In steeds meer Europese landen gaan stemmen op voor een wapenembargo tegen Israël. Maar terwijl sommige landen hun export naar de Joodse staat daadwerkelijk stopzetten, gaat de import vanuit Israël onverminderd door. Europa is afhankelijk van de Israëliërs, zeker met de herbewapening van het continent.
Linkse politieke partijen, ngo’s en pro‑Palestijnse activisten vragen er al maanden om: een stop op de wapenleveranties aan Israël. Slovenië deed het al, Duitsland was vorige week het eerste grote Europese land dat de export van wapens naar de Joodse staat stopzette. Er volgen er mogelijk meer naarmate Israëls offensief in Gaza-Stad dichterbij komt.
Maar álle wapenhandel met Israël stopzetten, is een stuk moeilijker. De woorden van minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) van vorige week spraken boekdelen: ‘De modernisering van de Nederlandse krijgsmacht is zodanig urgent, dat het ministerie van Defensie wapens uit onder andere Israël blijft kopen.’
Hoe zit het met de Europese export naar en import vanuit Israël? Een overzicht.
Export van Europa naar Israël
Nederland fungeerde jarenlang als hub voor de distributie van onderdelen van F‑35-straaljagers. Ook levert het net als de meeste Europese landen niet veel meer dan kleinere componenten, zoals elektronica, munitie‑ en motoronderdelen.
De enige significante exporteur van het continent is Duitsland, historisch gezien een van de grootste Europese wapenleveranciers aan Israël. In de afgelopen jaren ging het om opnieuw honderden miljoenen euro’s aan vergunningen en exportlicenties aan Duitse defensiebedrijven.
Tussen 7 oktober 2023 en 13 mei 2025 bedroeg de waarde daarvan 485 miljoen euro, volgens het Stockholm International Peace Research Institute.
De kern van de Duits‑Israëlische defensiesamenwerking ligt al decennia in de maritieme sector. Duitsland bouwt het casco – de scheepsromp en basisstructuur – van fregatten en onderzeeboten, die in Israël worden uitgerust met eigen geavanceerde wapensystemen en sensoren.
Belangrijke voorbeelden zijn de Sa’ar‑6‑korvetten (kleine fregatten), die Israël bij Duitsland bestelde om de gasvelden op de Middellandse Zee te bewaken. Het ontwerp is gebaseerd op de Duitse MEKO A‑100‑klasse, maar aangepast voor integratie van Israëlische technologie, zoals de Barak‑8‑raketsystemen en de maritieme variant van de Iron Dome – de C‑Dome.
Duitse wapendeals en historische compensatie
Een ander voorbeeld is de Dolphin‑II‑onderzeeboot, net als de korvetten gebouwd door ThyssenKrupp Marine Systems. De kosten bedroegen ongeveer 1,3 miljard euro.
Duitsland nam maximaal eenderde van dat bedrag voor zijn rekening – net als bij de korvetten, deels als historische compensatie wegens een ereschuld door de misdaden van de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Daarnaast leverde Duitsland, net als veel andere Europese landen, via hubs onderdelen voor diverse wapensystemen, zoals motoren voor pantservoertuigen en tanks die ook in Gaza worden ingezet.
Merz intern onder vuur door wapenembargo Israël
Het besluit van Friedrich Merz om geen wapens meer aan Israël te leveren, stuit ook op kritiek in zijn eigen partij, de christen-democratische CDU. ‘Dit besluit negeert de militaire en veiligheidssamenwerking die het Duitse leger en de NAVO versterkt,’ schreef CDU‑Bondsdaglid Carsten Müller vorige week op X.
Vooral binnen de meer conservatieve Beierse zusterpartij CSU – die niet door Merz is betrokken bij het besluit – is veel onvrede, bericht tv-zender Welt. ‘Deze fout in het buitenlands beleid zal langdurige gevolgen hebben,’ zegt CSU‑erevoorzitter en oud‑minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer.
CSU‑Bondsdaglid Stefan Pilsinger noemt samenwerking met Israël in het belang van de Duitse veiligheid: ‘We moeten ons afvragen wat er gebeurt als de Israëlische regering de rollen omdraait en we geen steun meer van Israël ontvangen – of het nu gaat om luchtverdediging of de inlichtingen van de Mossad voor terrorismebestrijding (…) Op dit moment hebben we het gevoel dat wij op het gebied van veiligheidsbeleid meer baat hebben bij Israël dan Israël bij ons.’
Joe Chialo, oud‑senator voor de CDU uit Berlijn, noemde Merz’ besluit in een ingezonden stuk in weekblad Bild ‘arrogant en hypocriet’. ‘Als Berlijn of München zouden worden aangevallen, zouden we smeken om een Iron Dome.’
Italië leverde Israël helikopters en kanonbewapening
Naast Duitsland spelen nog enkele Europese landen een (kleine) rol in de wapenleveranties aan Israël. Zo leverde het Italiaanse defensiebedrijf Leonardo in het verleden helikopters en kanonbewapening voor marineschepen.
Maar feitelijk speelt Europa geen echte rol van betekenis voor het Israëlische leger, zeker niet als het aankomt op wapensystemen die nodig zijn voor de oorlog in Gaza. Europa exporteerde het afgelopen jaar voor ongeveer 1 miljard euro aan Israël.
Lees verder onder het kader
Verenigde Staten hoofdleverancier Israëlische wapens
Israël beschikt over een zeer krachtige defensie‑industrie, met zwaargewichten als Elbit Systems, Rafael Advanced Defense Systems, Israël Military Industries en Israel Aerospace Industries. Het land bouwt onder meer de Merkava‑tanks en Namer‑pantserinfanterievoertuigen grotendeels zelf. Elbit Systems is toonaangevend in de productie van onbemande systemen en sensoren, en het PULS‑raketartilleriesysteem. Rafael produceert state‑of‑the-art luchtdoelraketten als de Barak‑8.
Toch is het land allerminst zelfvoorzienend. Het grootste deel van Israëls wapenarsenaal komt uit de Verenigde Staten. Historisch gezien torent Amerika boven alle andere leveranciers uit, met uitzondering van het maritieme segment, waarin Duitsland een grotere rol speelt.
Tussen 2016 en 2024 leverde Amerika in de meeste jaren ruim 90 procent van Israëls geïmporteerde wapens. Italië kwam gemiddeld uit op ongeveer 1 procent, en Duitsland leverde – vooral tussen 2019 en 2023, door de levering van korvetten – incidenteel een flink aandeel.
Dat de Verenigde Staten hoofdleverancier zijn van de Israëlische strijdkrachten is vooral zichtbaar in de luchtmacht. Lockheed Martin leverde de afgelopen decennia tientallen gevechtsvliegtuigen aan Israël. Zo beschikt het land over 45 F‑35I Adir‑toestellen, voorzien van eigen Israëlische wapensystemen. Ook maakt de Israëlische luchtmacht gebruik van 66 door Boeing geproduceerde F‑15‑gevechtsvliegtuigen.
Israël is daarnaast sterk afhankelijk van Amerikaanse leveringen van munitie. Zo importeert de Joodse staat grote hoeveelheden 500‑ponds Mark‑82‑bommen en 2.000‑ponds Mark‑84‑bommen, geproduceerd door onder meer General Dynamics, net als precisieraketten als de AGM‑114 Hellfire – oorspronkelijk een antitankwapen voor helikopters.
Op het gebied van lucht‑ en raketverdediging is de afhankelijkheid van de Verenigde Staten eveneens groot. De Iron Dome, David’s Sling en Arrow‑systemen bestaan bij de gratie van een langdurige coproductie tussen Israël en Amerika.
De cruciale Tamir‑onderscheppingsraketten worden in de Verenigde Staten geproduceerd door Raytheon Technologies, in samenwerking met het Israëlische Rafael.
Import van Europa vanuit Israël
Veel omvangrijker in de wederzijdse wapenhandel is de Israëlische verkoop aan Europese landen. De Belgische krant De Standaard meldde in juni al dat Europa de belangrijkste wapenklant is van Israël: in 2024 kwam 54 procent van de export terecht in Europese landen, in 2023 was dat nog 35 procent.
De Europese vraag naar wapens is flink toegenomen vanwege de Russische invasie in Oekraïne, aldus het Israëlische ministerie van Defensie.
Ook Nederland koopt flink van de Israëliërs. Zo bestelde het ministerie van Defensie bij Elbit Systems het PULS‑raketartilleriesysteem voor 305 miljoen euro.
Duitsland grootste EU-importeur van Israëlisch wapentuig
De Duitsers stopten dus met de export, maar zijn erg afhankelijk van Israëlische wapenleveranties. Terwijl Duitsland Israël vooral maritieme platforms en onderdelen levert, gaat het in omgekeerde richting om cruciale wapensystemen.
De levering van het Arrow 3‑luchtafweersysteem aan Duitsland, ter waarde van 4 miljard euro, is de grootste Israëlische wapenexportdeal ooit. De eerste leveringen staan gepland voor dit jaar.
Duitsland bestelde eveneens het Trophy Active Protection System – een verdedigingssysteem dat tanks beschermt tegen antitankraketten – voor 123 Leopard 2A8‑tanks. Ook andere Europese landen zijn grote afnemers, en veel daarvan kijken met jaloezie naar het befaamde Israëlische luchtverdedigingsschild.
Finland kocht voor 300 miljoen Israëlische luchtafweer
Luchtafweer is een van de belangrijkste Israëlische militaire technologieën voor Europa. Finland, dat een 1.340 kilometer lange grens deelt met Rusland, kocht in 2023 het langeafstandsraketverdedigingssysteem David’s Sling voor ruim 300 miljoen euro en heeft een optie voor nog een aankoop van 216 miljoen euro.
De Finse premier Petteri Orpo zei in juni dat vanwege de oorlog in Gaza geen nieuwe aankopen te doen in Israël, maar bestaande orders niet te annuleren. Na vragen van de publieke omroep Yle over eventuele nieuwe richtlijnen voor wapenhandel met Israël, benadrukte minister van Defensie Antti Häkkänen deze week dat David’s Sling ‘een cruciaal onderdeel van de luchtverdediging van Finland’ is.
Ook het nabijgelegen Estland, eveneens grenzend aan Rusland, overweegt de aanschaf van David’s Sling. De Estse site ERR schrijft dat Estland – net als Letland en Litouwen – vanwege de Russische dreiging sterk geïnteresseerd is in Israëlische hightech‑wapens.
Andere landen breidden import uit Israël fors uit
In veel andere Europese landen, ook verder van Rusland gelegen, zijn bestellingen uit Israël eveneens aan de orde van de dag. Tsjechië kocht het SPYDER‑luchtafweersysteem voor 620 miljoen euro, met leveringen die in 2026 moeten beginnen. Inclusief onderhoud en training loopt het contract op tot bijna 1 miljard euro.
Griekenland investeerde 370 miljoen euro in de aankoop van SPIKE‑antitankraketten. Ook Zweden heeft de laatste jaren zijn import uit Israël uitgebreid, onder meer op het gebied van raketsystemen, sensoren en drones. De Zweden lieten onlangs weten niet van plan te zijn te stoppen met afnemen.
Israëlisch Elbit sloot deze week deal van 1,4 miljard euro
Hoe groot de verontwaardiging in Europa over de actuele situatie in Gaza ook moge zijn, de defensiedeals met Israël gaan gewoon door. Deze week maakte het Israëlische Elbit Systems bekend dat ze een nieuw contract hebben binnengehaald met een niet nader genoemd ‘Europees land’ ter waarde van 1,4 miljard euro.
De verhouding is duidelijk: de Europese wapenleveranties aan Israël vallen in het niet bij de omvang en waarde van de Israëlische export naar Europa. Als Europa Israël werkelijk zou willen raken, zou het moeten stoppen met deze importen.
Maar het superieure materieel uit Israël is in de huidige geopolitieke situatie voor veel Europese landen simpelweg onmisbaar. En die export is voor Israël – zeker in tijden van oorlog – van onschatbare waarde.
Israël dreigt met gevolgen voor Britten bij erkenning ‘Palestina’
Niet alleen wat betreft defensie, maar ook qua inlichtingen heeft Israël Europese landen veel te bieden. De regering‑Netanyahu overweegt die als drukmiddel in te zetten tegenover het Verenigd Koninkrijk, schrijft de Britse krant The Times.
Als de regering van premier Keir Starmer inderdaad overgaat tot het erkennen van een Palestijnse staat – volgens Israël een beloning voor de 7 oktober‑terreur van Hamas – zou dat voor Jeruzalem kunnen reden zijn om de defensie‑ en veiligheidssamenwerking met Londen te stoppen. ‘Londen moet voorzichtig zijn, want Bibi en zijn ministers hebben ook troeven in handen,’ zegt een Israëlische diplomatieke bron tegen The Times.
De afgelopen jaren verstrekte de Israëlische buitenlandse inlichtingendienst Mossad belangrijke informatie aan de Britse diensten ‘over door Iran gesteunde dreigingen’ waarmee terreuraanslagen zouden zijn verijdeld. Ook gebruikte het Britse leger tijdens de oorlogen in Irak en Afghanistan geregeld Israëlische surveillancedrones en andere defensieapparatuur.
Toch achten deskundigen zo’n rigoureuze stap van Israël onwaarschijnlijk: de export van defensie‑onderdelen naar het Verenigd Koninkrijk is van groot economisch belang voor de Israëlische economie, en het staken daarvan zou duizenden banen kunnen kosten. Bovendien leveren de Britten F‑35‑reserveonderdelen aan Israël.