Het is niet veel leiders van een klein land als Nederland gegeven, maar premier Mark Rutte (VVD) slaagt er wel in. Hij gaat vandaag voor de tweede keer op bezoek bij de Amerikaanse president Donald Trump. Waarover spreken de twee in het Witte Huis?
Het bezoek van Rutte aan Trump op donderdag is maandenlang in het geheim voorbereid. Het is gekoppeld aan een Nederlandse handelsmissie in Boston waar Rutte vrijdag bij is. Het gesprek in het Witte Huis komt op een moment waarop ten minste drie lastige kwesties de relatie tussen de twee landen op de proef stellen. Diplomaten zullen het gesprek tot het allerlaatste moment tot in detail voorbereiden.
Amerika wil militaire hulp in Midden-Oosten
De Amerikaanse regering vraagt bondgenoten als Nederland om militaire hulp in Syrië – nadat zij zelf had aangekondigd de meeste soldaten terug te halen – en in de Straat van Hormuz, voor de kust van Iran. Defensie twijfelt over beide verzoeken, maar volgens diverse media overweegt Nederland serieus om een fregat te sturen naar de Perzische Golf.
En dan is er de kwestie over het terughalen van Nederlandse IS-strijders, iets waar Amerika op aandringt. Een woordvoerder van de Amerikaanse ambassade in Den Haag gaf vorige week aan dat Amerikaanse militairen kunnen helpen met de repatriëring van Nederlandse jihadisten – een suggestie als interessant gespreksonderwerp voor donderdag.
Rutte ontkende in de aanloop naar de ontmoeting met Trump stellig dat deze onderwerpen op de agenda staan – over geen van de kwesties kan of wil hij uitsluitsel geven.
‘De relatie met Amerika gaat verder dan de hype van de dag,’ zei hij na de ministerraad. ‘De indruk wordt gewekt alsof de relatie met Amerika zich beperkt tot die drie onderwerpen.’
Economische kansen voor Nederland
In plaats daarvan ziet Rutte, die samen met minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) naar Washington reist, vooral economische kansen. Hij noemt de ontmoeting een gelegenheid om Nederland te presenteren als ‘beste toegangspoort van Amerika in Europa, als Engeland wegvalt’.
Mogelijk komt Schiphol ter sprake: Nederland en Amerika onderhandelen al jaren over een plan om Amerikaans douanepersoneel op de Nederlandse luchthaven te stationeren.
Team Trump: Wie houden de Amerikaanse president in toom?
Wat verwachten de Amerikanen eigenlijk van de ontmoeting met de Nederlandse premier? Een woordvoerder van president Trump noemt als gespreksonderwerp wel degelijk ‘versterking van de samenwerking op het gebied van de veiligheid’.
Rutte maakt zich er geen zorgen over. Over Syrië zegt hij: ‘Natuurlijk, Trump kan dat aan de orde stellen, en dan zal ik hem zeggen dat wij het verzoek zorgvuldig bestuderen.’
Het is een beproefde tactiek van Rutte, die niet bang is om Trump tegen te spreken, zoals hij liet zien bij de vorige ontmoeting in het Witte Huis. Toen Trump zei dat ook positief is als Amerika en Europa geen handelsovereenkomsten meer sluiten, volgde een afgemeten ‘no’ van Rutte. Trump leek het nauwelijks te zijn opgevallen.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook komt Rutte niet met lege handen. Vanochtend bevestigde minister van Defensie, Ank Bijleveld, in dagblad Trouw dat Nederland acht of negen extra F-35 straaljagers gaat kopen van de Amerikaanse fabrikant Lockheed Martin, bovenop de eerdere bestelling van 37 vliegtuigen. De F-35 is de opvolger van de F-16 bij de Nederlandse luchtmacht.
Rutte ontmoet eerst Senatoren
Premier Rutte gaat voor zijn afspraak met Trump eerst langs bij denktank Atlantic Council. Daar gaat hij in gesprek over Europa en de mondialiserende wereld. Ook geeft hij een toespraak.
Bij de Atlantic Council zijn ook een aantal Senatoren van de commissie Buitenlandse Zaken. In die commissie zitten enkele van de machtigste politici in Washington; onder anderen ex-presidentskandidaten Mitt Romney en Marco Rubio, en Tim Kaine, vicepresidentskandidaat van Hillary Clinton in 2016.
Voor versterking van de relatie met het Witte Huis zijn de Senatoren Lindsey Graham en Rand Paul interessant. Zij hebben een nauwe band met de president.
Deze Senatoren hebben altijd een volle agenda en het is veelzeggend wie er tijd zullen nemen voor de Nederlandse premier. Bij de ontmoeting kan Rutte in elk geval op brede steun rekenen – van Democraten en Republikeinen – voor zijn oproep de banden tussen Amerika en Europa te versterken.