De openbaar aanklager in de Litouwse hoofdstad ontving onlangs een opmerkelijke brief uit Rusland. De inhoud ervan zorgt voor woedende reacties onder Litouwers.
Het lijkt een slechte grap. De openbaar aanklager in de Litouwse hoofdstad Vilnius ontving onlangs een brief uit Rusland. Een gerechtelijke instantie verzocht hem assistentie te verlenen bij het vervolgen van een Litouwer die in 1990 niet kwam opdagen toen hij in het Rode Leger moest dienen.
Patriotten
De verontwaardiging is enorm in Litouwen. De ongeveer vijftienhonderd jongens die weigerden onder de Sovjet-wapenen te gaan, nadat de republiek op 11 maart 1990 het herstel van de onafhankelijkheid had uitgeroepen, gelden er als voorbeeldige patriotten.
Een deel van hen werd in de kraag gevat, belandde in de gevangenis of moest onderduiken – een kat-en-muisspel dat anderhalf jaar zou voortduren, tot het definitieve vertrek uit de Sovjet-Unie.
Onwettig
Politiek en media zijn ervan overtuigd dat deze vreemde actie van Rusland niet op zichzelf staat. Niet alleen wil Moskou de ‘helden’ – aldus een medewerker van president Dalia Grybauskaite – een trap na geven, het wil zelfs de complete onafhankelijkheid van Litouwen in twijfel trekken.
Litouwen houdt, net als Estland en Letland, vol dat het tot 1991 door de Sovjet-Unie werd bezet en dat de dienstplicht voor Litouwers dus volstrekt onwettig was.
Crisis
De link met Ruslands propaganda-offensieven rond de crisis in Oekraïne was snel gelegd. Minister van Defensie Juozas Olekas zei in het praatprogramma Demesio centre dat de brief is gericht op het zaaien van angst en onzekerheid.
De procureur-generaal heeft het Russische verzoek uiteraard afgewezen. Wel is de ‘gedeserteerde’ Litouwers op het hart gedrukt om zich voorlopig niet buiten EU- en NAVO-grondgebied te begeven. De ‘aangeklaagde’, een 43-jarige administratief medewerker van een polikliniek in Kaunas, liet de krant Lietuvos rytas weten dat advies beslist te zullen opvolgen.