Nog altijd tast de wereld in het duister over het opblazen van de Nord Stream-pijpleidingen bijna tien maanden geleden. Waren het de Russen, de Oekraïners, of toch de Amerikanen? Iedereen hult zich in stilzwijgen, ook vanwege de gevreesde politieke consequenties. Alle scenario’s op een rij.
Het enige waarover de tientallen experts het eens zijn, is dat een ongeluk kan worden uitgesloten. De explosies waarbij drie van de vier Nord Stream-pijpen op 80 meter diepte in de Oostzee werden vernietigd, moeten wel het werk zijn van professionals. Okay, een zwaar anker kan per ongeluk een gat slaan in een pijp op de zeebodem. Maar drie gaten tegelijk, waarbij één lek ook nog eens 4 kilometer van de andere is verwijderd? Praktisch uitgesloten.
De zoektocht naar de daders is als een whodunit van Agatha Christie, schreven onderzoekers van denktank Carnegie Foundation: álle betrokkenen hebben een motief, en íedereen kan van deze ongekende sabotage-actie profiteren.
Er wordt intussen door een leger inlichtingendiensten en journalisten onderzoek gedaan. Sommige verklaringen lijken plausibel, andere absurd. Slechts mondjesmaat komt informatie naar buiten, of worden berichten bevestigd – en ontkend. Broodkruimeltjes, waarvan onduidelijk is waarheen ze leiden.
Dit staat buiten kijf: Zweedse autoriteiten registreerden op 26 september 2022 buitengewone seismische activiteit in de Oostzee. Tegelijk viel de druk weg in de pijpleidingen van Nord Stream 1 en 2, die enkele kilometers van elkaar verwijderd over de zeebodem gas vervoeren van Rusland naar Duitsland. In drie van de vier pijpen werden lekken geconstateerd, op 27 september bevestigd door het consortium dat Nord Stream aanlegde en exploiteert. Deense beelden van gigantische gasbellen aan het zee-oppervlak gingen de wereld over. Er lekte 500 miljoen kubieke meter gas in zee. De twee onderzeese gasroutes, waarvan de aanleg zo’n 20 miljard euro kostte en die half Europa van Siberisch gas moesten voorzien, zijn permanent onbruikbaar.
Nord Stream maakte transitland Oekraïne overbodig
Nord Stream was al jaren een geopolitieke splijtzwam, die tot aanhoudende diplomatieke ruzies leidde. Nord Stream 1 was in gebruik, de nieuwere tweede pijpleiding nog niet.
Zeven maanden voor de sabotage had de Duitse regering eindelijk groen licht gegeven voor ingebruikname van Nord Stream 2. Ondanks de grote bezwaren van de Verenigde Staten, Polen, de Baltische landen en Oekraïne. De Amerikanen vreesden dat Duitsland zich te afhankelijk zou maken van Russisch gas, en daarmee chantabel zou worden.
Diezelfde vrees leefde bij de Oost-Europeanen. In Polen werd ook de oorlog erbij gehaald: nazi-Duitsland en Stalins Sovjet-Unie hadden Polen opgedeeld en opgeofferd aan hun eigen belangen. Met Nord Stream zetten Berlijn en Moskou oostelijk Europa opnieuw buitenspel.
Voor Oekraïne speelde mee dat dat land miljarden dreigde mis te lopen. Siberisch gas ging via pijpen door Oekraïne naar West-Europa, de Russen betaalden daar jaarlijks enkele miljarden voor. Maar Nord Stream maakte transitland Oekraïne overbodig.
Vanwege de Russische invasie werd Nord Stream 2 toch niet in gebruik genomen, maar die pijpen zaten al wel vol gas. Vandaar de enorme gasbellen.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Bijna een maand voor de sabotage, hadden de Russen ook Nord Stream 1 al afgesloten, als reactie op de maximumprijs die westerse landen instelden voor Russische olie. Daarmee wilden zij de Russische inkomsten afknijpen, zodat Moskou minder geld zou hebben om oorlog te voeren tegen Oekraïne.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?