Critical Race Theory: ‘Niet toestaan dat leraren schadelijke denkbeelden verspreiden’

In een vurig betoog nam de Britse minister voor Gelijkheid Kemi Badenoch (Conservatieven) dinsdag afstand van de zogenoemde Critical Race Theory. De beweging vindt steeds meer navolging, vooral op scholen en universiteiten. Vier vragen en antwoorden over Critical Race Theory.

1. Wat is Critical Race Theory?

Critical race theory is een beweging waarbij aanhangers willen laten zien hoe historisch racisme nog steeds zijn uitwerking heeft in de huidige (westerse) maatschappij. De intellectuele beweging achter het idee startte in de jaren tachtig op de Harvard-universiteit in de Verenigde Staten, toen rechtenstudenten een manier zochten om aan te tonen hoe wetten en gerechtelijke systemen in hun ogen de ongelijkheid voor van oudsher achtergestelde groepen in stand houden en versterken.

In het boek Critical Race Theory: An Introduction van Richard Delgado en Jean Stefancic wordt de beweging gedefinieerd als ‘een verzameling activisten en wetenschappers die geïnteresseerd zijn in het bestuderen en veranderen van de relatie tussen ras, racisme en macht’.

De Amerikaanse hoogleraar Kimberlé Crenshaw was als Harvard-student in de jaren tachtig een van de grondleggers van de beweging. Volgens haar is Critical Race Theory ‘een manier van zien hoe de fictie van ras is overgegaan in concrete raciale ongelijkheden’.

2. Wat zei Badenoch?

In het Lagerhuis trok Badenoch dinsdag fel van leer tegen de beweging. ‘Waar wij tegen zijn is het aanleren van omstreden politieke ideeën alsof ze voldongen feiten zijn. We doen dit niet met communisme, we doen dit niet met socialisme en we doen het niet met kapitalisme. En ik wil spreken over een gevaarlijke trend in rassenrelaties die veel te dichtbij komt, althans in mijn leven. En dat is het promoten van Critical Race Theory, een ideologie die mijn zwartheid ziet als slachtofferschap en hun witheid als oppressie.

‘Laat er geen twijfel over bestaan: deze regering is ondubbelzinnig tegen Critical Race Theory. Sommige scholen hebben besloten openlijk de anti-kapitalistische Black Lives Matter-groep te steunen. Vaak in het volle besef dat zij een wettelijke plicht hebben om politiek onpartijdig te zijn.

‘Zwarte levens doen ertoe, natuurlijk doen ze dat. Maar we weten dat de Black Lives Matter-movement – BLM –  politiek is. Ik weet dit, omdat in de hoogtijdagen van het protest mij is verteld over witte Black Lives Matter-demonstranten die een zwarte politieagent die Downing Street bewaakte – en sorry dat ik dit woord gebruik – een pet nigger (huisslaaf red.) noemden.

‘Dat is waarom wij deze beweging niet steunen aan deze kant van het Huis. Het is een politieke beweging en het zou aardig zijn van leden aan de andere kant van dit Huis om veel van de politieke acties van deze beweging te veroordelen in plaats van de doen alsof het hier gaat om een volledig deugdelijke antiracistische organisatie. Er zijn een hoop schadelijke denkbeelden die zij promoot en wij staan daartegen op. We willen niet onze leerkrachten hun witte leerlingen zien lesgeven over wit privilege en witte erfschuld.

‘En laat me duidelijk zijn, elke school die deze elementen van Critical Race Theory als feiten onderwijst, stimuleert partijdige politieke opvattingen, zoals het niet langer financieren van de politie. En opereert zonder een uitgebalanceerd aanbod van tegengestelde meningen tegen de wet.’

Bekijk de video in het Engels hier:

3. Waarop reageerde Badenoch?

Badenoch sprak in een reactie op Labour-lid Dawn Butler, die zei dat de geschiedenis moet worden ‘gedekoloniseerd’. 

Oproepen zoals die van Butler om het curriculum te dekoloniseren zijn in een stroomversnelling geraakt op Britse en Amerikaanse universiteiten, waar studenten er bij professoren op aandringen te onderzoeken of lessen te veel worden gedomineerd door ‘blanke’, ‘mannelijke’ en ‘Europese’ standpunten. Ook op scholen groeit de beweging aan populariteit, waar steeds meer leraren graag willen dat leerlingen de geschiedenis van het kolonialisme en slavenhandel vanuit een minder ‘eurocentrisch’ perspectief leren.

Maar volgens Badenoch hoeft het curriculum niet te worden gedekoloniseerd om ‘de simpele reden dat het niet gekoloniseerd is’. ‘En het behoeft geen uitleg dat de recente trend om wiskunde te dekoloniseren, techniek te dekoloniseren, de wetenschappen op onze universiteiten te dekoloniseren, om van ras het bepalende principe te maken van wat wordt bestudeerd, niet alleen misplaatst is, maar ook tegen het fundamentele doel van onderwijs.’

Vorige week vertelde de Britse hoogleraar Matthew Goodwin een comité uit het Parlement nog dat witte jongens uit de arbeidersklasse op school achterop dreigen te raken door opvattingen over ‘toxic masculinity’ en ‘wit privilege’ bij leraren. Het nationale debat is ‘in beslag genomen’ door kwesties rond gender, ras en etniciteit en gefocust op ‘historische grieven’, zei Goodwin.

4. Speelt dit alleen in het Verenigd Koninkrijk?

Nee, ook de Amerikaanse president Donald Trump maande vorige maand het Amerikaanse Bureau voor Management en Budget, dat onderdeel is van het Witte Huis, om een eind te maken aan anti-racismetrainingen door federale instanties. Volgens Trump zijn die ‘polariserend’ en ‘anti-Amerikaanse propaganda’.

Tijdens het eerste presidentiële debat vorige maand lichtte Trump zijn besluit toe. ‘Ik heb er een eind aan gemaakt omdat het racistisch is. Ik heb er een eind aan gemaakt omdat veel mensen erover klaagden dat zij waren gevraagd om dingen te doen die absoluut waanzinnig zijn, dat het een radicale revolutie is die plaatsheeft in ons leger, in onze scholen, overal. (…) We betalen mensen honderdduizenden dollars om zeer slechte ideeën te leren en eerlijk gezegd, zeer zieke ideeën. In werkelijkheid; ze leerden mensen om ons land te haten en ik ga dat niet laten gebeuren.’