘een van de belangrijkste thema’s van de G20’. Toch is het maar de vraag of Macron kan vasthouden aan zijn in het zand getrokken streep. Het is zeer onwaarschijnlijk dat Trump zijn steun voor de klimaatdoelen van Parijs wil uitspreken. Hij trok de Verenigde Staten juist terug uit het akkoord.
Nederland en Turkije
Voor de derde keer op rij maakt de Nederlandse premier zijn opwachting bij de G20. Nederland wordt doorgaans niet uitgenodigd omdat de Europese Unie als geheel ook Nederland vertegenwoordigt. Toch kreeg Rutte het voor elkaar om als speciale gast aanwezig te zijn. Zo was hij ook bij de vorige G20-top in Argentinië (2018), net als in 2017, toen de G20 in de Duitse stad Hamburg vergaderde.
De aanwezigheid van Rutte kan onverwachte gevolgen hebben. Zo is op de top in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires het diplomatieke conflict tussen Nederland en Turkije opgelost. Nederland en Turkije konden sinds het onverwachte bezoek van de Turkse minister van Familiezaken aan Rotterdam in 2017 moeilijk met elkaar door een deur. Tijdens een overleg op de G20-top werd de ruzie bijgelegd.
Of Rutte en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan elkaar tijdens de top in Osaka opnieuw ontmoeten, is onbekend. Tweede Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA) wil dat Rutte Erdogan verzoekt om de vrijlating van politieke gevangenen. Mogelijk wordt dan ook het lot besproken van het SP-gemeenteraadslid Murat Memis, die al sinds eind april Turkije niet mag verlaten.