Tot voor kort gaven westerlingen via de recensiemogelijkheid op websites van restaurants in Rusland informatie over de oorlog tegen Oekraïne. Eind deze week heeft Google die mogelijkheid geblokkeerd, meldt Uko Pruis. Recensies die teksten, foto’s en filmpjes toonden van de oorlog in Oekraïne zijn verwijderd van Google Maps.
De mogelijkheid om in Rusland kritisch verslag te doen over Vladimir Poetin is de laatste jaren beperkt tot een minimum. Enkele vrije media die het toch waagden tegen de haren van de Russische president in te strijken, zijn inmiddels ook ontbonden. Afgelopen week hebben de Russische autoriteiten de laatste onafhankelijke tv-zender TV Rain opgeheven omdat presentatoren beelden toonden uit Oekraïne en spraken van ‘oorlog’ in het land.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De activiteiten van de vrije radiozender Echo van Moskou zijn een dag eerder, op 2 maart, stopgezet. Sindsdien moeten de Russen het doen met de propaganda van de staatsmedia, die het woord ‘oorlog’ niet in de mond nemen. Ook het internet en sociale media bieden nog slechts beperkt informatie: veel westerse nieuwssites zijn geblokkeerd en pagina’s die oproepen tot protest worden verwijderd.
Recensies plaatsen op Google Maps
Lees ook het omslagverhaal: De gevolgen van de oorlog tegen Oekraïne
Om aan de censuur te ontsnappen, stelde hackerscollectief Anonymous op dinsdag 1 maart via Twitter voor om verhalen over de oorlog te vertellen door recensies te plaatsen op Google Maps, een van de weinige online-omgevingen die nog niet aan censuur onderhevig waren. ‘Ga naar Google Maps. Ga naar Rusland. Vind een restaurant en schrijf een review,’ luidde de oproep. ‘Leg in je review uit wat er allemaal in Oekraïne gebeurt.’ Deze oproep werd wereldwijd massaal opgevolgd. Talloze restaurants in Rusland zijn overspoeld met berichten, foto’s en video’s over de situatie in Oekraïne.
Het Russische Grand Café Dr. Jhivago, een luxe restaurant in Moskou met uitzicht op het Kremlin, was een van de restaurants die vele ‘recensies’ ontvingen met berichten over de oorlog in Oekraïne. Hier is onder meer in het Russisch de volgende recensie geplaatst: ‘In Oekraïne is het oorlog. Elke dag sterven mensen. Poetin liegt en toont jullie propaganda. Geloof hem niet.’ Een andere recensie: ‘Rusland valt Oekraïne binnen zonder enige reden. Burgers raken ontheemd en worden vermoord en tegen jullie als burgers wordt gelogen.’
Lees de blog van Afshin Ellian: Poetins imperium: leegte, geweld en misdaad
Bang voor sancties
Een woordvoerder van Google heeft intussen tegen het Franse persbureau AFP gezegd dat Google de mogelijkheid om recensies in Rusland te plaatsen heeft verwijderd. Dit om te voorkomen dat aan Google Maps inhoud wordt toegevoegd die in strijd is met het beleid van Google. Vermoedelijk is het techbedrijf bang voor sancties en boetes vanuit het Kremlin. Als het gaat om vrije verspreiding van informatie heeft Rusland Google in het verleden diverse keren op de vingers getikt en dat wil Google nu voorkomen.
Aan de vooravond van de Russische parlementsverkiezingen in september 2021 dreigde het Kremlin met repercussies als de app Slim stemmen van oppositieleider Alexei Navalny niet werd verwijderd uit de app-winkel. Google zwichtte direct voor de Russische druk.
Westerlingen die toch ‘iets willen doen’ huren via accommodatieverhuurder Airbnb voor een paar dagen een appartement of huis in Kiev of Odessa. Zo helpen zij de inwoners aan geld. Bij vertrek uiten ze de wens dat ze elkaar ooit weer zullen ontmoeten ‘in betere tijden’ en dan opnieuw van het appartement of huis gebruik zullen maken.
Anonymous heeft een nieuwe actie op touw gezet
Hackerscollectief Anonymous heeft via Twitter een nieuwe actie gedeeld om informatie Rusland binnen te krijgen. Via de webpagina ‘1920.in’ wordt aan gebruikers willekeurig geselecteerde Russische telefoonnummers getoond met daaronder een bericht in het Russisch. Door een sms naar dit telefoonnummer te sturen, worden willekeurige Russen geïnformeerd over de oorlog in Oekraïne en aangespoord online te zoeken naar nieuwsberichten over de oorlog.