Na een helder signaal van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Pompeo moet de Surinaamse president Desi Bouterse zijn verkiezingsnederlaag respecteren. Intussen doet beoogd presidentskandidaat Chan Santokhi een verregaande concessie om op 12 augustus president te kunnen worden.
Desi Bouterse moet zich neerleggen bij zijn nederlaag. Die boodschap gaf de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo dinsdag 10 juni de Amerikaanse media mee tijdens een briefing. Hij riep op tot ‘een democratische overgang’ na de recente verkiezingen in Suriname. Zijn land volgt de ontwikkelingen in de regio op de voet.
Bij de verkiezingen van 25 mei verloor de Nationale Democratische Partij van Bouterse 10 van haar 26 zetels in de Nationale Assemblee, het parlement van Suriname. Grote winnaar is de Vooruitstrevende Hervormings Partij van oud-minister van Justitie Chan Santokhi met 20 van de 51 zetels.
Lees ook: Veroordeling Bouterse heeft vooral symbolische waardeCoalitie
Dankzij een coalitie met in elk geval drie andere partijen hoopt Santokhi op 12 augustus rechtstreeks gekozen te worden tot president. Mocht dat niet met de vereiste tweederde meerderheid lukken, dan beslist de Verenigde Volksvergadering met een gewone meerderheid.
De uitspraak van Pompeo is een helder signaal aan Bouterse. Die weigert nog steeds de uitslag te erkennen en dringt aan op hertelling van de stemmen in Paramaribo. Zolang hij president is, vrezen zijn tegenstanders dat Bouterse zijn opvolging boycot. Maar hij zal zich niet de toorn van de Amerikanen op de hals willen halen.
Uitleveren
Santokhi weersprak dinsdag het door Nederlandse media gebrachte nieuws dat hij Bouterse wil uitleveren aan Nederland. De president is in Nederland voor grootschalige drugshandel onherroepelijk veroordeeld tot elf jaar gevangenisstraf. Santokhi benadrukt dat niet hij maar het Openbaar Ministerie daarover beslist na een eventueel verzoek tot uitlevering.
De kans op uitlevering is klein. Eind 2019 is Bouterse in Suriname veroordeeld tot twintig jaar cel voor zijn rol bij de Decembermoorden in 1982. Die zaak loopt nog in hoger beroep. Als Bouterse opnieuw wordt veroordeeld, zal hij worden opgepakt om die straf uit te zitten. Dat vonnis gaat voor een eventuele detentie in Nederland.
Schrikbewind
Bouterse kwam op 25 februari 1980 door een staatsgreep aan de macht. Als legerleider voerde hij jarenlang een schrikbewind. Van 2000 tot 2010 was Ronald Venetiaan van de Nationale Partij Suriname president, maar in 2010 en 2015 won Bouterse de verkiezingen. Onder zijn leiding leek het even redelijk te gaan, maar Suriname verkeert sinds enkele jaren in een diepe economische crisis. Die wordt nog eens verergerd door de coronacrisis. In Suriname geldt momenteel een complete lockdown.
Lees ook: Overwinning oppositie in Suriname betekent einde tijdperk BouterseIn zijn tijd als politiechef was Santokhi de drijvende kracht achter de vervolging van Bouterse wegens drugshandel. Als minister maakte hij de vervolging van Bouterse mogelijk voor de Decembermoorden. Vergeefs probeerde Bouterse als president amnestie te regelen voor de moorden.
Brunswijk
Santokhi heeft een coalitie gevormd met de Algemene Bevrijdings- en Ontwikkelingspartij van Ronnie Brunswijk. In ruil voor zijn steun mag Brunswijk de nieuwe voorzitter worden van het parlement. Pikant is dat hij in Nederland bij verstek tot zes jaar celstraf is veroordeeld wegens drugshandel. Om president te kunnen worden, heeft Santokhi weinig meer keus dan in zee te gaan met een veroordeelde drugscrimineel.