Hoe wordt elders omgegaan met de coronacrisis?

Toevallig ben ik net een paar dagen in Nederland als president Donald Trump een inreisverbod afkondigt voor Europeanen. Mijn terugvlucht blijkt een van de laatste. De dag erna landt het nokvolle vliegtuig zonder problemen in Washington. De douane heeft – opvallend genoeg – weinig oog voor ons.

Terwijl het virus zich verspreidt door de Verenigde Staten, komt het leven tot stilstand. Mijn kantoor is dicht en het Witte Huis laat de helft minder journalisten toe tot persconferenties. Metrostations gaan op slot. Als ik langs een filiaal van koffieketen Starbucks loop, staat een groepje mensen sip te kijken naar een dichte deur. ‘Moeten we nu soms zelf koffie maken?’ lijken ze zich af te vragen.

De stad is niet helemaal ver­laten. In mijn straat zijn Spaans kletsende tuinmannen nog ­gewoon aan het werk. Vooral in huis is het stil. Mijn huisgenoot, die werkt voor de Oostenrijkse ambassade, wordt teruggeroepen naar Wenen. Als ik de huisbaas zie, is het van een afstandje: ze is 77 jaar en longpatiënt.

Amerikanen houden van pakkende slogans. Misschien wel juist tijdens de coronacrisis. Vrienden hebben het over flatten the curve – het aantal besmettingen zo laag mogelijk houden, en social distancing – die zo belangrijke 1,5 meter afstand houden. En over vrijwilligerswerk, want iedereen heeft opeens tijd over.

Als mijn favoriete steakhouse gratis maaltijden aan zeventigplussers gaat verstrekken, meld ik me aan als chauffeur. Bij het eerste adres zet ik – met handschoenen aan – het eten op de grond, als de deur opengaat. Marion Watson (78) grijpt pardoes mijn hand vast. Ze lijkt er zelf van te schrikken. ‘Sorry! Het is allemaal nog zo wennen.’

Bij aankomst bij het perscentrum in Seoul wacht me een dichte deur: de ruimte wordt vandaag gedes­infecteerd, omdat er een dag eerder een besmette journalist uit het buitenland is geweest. Het is een klein ongemak in een land waar het openbare leven nog grotendeels doorgaat, ondanks het relatief hoge aantal besmettingen. De scholen zijn weliswaar al weken dicht en mensen werken zo veel mogelijk thuis, maar cafés en restaurants zijn open, bussen en treinen rijden volgens schema, en met het mooie lenteweer is het druk in de parken langs de Han-rivier.

Dat Zuid-Korea niet in quarantaine is gegaan, is te danken aan de bijzonder goed georganiseerde bestrijding van het virus. De autoriteiten hebben hier al 350.000 mensen getest. Als ze een coronapatiënt opsporen, wordt die meteen geïsoleerd en worden zijn gangen via telefoongegevens en camerabeelden minutieus nagegaan. Dagelijks sturen de autoriteiten waarschuwings­-sms’jes.

De Koreanen hebben hun leven zonder moeite aangepast. Iedereen draagt mondkapjes en overal, zelfs in de bus, hangen flesjes desinfecterende gel. Wij doen mee, al weigert onze jongste (1) steevast dat vervelende mondlapje te dragen.

En hoewel er geen lockdown is afgekondigd, hebben veel mensen op eigen initiatief hun sociale leven op een laag pitje gezet. Saai voor ons, maar vooral voor de kinderen, die al vijf weken geen school hebben. Met vriendjes spelen zit er nu niet in. Vorige week organiseerde de school een videochat met onze oudste (4). De juffen hadden voorzichtig goed nieuws: misschien gaat de school volgende week weer open.

Moskovieten mogen alleen nog de deur uit voor medische noodhulp, boodschappen, het uitlaten van huisdieren en het weggooien van vuilnis. Mijn dichtstbijzijnde winkel is onder mijn flatgebouw, waardoor een langere wandeling er voorlopig niet meer in zit.

Irina, de moeder van een Russische vriend, belde. Al voor de quarantaine had de burgemeester van Moskou 65-plussers opgeroepen om binnen te blijven. Irina dus ook. Ze krijgt zo’n 45 euro als compensatie. ‘Als ze het van me hadden afgepakt, had ik het veel gevonden. Nu ik het krijg, ben ik er blij mee,’ zegt ze, opgewekt als altijd en typisch Russisch.

Haar zoon, mijn vriend Semjon, belde kort erna. ‘Ga je mee naar de sauna?’ Ik zei dat we dat nu maar even niet moesten doen en hij begreep het. Of deed alsof, want een paar dagen later belde hij opnieuw: ‘Ga je mee naar de sauna?’ Hij zag, zoals veel Russen, niet echt de ernst van de situatie in.

Daarnaast had ik een dilemma wegens een tijdelijke gast, tegen een kleine huurvergoeding. Een jonge kapper uit Voronezj, die een intensieve cursus in Moskou volgde. Hij was bescheiden en ik zag hem amper. Maar overdag ontmoette hij veel klanten en kappers­zaken zijn in Nederland niet voor niets dicht.

Een vriendin raadde me aan hem buiten de deur te zetten. Te gevaarlijk, stelde ze. Ik twijfelde, vond het hardvochtig. Maar wat als de stad op slot zou gaan? Dan zou hij helemaal niet meer naar huis kunnen. ­Zaterdag loste het probleem zich vanzelf op: hij vertelde dat de cursus door de coronacrisis was gestaakt. ‘Ik vertrek vandaag, mijn trein gaat om vijf uur.’ De ­komende tijd ben ik dus compleet alleen.

Als ik bij de balie van de sportschool een code scan, stuurt het telefoonbedrijf meteen een sms’je: de afgelopen weken ben ik in Sjanghai gebleven. Ik ben dus gezond, is de conclusie. En dus wordt mij toegestaan om op de loopband een eindje te gaan hardlopen, mits ik mijn mondkapje ophoud.

Het is twee stapjes vooruit en dan weer een stapje terug. Al wekenlang roept iedereen dat Sjanghai nu écht weer ‘open’ gaat. Zo snel gaat dat niet. China blijft zijn bevolking strak in de gaten houden. Mensen die mogelijk in aanraking kwamen met corona, mogen nog niet vrij rondlopen – wel op straat, niet naar de sportschool of een restaurant.

In de sportschool kan ik de pijntjes wegwerken die weken van stilzitten, fietsen en weer stilzitten veroorzaakten. Gek, hoe tranen van blijdschap en opluchting mij in de ogen schieten als ik te midden van een massa scooters, fietsers en auto’s optrek bij het stoplicht. Zo lang stond ik daar alleen te wachten, voor een rood licht in een stad waar niemand meer leek te wonen.

Ik had te eten, maar niets te doen. Ik mocht mijn huis uit, maar waarheen? Verveling kreeg een nieuwe dimensie in een megastad als Sjanghai, waar afleiding normaal gesproken voor het oprapen ligt.

Het verbaasde me met hoeveel gemak de Chinezen de afgelopen maanden binnen bleven. Was het uit angst voor het virus? Of uit angst voor de vrijwilligers in hun rode hesjes? Angst voor represailles?

Hoe dan ook, de opluchting bij de bevolking is haast voelbaar. Zoals bij twee dames, die dansen op de straathoek. Ik heb zin om een dansje mee te doen.

Het is heel handig om een buurtsuper tegenover je huis te hebben. In tijden van corona is het een uitkomst, vooral voor de ouderen in onze wijk. We hoeven niets voor ze mee te nemen uit de hypermarché, ze redden zich prima met de kleine Franprix aan de overkant.

Ik ben degene die voor ons gezin de boodschappen doet – het schijnt veiliger te zijn als steeds dezelfde persoon in winkels komt. Daarvoor moet ik een formulier van het ministerie van Binnenlandse Zaken uitprinten, aankruisen waarom ik buiten ben en aangeven hoe laat ik van huis vertrok. Eén keer heb ik vier uur over mijn boodschappen gedaan. Toen stond er een rij tot ver op de parkeerplaats, omdat er maar een beperkt aantal mensen naar binnen mag.

Dat was niet de enige reden dat het lang duurde, ik moet ook veel inslaan. Onze beide moeders waren er al voor de lockdown inging, en zijn gebleven om op onze tweeling van 20 maanden te passen. Wel zo handig: mijn vriend en ik zijn allebei freelance-journalist en de crèche is dicht. We vechten inmiddels om het bureau in de werkkamer van ons appartement, waar het het rustigst is. Een oma die hartstochtelijk het spook uit het geluidenboek nadoet voor twee joelende peuters, gaat toch ten koste van je concentratie.

Uit veiligheidsoverwegingen probeer ik één keer per week boodschappen te doen, maar in de praktijk sta ik toch bijna elke dag bij de buurtsuper. Voor de vergeten spullen, maar ook omdat we het gezellig willen houden. Want geregeld klinkt het verzoek als ik de deur dichttrek: ‘Haal jij even nootjes voor bij de borrel?’

Op 9 maart ging Italië op slot en veranderde ons leven radicaal. In mijn altijd bruisende wijk Trastevere is het vreemd stil. Alleen op zonnige dagen zie je beweging. Veel Italianen realiseren zich opeens dat ze een dakterras hebben. Tot corona kwam, zag je daar nooit iemand. Nu zie je er overal mensen fitnessen, yoga doen en trompet spelen.

Ik moet het doen met een klein balkon. Voordeel is wel dat ik de hele straat kan zien. Links woont een werkloze man met een hondje. Aan de rechterkant wonen priesters. Zij delen ontbijtpakketten uit aan daklozen. Rome telt wel 9.000 daklozen, weet ik nu. De meesten hebben ’s nachts onderdak. Maar zodra de zon opkomt, moeten ze de straat op.

Boven mij woont de 74-jarige kunstschilderes Aurora. Zij durft haar huis niet meer uit. Toen ik aanbood voor haar boodschappen te doen, sloeg ze dat af. Die worden thuis gebracht via een gratis onlineservice.

Veel van Aurora’s leeftijdgenoten zijn minder voorzichtig. De supermarkt is een gewild uitje. In de rijen op de stoep staan altijd veel zeventigplussers. ‘Ook jonge mensen krijgen corona,’ antwoordde een hoogbejaarde man beledigd, toen ik vroeg waarom hij nog steeds de straat op gaat.

Dat klopt. Maar de statistieken vertellen ook dat Italianen die aan de ziekte overlijden gemiddeld 80,3 jaar zijn. Slechts 1 procent van hen heeft geen andere aandoeningen.

Je zou zeggen dat het prioriteit moet zijn om oude en zwakke mensen van straat te halen. Maar in Italië, waar ­zoveel hoogbejaarden wonen, is dat een iets te gevoelig ­onderwerp.

Het eerste coronaslachtoffer in Huize Van IJzendoorn was een slaapkamerraampje, ingeschoten door onze zoon (10). Er moet boosheid in het schot hebben gezeten, op die eerste dag na de schoolsluiting. Voor hem een drama, omdat hij in de laatste klas van de ­basisschool zit. Geen kwartfinale van de voetbalcompetitie, geen schoolreisje naar Wales, en misschien nooit meer in het blauwe uniform van de All Saints-school. Zijn vriendjes ziet hij ’s avonds via Zoom of Facetime. Onze buren zijn vertrokken naar hun tweede huis aan de zuidkust. Wij gebruiken hun ijskast.

De schoolsluiting brengt privéleraarschap met zich. Soms vermoed ik dat ik meer leer dan hij, zeker met wiskunde. Met reizen ben ik terughoudend, omdat mijn vrouw astmatisch is en het virus voor haar gevaarlijk kan zijn. Als de muren op mij afkomen, ga ik met koffie, krant en sigaret naar een picknicktafel in Greenwich Park, onze ‘achtertuin’, in de hoop dat de politie me niet bekeurt. De lockdown voelt onwerkelijk na de wilde Brexit-­jaren. Het moet raar zijn voor premier Boris Johnson: zijn hele leven wilde hij naar Downing Street 10, nu zit hij er opgesloten.

Dagelijks fiets ik door de stille miljoenenstad, waar mensen afstand houden maar ­elkaar meer dan voorheen groeten. Mogelijk vervoer ik binnenkort medicatie omdat ik me als zorgvrijwilliger heb aangemeld – één van de 700.000. Ik heb het geluk te wonen in Greenwich, een van de groenste buurten van Londen. Al kijken we wel uit over de vlakte waar doden rusten van de pestpandemie in de veertiende eeuw. Met mijn zoon voetbal ik er elke middag. Een passant die een bal terugschoot, riep: ‘Vrees niet, ik ben mijn schoenen schoongemaakt!’ Wat een tijd.