Hoe Taiwan zich schrap zet voor de gevreesde Chinese invasie

China bedreigt Taiwan. Het kleine democratische eiland bewapent zich, en traint jongeren als partizanen. Op reis door het land dat zich schrap zet voor een Chinese invasie.

Tuan Tuan is dood. Op een zaterdag in november kort voor twee uur in de dierentuin van Taipei ligt hij plat in zijn kooi en kan niets meer. ‘Kwaliteit van leven verdwenen,’ concluderen de dierenartsen en ze geven hem het laatste spuitje.

Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.

Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier

Tuan Tuan werd in 2008 door China aan Taiwan geschonken. Pandadiplomatie: hij symboliseerde de dooi in de ijzige manier waarop China naar Taiwan loert. Maar daarvan is geen sprake meer.

In augustus, toen de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi onder wereldwijde belangstelling Taiwan bezocht, reageerde de Volksrepubliek China met wapengekletter. Die maand kreeg Tuan Tuan zijn eerste hersenbloeding en epileptische aanvallen. Hij kwijnde weg. Slechts 18 jaar is de panda geworden.

Oud-president Ma Ying-jeou die Tuan Tuan als symbool van verbeterde ‘uitwisseling’ tussen China en Taiwan naar Taipei haalde, geeft direct een verklaring uit om het beest te danken voor zijn sterrenrol in de dierentuin en zijn betekenis voor het land. China mag Taiwan beschouwen als een opstandige provincie, maar de overgrote meerderheid der Taiwanezen wil geen annexatie en ook geen formele onafhankelijkheid. Gegeven de omstandigheden hopen ze slechts op behoud van de status-quo. Geen experimenten alsjeblieft. In zijn kooi bevestigde Tuan Tuan al die jaren dat verlangen naar vreedzaam naast elkaar leven.

Taiwan is het oorspronkelijke, niet communistische China

Je kunt zeggen dat Taiwan het oorspronkelijke, niet communistische China is. Maar de grote buur aan de overzijde van de pakweg 140 kilometer brede Straat van Taiwan is vele malen machtiger dan dit kleine eiland. De communistische partijleider Xi Jinping wil desnoods gewapenderhand de ‘opstandige provincie’ Taiwan inlijven.

De Taiwanezen zijn een blijmoedig volk. Als je een foto wilt maken, poseren en zwaaien ze direct. Weinig mensen spreken Engels, maar ze zijn westers georiënteerd. Opvallend hoeveel Taiwanezen een westerse voornaam hebben. Ze heten David, Peter, Daniël. Of de vrouwen: Claire, Christina, Michelle, Jenny. Die roepnamen zijn een statement. Hun officiële naam is Chinees en jonge mensen voegen graag een westerse naam toe. In hun paspoort komt dan een zinnetje: ‘De persoon gaat ook door voor…’ Gevolgd door die westerse naam.

Lees ook het interview met D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma: ‘We moeten Taiwan bewapenen’

Geen wifi op de ministeries

Er zijn meer landen in het Verre Oosten waar jongelui zich een westerse naam aanmeten, maar nergens is het zo’n bewijs van vrijheid en tolerantie als in Taiwan. Dat is weleens anders geweest. Sinds 1996 zijn er directe presidentsverkiezingen. Nu is de Democratische Progressieve Partij (DPP) aan de macht. De Kwomintang voert oppositie.

De DPP is een soort D66, maar dan extra woke. Een van de boegbeelden is de transgender Audrey Tang (41), minister van Digitale Zaken. Op school werd deze persoon nogal gepest, maar de leerling was een uitzonderlijk software-talent en begon op 12-jarige leeftijd met programmeren. Als vroegtijdig schoolverlater vestigde Tang zich in Silicon Valley (Californië) om snel carrière te maken. Tang begreep de blockchain-technologie, toen andere techneuten – laat staan normale mensen – daarvan nog nooit hadden gehoord. Tang maakte een fortuin door de bitcoins op tijd te verkopen.