Het is hem gelukt! Na een veelbewogen NAVO-top zal een uitgeputte Mark Rutte opgelucht zijn gaan slapen in zijn Haagse appartement.
Missie geslaagd: de Amerikaanse president Donald Trump kwam, zag en overwon – en is goedgehumeurd en netjes volgens schema vertrokken. Er is een nieuwe NAVO-norm (5 procent van het bruto binnenlands product naar defensie in uiterlijk 2035) en de relatie tussen Oekraïne en de Verenigde Staten lijkt hersteld. Oer-Hagenaar Rutte heeft al de naam bedacht voor de nieuwe NAVO-norm waarmee hij zijn woonplaats eert: ‘The Hague Investment Plan’.
Hulde aan de secretaris-generaal dus. Maar wat wrong hij zich in rare bochten om de Amerikanen te paaien, waarmee hij de andere lidstaten wellicht enigszins van zich vervreemdde. Gênant waren zijn wel erg slijmerige appjes aan Trump, die de laatste nogal onbeschoft openbaar maakte. Was Rutte echt genoodzaakt om Trumps kinderlijke manier van communiceren te kopiëren? Het was een klein smetje.
Gewenste uitkomst NAVO-top bereikt: 5-procentnorm
Hij moest voor een geslaagde top ook de Spanjaarden ervan overtuigen dat ze hun bezwaren tegen 5 procent verhoging niet in een veto zouden omzetten. En bidden dat het Midden-Oosten en het al dan niet verwoesten van de Iraanse atoomplannen de top niet gingen domineren.
Gelukkig voor Rutte kwam het net op tijd tot een staakt-het-vuren tussen Iran en Israël, waarvoor Trump uiteraard weer de credits opeiste. The Donald noemde zichzelf tijdens zijn lange, nu al legendarische persconferentie ‘de man van kracht’ en ‘de man van vrede’.
Rutte hield dus iedereen aan boord, en met de pledge van 5 procent, een nogal dwingende wens van de Amerikanen, was de gewenste uitkomst van de top bereikt. Maar daarmee is de NAVO er nog niet. De landen zullen hun beloften moeten nakomen. En niets is voor politici natuurlijker dan een belofte breken. Zoals Rutte zelf al aangaf tijdens zijn afsluitende persconferentie: ‘Het werk stopt hier niet. Dit is dag één.’
Lees alles over de NAVO-top in ons liveblog
Spanje blijft weigeren bij het 5-procentkruisje te tekenen
Een van de hobbels voor Rutte blijft Spanje, dat de nieuwe norm niet met een veto onderuit haalde, maar wel blijft weigeren om bij het 5-procentkruisje te tekenen. De linkse Spaanse premier Pedro Sánchez denkt de NAVO-capaciteitsdoelen ook wel voor minder geld te kunnen halen en is niet van plan te snijden in sociale voorzieningen.
Trump pikt dat niet en dreigde tijdens zijn persconferentie met het verdubbelen van de handelstarieven voor wanbetaler Spanje. Iets wat op 9 juli, als de honderd-dagenpauze van Trump voorbij is, grote gevolgen kan hebben voor de hele Europese Unie, aangezien handel een EU-competentie is en geen landelijke. Rutte en Commissiechef Ursula von der Leyen wacht een flinke klus.
Is Defensie in staat om het extra geld opzij te zetten?
Nog een probleem dat opdoemt: honderden NAVO-miljarden klotsen straks tegen de plinten, maar dat betekent niet dat ze direct nuttig kunnen worden besteed. Er moet, zeker in Europa, domweg meer worden geproduceerd. En snel. De NAVO-landen dienen razendsnel hun handelsbelemmeringen op defensiegebied weg te nemen en veel beter samen te werken. Hier ligt een belangrijke taak voor de NAVO, in samenspraak met de EU.
Goed nieuws is dat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en Trump het tijdens de top echt lijken te hebben bijgelegd. Ze spraken een uur met elkaar. Trump zei dat hij gaat bekijken of hij een aantal Patriot-afweersystemen kan leveren aan Oekraïne.
Zelensky dankte Trump weer voor zijn ingrijpen in Iran, dat veel dodelijke drones levert aan Rusland. Trump hoopte binnenkort weer te spreken met de Russische president Vladimir Poetin, maar had tijdens de top niks vriendelijks meer over de Russische president te zeggen.
Ook dat was een hele verbetering.