Het coronavirus verspreidt zich over de hele wereld en spaart daarbij gevangenissen niet. Verscheidene landen nemen daarom het besluit gedetineerden vrij te laten. Vier vragen en antwoorden.
Waar worden gevangenen vrijgelaten?
Dat gebeurt over de hele wereld. In Europa besloot de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen eind maart om duizend gevangenen vervroegd vrij te laten. Begin april namen Engeland en Wales een soortgelijk besluit door maximaal 4.000 gevangenen vervroegd naar huis te sturen. Ook gevangenissen in de Verenigde Staten voelen zich genoodzaakt dit besluit te nemen.
Lees ook over het coronavirus: Zijn alle coronapatiënten na een infectie immuun?
In sommige landen gaat het om grote aantallen. Myanmar laat een kleine 25.000 gevangenen vrij, een kwart van het totaal aantal gevangenen. In Turkije gaat het om 90.000 gevangenen. Iran spant de kroon. Daar werden begin maart 54.000 gevangen vrijgelaten en twee weken later nog eens 85.000.
Waarom worden gevangenen vrijgelaten?
Gevangenissen zijn niet berekend op de uitbraak van een virus. In veel landen zijn gevangenissen overvol en zijn de hygiënische omstandigheden binnen vaak slechter dan buiten de gevangenismuren. Op die manier grijpt het virus snel om zich heen. Dat zorgt voor sociale onrust, want gevangenen moeten langer op hun cel blijven en vrezen voor hun leven. In onder meer Brazilië, Italië en Colombia leidde dit tot een gevangenenopstand. In Colombia vielen hierbij 23 doden.
Voor veel landen is vrijlating een laatste redmiddel. Er is niet genoeg plek om gevangen af te zonderen, en mogelijkheid om gevangen te verplaatsen is er niet. Door gevangenen vrij te laten, wordt meer ruimte gecreëerd.
Wie komen er vrij?
In Duitsland en Engeland gaat het om gevangen met een laag risico. Zedendelinquenten of mensen die een gevaar voor de samenleving vormen, blijven vastzitten. In de meeste landen komen gevangenen alleen vervroegd vrij. Daarnaast worden veel gevangenen niet permanent, maar tijdelijk vrijgelaten. In Engeland moet een enkelband ze in de gaten houden. Het tijdelijke verlof zal in veel andere landen moeilijk te handhaven zijn, vanwege een gebrek aan hulpmiddelen, zoals een enkelband.
Lees alle artikelen over het coronavirus in ons dossier
Overheden zijn selectief met wie ze vrijlaten. In Turkije moeten journalisten en politieke gevangenen in de cel blijven. In buurland Iran komen er wel politiek gevangenen vrij. In opdracht van het Franstalige regime van de autoritaire president Paul Biya van Kameroen blijven juist Engelstalige separatisten opgesloten.
Hoe zit het in Nederland?
Voorlopig zijn er in Nederland geen gevangenen vrijgelaten. Wel zijn in diverse instellingen gedetineerden en personeel besmet met het virus. Afzonderen is moeilijk, want er zitten vaak twee personen in één cel. Ook de 1,5 meter afstand houden is in de praktijk niet mogelijk. Omdat het bezoek aan gevangenen is opgeschort, neemt de sociale onrust toe. Mede door de illegale drugsleveranties die zo niet meer plaatshebben.