Brexit gaat niet gebeuren, stelde de Britse journalist/schrijver Rod Liddle eerder dit jaar in een column. Over hoe een links-liberale Londense elite de Brexit-wens van de meerderheid van de kiezers saboteert, schreef Liddle het boek The Great Betrayal – het grote verraad. Nederland maakte al in 2005 kennis met de realiteit dat ondanks het nee in het referendum over de Europese grondwet, de EU-integratie gewoon werd doorgezet, schrijft Jelte Wiersma.
Het daagde Rod Liddle dit voorjaar: de Brexit gaat niet gebeuren. ‘Het politieke establishment wil niet waarvoor wij hebben gestemd: Brexit. Jo Swindon, de leider van de Liberal Democrats, zei: “Ik ben een liberaal-democraat en zal de uitslag van het referendum niet respecteren als het ‘Leave’ is.” Is dat democratisch? Zeven op de tien parlementsleden zijn Remainer en willen Brexit niet.’
Demografie Remainers en Leavers vrijwel gelijk, met één groot verschil
Liddle ontleedt in zijn boek de demografie van de Leave-stemmers (51,9 procent) en de Remain-stemmers (48,1 procent) en concludeert dat die nagenoeg gelijk is. Met één groot verschil: een kwart van de Remain-stemmers ‘meent het als zij zeggen dat ze geen Leave-stemmers kennen. Dat zijn mensen die werken voor de BBC, waar 93 procent Remain stemde, de ambtenarij, de rechtspraak, academische wereld, leraren en de lobbyisten van bedrijven.’
Lees ook dit commentaar van Jelte Wiersma: Succesvol Verenigd Koninkrijk kan meer landen verleiden EU te verlaten
Een kleine minderheid die evenwel machtig is. Liddle: ’Zij proberen hun democratische geweten te kalmeren door te zeggen dat het referendum gebreken vertoonde of dat de mensen die stemden niet capabel waren. Als kind dacht ik: democratie is een gegeven en zal altijd bestaan. Vergeet het maar. Het is heel fragiel en gaat er vanuit dat de verliezende kant accepteert dat ze heeft verloren. En dat doet ze nu niet.’
Weer uitstel: sabotage Brexit vooralsnog succesvol
De sabotage van Brexit is vooralsnog succesvol. Sinds het referendum in 2016 is het Verenigd Koninkrijk gewoon EU-lid gebleven, terwijl het dit voorjaar al zou zijn uitgetreden. De nieuwe deadline was 31 oktober, maar ook die wordt waarschijnlijk niet gehaald, en nieuw uitstel – tot en met 31 januari 2020 – lijkt aanstaande. Gaat Brexit er ooit nog van komen?
Nederland maakte in 2005 al kennis met de macht en wilskracht van het pro-EU-establishment. Bijna alle politieke partijen voerden campagne voor de Europese grondwet, die dat jaar per referendum aan de burgers werd voorgelegd. Bijna alle journalisten waren vóór, de grachtengordel was voor, net als de lobby van vooral grote bedrijven en ook de ambtenarij in Den Haag, het ministerie van Buitenlandse Zaken voorop. Bij een opkomst van 63,3 procent stemden desondanks (of juist daarom) 4,7 miljoen Nederlanders tegen en 2,9 miljoen voor.
Establishment in de war na referendum over Europese grondwet
Dit eerste nationale referendum in de Nederlandse geschiedenis waarbij eenieder van 18 jaar of ouder mocht stemmen, leidde tot een schok. De nationale gevestigde orde was in de war. Hoe kon een meerderheid van de kiezers het met het establishment oneens zijn, en de gevestigde wijsheid over de zegeningen van een almaar verdere machtsoverdracht naar Brussel in twijfel trekken?
Lees ook dit essay van dr. Adriaan Schout, Europadeskundige van Clingendael: Hoe Brits is de Brexit eigenlijk? 
Het establishment herpakte zich overigens snel. In 2008 stemde een overgrote meerderheid van de Tweede Kamer vóór de Europese grondwet, dat intussen ‘Verdrag van Lissabon’ was gedoopt. Op beledigende wijze voor burgers werd een referendum niet meer nodig geacht.
Toenmalig CDA-premier Jan Peter Balkenende had de Raad van State gevraagd om advies. Dat luidde dat er geen grondwettelijke aspecten zaten aan ‘Lissabon’ en de bevolking daarom niet opnieuw om een oordeel hoefde te worden gevraagd. Balkenende omarmde dat advies gretig en zei: ‘Dit is een normaal wijzigingsverdrag en daar hoort een normale beslissingsprocedure bij.’ Dit was de grootst mogelijke onzin. De Franse ex-president Valery Giscard d’Estaing zei: ‘Lissabon is hetzelfde als de Grondwet. (..)’ Wat wel was veranderd, was dat elke verwijzing naar ‘grondwet’ uit ‘Lissabon’ was gehaald. Waarom? Giscard d’Estaing: ‘Bovenal om elke dreiging van nieuwe referenda weg te nemen.’
Het was aldus een complot om de burger buitenspel te zetten. In Frankrijk, waar ook per referendum tegen de grondwet was gestemd, ging het net zo. Over ‘Lissabon’ werd er geen referendum gehouden.
Wie ‘verkeerde’ antwoord geeft, wordt volgende keer niets gevraagd
Lees het interview met Ivan Krastev: ‘De politieke elites zijn in paniek’
De brave Nederlander en Fransman legde zich maar neer bij de realiteit dat wie democratisch het ‘verkeerde’ antwoord geeft, de volgende keer niets meer wordt gevraagd. In de woorden van de Bulgaarse politiek-filosoof Ivan Krastev in Elsevier Weekblad: ‘In Rusland en China is de boodschap: er is geen politiek alternatief voor president Vladimir Poetin, respectievelijk voor de Communistische Partij. De overheid verandert beleid, maar de leiders kunnen niet worden veranderd. In Europa is voor een andere route gekozen: je kunt regeringen zo vaak als je wilt veranderen, maar het beleid kan niet worden veranderd. Waarom zou je dan nog gaan stemmen?’
Rod Liddle weet het antwoord: ‘Ik kom uit Noord-Engeland waar vooral Leave is gestemd, en velen zeggen mij: “Waarom zou ik nog stemmen, het heeft toch geen zin.”’