De feiten: Een beladen EU-bezoek aan China
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Raad, António Costa, en tal van ander Europese kopstukken brengen donderdag 24 juli een beladen bezoek aan China. Zij ontmoeten daar onder anderen de Chinese president Xi Jinping in het kader van vijftig jaar betrekkingen tussen de EU en China.
Oorspronkelijk zou het bezoek aan China twee dagen duren. De Chinezen hebben dat teruggebracht tot één dag. Ook was het de bedoeling dat Xi naar Brussel zou komen. Dat was hij niet van plan. Nu gaan de Europese leiders naar het Plein van de Hemelse Vrede.
In de officiële EU-lezing is China nog altijd ‘een partner voor samenwerking, een economische concurrent en een systemische rivaal’. Maar de relatie is er niet beter op geworden sinds Brussel Chinese functionarissen sancties oplegde wegens mensenrechtenschendingen tegen Oeigoeren en vorig jaar importtarieven aan Chinese elektrische auto’s.
Geschillen over zeldzame aardmetalen en oneerlijke concurrentie
Ook zijn er geschillen over medische apparatuur en zeldzame aardmetalen, waarvan Peking de export recent inperkte. Met één pennestreek kunnen de Chinese leiders helemaal een eind maken aan de levering van zeldzame aardmetalen, waarmee de klimaattransitie in de EU op losse schroeven zou komen te staan en onder meer de Europese auto-industrie in nog grotere problemen kan komen.
De Chinezen noemen de banden tussen beide machtsblokken ‘volwassen en stabiel, maar met problemen’. Von der Leyen prijst de economische vooruitgang van China, maar vindt dat het land de Europese markt overspoelt met zijn overcapaciteit, toegang tot de eigen markt inperkt en de oorlogseconomie van Rusland steunt.
EW’s visie: China op veel fronten de bovenliggende partij
Begin deze week plaatste Ursula von der Leyen op sociale media een foto waarop zij ontspannen met premier Kristrún Frostadóttir door het mooie vulkaanlandschap van IJsland loopt. Een walk in the park vergeleken met de gang naar Canossa die ze later in de week moet maken.
Het hoge EU-bezoek aan China staat bol van de spanningen. Van Europa vergt het aan de ene kant nederigheid (we hebben die aardmaterialen nodig voor onze klimaattransitie en de tech- en auto-industrie) en aan de andere kant stevige taal (overspoel onze markt niet met die gesubsidieerde auto’s en andere artikelen, want de handelsbalans is steeds verder te zoeken en jullie zorgen voor oneerlijke concurrentie).
Peking wil dat Europa de hoge invoerheffingen op Chinese elektrische voertuigen opheft en afziet van verdere handelsbeperkingen.
China heeft de Verenigde Staten door middel van economische druk en strategische weerstand al tot een wapenstilstand op handelsgebied gedwongen, en lijkt dezelfde harde tactiek te willen hanteren tegenover Europa.
Europa klem tussen China, Rusland en Trump
Maar ook Europa moet hardball spelen. Als het gaat om de Chinese betrekkingen met Rusland, volstaat maar één Europese mededeling: houd op met het leveren van technologie aan de Russische wapenindustrie die voor dood en verderf zorgt in Oekraïne en voor instabiliteit in Europa. Maar de kans dat de Chinezen vatbaar zijn voor een morele Europese smeekbede, is te verwaarlozen.
Is dit allemaal al ingewikkeld: de alomtegenwoordige aanwezigheid van de Amerikaanse president Donald Trump op het wereldtoneel maakt de diplomatie met China nog gecompliceerder. De EU staat onder druk van Trump om een hardere lijn te volgen ten opzichte van China, maar de Europese economie kan zich een breuk niet veroorloven.
Met de dreigende schaduw van een Amerikaanse heffing van 30 procent aan de nabije horizon, kan een keiharde opstelling in China een misrekening zijn. Stel je voor dat Europa straks een handelsconflict heeft met Amerika én China. Een handelsisolement kan het kwakkelende continent zich niet permitteren.
China blijft de sterkste speler aan tafel
Zo zit de EU klem tussen de wens om een handelsakkoord te sluiten met de Verenigde Staten – die op hun beurt druk uitoefenen om een hardere lijn tegen China te volgen – en de noodzaak om stabiele banden met China te onderhouden.
China is hoe dan ook op veel fronten de bovenliggende partij donderdag. Europa heeft gelukkig nog één wapen van betekenis: 450 miljoen consumenten met een (nog) goedgevulde portemonnee aan wie de Chinezen hun elektrische voertuigen, batterijen en zonnepanelen kunnen slijten. Aangezien de binnenlandse vraag er terugloopt, zijn de Europeanen hard nodig om de Chinese economie aan de praat te houden.
Dat moet genoeg reden zijn voor Von der Leyen en consorten om zich donderdag 24 juli niet té nederig op te stellen. De EU heeft al voldoende kruiperigheid getoond, door braaf aan de voorwaarden van Xi te voldoen en voor een eendaags bezoek naar Peking te reizen.
Weer China uit vitale infrastructuur Europese Unie