In sneltreinvaart – vergeleken met Nederland dan – kwamen drie partijen in Berlijn eruit: SPD, Groenen en FDP zijn het eens over een regeerakkoord. Hoe willen ze Duitsland moderniseren en vergroenen? En wat betekent dit voor Nederland?
Laat het gedisciplineerd en ernstig doorwerken maar aan de Duitsers over, zal menige Nederlander denken bij de bekendmaking woensdag dat er in Berlijn overeenstemming is bereikt over een nieuwe regering. De verkiezingen waren eind september, en niet in het voorjaar zoals in Nederland. En toch is het drie partijen al gelukt om een coalitie te vormen die een jaar geleden niet heel waarschijnlijk leek: sociaal-democraten, Groenen én de liberale FDP. Een combinatie bovendien die de Duitsers nog nooit eerder heeft geregeerd.
Het is Rot-Gelb-Grün, ofwel een Ampelkoalition, aldus de Duitsers. De drie partijkleuren vormen samen immers een verkeerslicht. En met drie partijen die ideologisch zo uiteenlopen, kan het straks ook alle kanten op. De drie steekwoorden die de coalitie moeten kenmerken, staan overduidelijk elk voor één van de drie partijen: Vrijheid (FDP), Rechtvaardigheid (SPD) en Duurzaamheid (Groenen).
Voor links Duitsland om de vingers bij af te likken
Het trio benadrukt dat de nieuwe regering het leven van de Duitse burgers beter en gemakkelijker wil maken. En dat alle maatregelen in dat licht moeten worden bekeken. Wel lijkt het er sterk op dat vooral links Duitsland de vingers erbij zal aflikken als alle plannen van de beoogde nieuwe regering worden waargemaakt. Het akkoord telt 180 pagina’s, en staat vol met progressieve snoepjes.
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier
Zo wil de nieuwe regering dat Duitse jongeren vanaf hun zestiende levensjaar mogen stemmen – nu is dat, net als in Nederland, achttien jaar.
Ook wordt wiet gelegaliseerd en het minimumloon fors verhoogd – naar 12 euro per uur. En op elk dak dat het dragen kan, komen zonnepanelen (in weer een fraaie Duitse term: Solardachpflicht). Dat laatste ambitieuze doel past goed in de groene plannen van deze coalitie. Zo moet Duitsland in 2030 afscheid nemen van alle kolencentrales en moet in datzelfde jaar 80 procent van alle elektriciteit uit hernieuwbare bron komen. En 2 procent van het totale Duitse landoppervlak moet beschikbaar komen voor windmolens.
De begrotingsdiscipline blijft, bezweren de liberalen
Hebben de liberalen dan helemaal niets uit het vuur gesleept? Toch wel iets: FDP-leider Christian Lindner benadrukte bij het begin van de gesprekken voortdurend dat begrotingsdiscipline voor hem, zijn partij en zijn kiezers niet-onderhandelbaar is. De belastingen mogen absoluut niet omhoog. En dat is dan ook het punt dat Lindner bij de persconferentie woensdag nog eens onderstreepte: de begrotingsdiscipline blijft. Hoe dit valt te rijmen met de dure plannen van de twee partners, zal moeten blijken.
Lees ook dit profiel van Christian Lindner, leider van de Duitse FDP: jong, liberaal en vlijmscherp
Waar de drie partijen zich gezamenlijk in kunnen vinden, is het besef dat de Duitse economie grondig moet worden gemoderniseerd – daarmee wordt dan vooral digitalisering bedoeld. Zoals bekend loopt Duitsland in dit opzicht (5G, glasvezel, mobiel internet) flink achter op de meeste andere welvarende landen.
Een sterk buurland is goed voor Nederland
Ook de verouderde fysieke infrastructuur moet worden aangepakt en er moeten jaarlijks 400.000 huizen worden gebouwd om de woningnood te verlichten.
Zo’n ‘booster’ voor de Duitse economie zou ook voor Nederland goed nieuws zijn. De Nederlandse economie is immers nauw verbonden met de Duitse. Wat voor Parijs en Brussel geldt, is ook hier van toepassing: als het in Duitsland regent, miezert het in Nederland. Een sterk buurland levert ook het Nederlandse bedrijfsleven veel op.
Dat de drie Ampel-partijen zich tegelijkertijd uitspreken voor meer Europese integratie, is minder in het Nederlandse belang. Den Haag en Berlijn vonden elkaar de afgelopen jaren juist in een gematigde koers, en keerden zich (samen met nog enkele ‘prudente’ Noord-Europese landen) tegen Europese schuldendeling en miljardentransfers van het rijke noorden naar het behoeftige zuiden. Als de grootste Europese economie in dit opzicht een andere koers gaat varen, verliest Nederland zijn belangrijkste medestander en is het een kwestie van tijd voordat de geldkraan voor de Middellandse Zee-landen wordt opengedraaid.
De economische vooruitzichten zijn niet goed
De conservatieve Duitse zakenkrant Die Welt ziet het allemaal misprijzend aan: in een hoofdredactioneel commentaar wordt zuinigjes opgemerkt dat het maar de vraag is wat er van alle idealen terechtkomt als de Duitse economie in een recessie belandt. Want de vooruitzichten zijn niet goed, zo blijkt uit prognoses van de Duitse economische instituten.
Lees ook dit commentaar van Robbert de Witt terug: Wat het pak slaag voor Merkels CDU betekent voor Nederland
Verder wordt er in Duitsland voorzichtig positief gereageerd op het hagelnieuwe verbond dat de komende jaren de scepter gaat zwaaien in Berlijn en omstreken. De slogan van de coalitie lijkt in dat opzicht goed gekozen: Mehr Fortschritt Wagen. Meer vooruitgang durven boeken, zou een vertaling daarvan kunnen zijn. Veel Duitsers zijn na vijftien jaar Merkel wel toe aan een ander geluid, aan optimisme, frisheid, vernieuwing en modernisering.
Voordat de Duitsers gaan ondervinden of dit allemaal kan worden waargemaakt, zijn er nog wel een paar hobbels: de leden van de drie partijen zullen zich nog moeten uitspreken over het akkoord.