Toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO leek fluitje van een cent. Totdat Erdogan met zijn ‘spelletjes’ begon. ‘De Finnen en de Zweden gaan elkaar niet loslaten.’
Tijdens de NAVO-top volgende week, 29 en 30 juni in Madrid, zullen de ogen gericht zijn op Recep Tayyip Erdogan. Geeft de Turkse president alsnog zijn fiat aan toetreding van Zweden en Finland tot de verdragsorganisatie of dwarsboomt hij de noordelijke ambities met een veto?
Luister ook de podcast BruXL met René van Rijckevorsel over NAVO-uitbreiding:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Zweden en Finland hebben half mei een aanvraag voor het NAVO-lidmaatschap ingediend. Als zij straks deel uitmaken van de NAVO, treedt artikel 5 in werking zodra de Russische president Vladimir Poetin maar één kleine teen over de Fins-Russische grens zet, of het Zweedse eiland Gotland entert (Zweden grenst niet aan Rusland). Poetin kijkt wel linker uit, is de idee, want als artikel 5 in werking treedt, heeft hij het aan de stok met de hele NAVO.
80 procent Finnen en 60 procent Zweden steunt NAVO-lidmaatschap
In het sinds de Tweede Wereldoorlog strikt neutrale Finland juichte lang nog geen vijfde van de bevolking toetreding tot de NAVO toe. Sinds 24 februari, dag van de Russische inval in Oekraïne, is dat gegroeid tot meer dan 80 procent. In Zweden is de steun voor lidmaatschap inmiddels 60 procent.
Het Finse leger bestaat uit 3.500 beroepsmilitairen en 20.000 dienstplichtigen (allen mannen). Ook is er een ‘staand leger’ van 280.000 getrainde reservisten en een reservemacht van nog eens 900.000. Uitgaven aan defensie in Finland: 1,96 procent van het bbp (NAVO-norm: 2 procent).
Het Zweedse leger kent sinds 2010 geen dienstplicht meer. Het beroeps- leger bestaat uit circa 25.000 militairen. Uitgaven aan defensie in Zweden: 1,3 procent bbp (NAVO-norm: 2 procent).
Dit is Poetins NAVO-uitbreiding, zegt Alexander Stubb (54) in Espoo, even ten westen van Helsinki. Stubb is oud-premier van Finland namens de conservatieve Nationale Coalitiepartij. ‘Zonder zijn gewelddadige inval in Oekraïne zou dit niet zijn gebeurd. En dat realiseert hij zich. Maar ik denk niet dat hij heeft vermoed dat de reactie van de Finnen zó radicaal zou zijn. En als de Oekraïners niet zo heroïsch zouden zijn geweest, weet ik niet of die radicale verandering in de Finse opinie er was gekomen.’
Lauwe reactie Poetin
De reactie van Poetin op de Zweedse en Finse plannen was nogal lauw. De Finse president Sauli Niinistö (73), een partijgenoot van Stubb, is daardoor niet gerustgesteld. ‘Als een Rus boos is, wees dan voorzichtig. Maar als hij kalm is, wees dan nog voorzichtiger,’ zei hij half juni tegen The Wall Street Journal.
Stubb ziet het minder somber in. ‘Ik denk dat het Kremlin het lidmaatschap van Zweden en Finland niet als een teken van agressie ziet. Ons profiel zal ook erg noords zijn: geen permanente troepen, geen nucleaire wapens. Zoals dat van Noorwegen.’
Toetreding van beide landen leek een fluitje van een cent, maar dat was dus buiten ‘de spelletjes van Erdogan’ gerekend, zoals Stubb de Turkse opstelling enigszins bagatelliseert.
Erdogan had eerst geen bezwaren, maar is daarvan teruggekomen
Aanvankelijk had Erdogan aan de Finse president Niinistö laten weten geen bezwaren te zien, maar daarvan is hij teruggekomen. In Zweden (10,4 miljoen inwoners) wonen ongeveer 100.000 Koerden, in Finland (5,6 miljoen) zo’n 15.000. Van die Koerden, zeker in Zweden, behoort een deel tot de Syrisch-Koerdische YPG, de gewapende tak van de PKK. Zoals bekend lust Erdogan de PKK rauw, en de militaire tak beschouwt hij als terreurorganisatie. Daarbij heeft Zweden een eenzijdig wapenembargo tegen de Turken ingesteld.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout