Nowruz, het Perzisch nieuwjaar dat 20 maart begon, wordt dit jaar overschaduwd door het coronavirus. Iran is na Italië en China het zwaarst getroffen land. Het aantal doden en besmettingen is schrikbarend hoog en loopt steeds verder op.
De grootste piek moet volgens deskundigen nog komen. In de beginfase werd de uitbraak gebagatelliseerd en ontkend. Die tijd is voorbij: het coronavirus heeft nu de hoogste prioriteit. Maar om de crisis te beteugelen, is daadkracht nodig en de doorgaans bureaucratische regering loopt tegen tal van problemen aan.
Iran, zo’n 82 miljoen inwoners, heeft een dodental van 1.284 als gevolg van het coronavirus. Ruim 18.000 mensen zijn besmet. De voorspellingen beloven niet veel goeds. Een expert op de Iraanse televisie voorspelde dat het dodental in het ergste geval kan oplopen tot 3,5 miljoen. De viering van Nowruz (letterlijk: nieuwe dag) is daarom cruciaal in de strijd tegen het coronavirus.
Vakantieverkeer
Miljoenen Iraniërs hebben nu vakantie en gaan op bezoek bij familie elders in het land. Opperste leider Ali Khamenei heeft daarom een opmerkelijk en ingrijpend besluit genomen. Door een fatwa (religieus verbod) uit te vaardigen voor ‘onnodig reizen’, hoopt hij de verspreiding van het virus tegen te gaan.
Gezien de grote verkeersopstoppingen rond belangrijke wegen, geven veel Iraniërs geen gehoor aan de oproep. Voor hen is het vieren van Nowruz een belangrijke houvast. Het is een eeuwenoude traditie die stamt uit de tijd van voor de islam en heeft vele crises en epidemieën overleefd.
Nationale strijd
Voor tegenstanders is de coronacrisis het moment om aan te tonen hoe kwaadaardig het regime in Iran is. Het hoge aantal doden en besmettingen zou namelijk voortkomen uit wanbeleid. De Iraanse regering daarentegen probeert na een moeizaam begin een positieve draai aan het geheel te geven. De coronacrisis is topprioriteit. ‘Kijk eens hoe goed wij de strijd aangaan met het coronavirus’ is de boodschap voor de buitenwereld. Waren tijdens de Iran-Irakoorlog in de jaren tachtig de soldaten met hun gasmaskers de nationale helden, nu staat het ziekenhuispersoneel met hun mondkapjes en beschermende pakken centraal.
De praktijk is een stuk weerbarstiger. Parkeerplaatsen, stadions en trouwzalen worden ingericht als noodhospitaal om de toestroom van patiënten aan te kunnen. De straten in Teheran worden, voor zover het nut heeft, ontsmet door mannen met speciale apparatuur.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het land is, in tegenstelling tot ander landen in de regio, niet op slot. Scholen en universiteiten zijn gesloten, maar veel winkels zijn gewoon geopend.
Gedetineerden op vrije voet
Wie de deuren ook open hebben, zijn de gevangenissen. Deze opmerkelijke maatregel heeft de schijn van een wanhoopspoging. Afgelopen week mochten er 95.000 gedetineerden op tijdelijk verlof. Op 3 maart liet Iran ook al 54.000 gevangenen tijdelijk vrij. De gevangenissen zijn overvol en er heeft snel besmetting met het virus plaats. Ook politiek gevangenen mogen weg. De Brits-Iraanse Nazanin Zaghari-Ratcliffe, voor wie veel actie is gevoerd, heeft de gevangenis verlaten, maar zit met een enkelband bij haar ouders in Teheran.
De maatregelen die worden genomen, zorgen bovendien voor onrust. Toen twee van Irans belangrijkste religieuze centra, in Qom en Mashad, werden gesloten, kwamen religieuze fanatici in opstand. De politie moest ingrijpen en er werden mensen gearresteerd.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Gezondheidszorg
Een ander knelpunt is de medische sector in Iran. Die staat, als gevolg van Amerikaanse sancties, zwaar onder druk. Bovendien zijn testkits voor het coronavirus, net als in de rest van de wereld, schaars. Vanwege de sancties is er een tekort aan medische apparatuur en medicijnen. Voor veel Iraniërs is de gezondheidszorg daardoor onbetaalbaar geworden. De Amerikaanse sancties zijn dan ook een veelgehoord punt van kritiek. Vooral Javad Zarif, de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken hamert hier geregeld op en stelt de Verenigde Staten verantwoordelijk voor veel problemen in Iran.
Unlawful US sanctions drained Iran's economic resources, impairing ability to fight #COVID19.
They literally kill innocents
It is immoral to observe them: doing so has never saved anyone from future US wrath
Join the growing global campaign to disregard US sanctions on Iran.
— Javad Zarif (@JZarif) March 17, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Spijtig voor de Iraniërs is dat de Amerikaanse sancties effectief zijn. Ze hebben als doel Iran economisch op de knieën te krijgen en zijn gericht op de olie-industrie van het land. Hierdoor is Iran een groot deel van zijn inkomsten kwijtgeraakt. Nu ook de prijs van olie is gedaald, is de nood hoog. Voor het eerst sinds 1962 heeft Iran daarom een beroep gedaan op het Internationaal Monetair Fonds. Het bedrag van 5 miljard dollar zou ten goede moeten komen aan de bestrijding van het coronavirus.