Tunesiëdeal werkt (nog) niet: aantal asielzoekers neemt juist toe

1. De deal werkt niet, zoals sommigen critici beweren.

Voor die conclusie is het nog wat vroeg. Het akkoord is pas een paar maanden oud. In ruil voor een miljard euro bestrijdt Tunesië mensensmokkel naar Europa. Maar sinds de ondertekening in juli nam het aantal asielzoekers uit Tunesië juist toe. Medio september arriveerden er in een week meer dan 11.000 vluchtelingen op het Italiaanse eiland Lampedusa.

2. Doet Tunesië dan helemaal niets?

Toch wel. President Kais Saied liet honderden zwarte Afrikanen arresteren, die vervolgens werden gedropt in de woestijn op de grens met Libië. Zeker 27 mensen kwamen daar deze zomer om van de dorst, waardoor de kritiek aanzwol dat de Europese Unie te weinig aandacht heeft voor de slechte mensenrechten­situatie in Tunesië.

3. Waarom vertrekken er zo veel migranten uit Tunesië?

Gelukszoekers uit landen als Ivoorkust en Guinee hebben geen visum nodig voor Tunesië. Ze hoeven vanuit West-Afrika dus niet de gevaarlijke tocht over land door de Sahara te maken, maar kopen gewoon een vliegticket als toerist.

Er reisden dit jaar al meer dan 85.000 migranten vanuit Tunesië naar de Europese Unie. Volgens cijfers van de Italiaanse regering kwam de meerderheid uit West-Afrika. Het aantal Tunesiërs dat de overtocht maakte, was ongeveer 10.000.

4. Wat staat er over dit visumbeleid in het migratieakkoord?

Niets. ­Volgens oud-diplomaat Francesco Mascini (69), die op de Nederlandse ambassade in Tunesië werkte en nu is verbonden aan onderzoeksinstituut Clingendael, is het migratieakkoord inhoudelijk niet op orde. ‘Tunesië zou voortaan ­alleen nog Sub-Saharanen moeten toe­laten die er werk hebben of komen studeren.’

Andere landen op de zuidoever van de Middellandse Zee, zoals Marokko, hebben wel een visumplicht voor reizigers uit Sub-Sahara-Afrika.

5. Dus de EU gaat opnieuw onderhandelen?

Dat valt nog te bezien. Ook in het tienpuntenplan voor Lam­pedusa dat Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in september bekendmaakte, staat niets over het Tunesische visum­beleid. EU-leiders beseffen dat dit soort bemoeienis gevoelig ligt. President Saied krijgt nu al het verwijt dat hij zich te veel voor het karretje van de EU laat spannen.