De feiten: Motie van wantrouwen tegen Commissievoorzitter Ursula von der Leyen
‘Spektakel in Straatsburg!’ ‘Sensatie in Straatsburg.’ Aan voorspelbare alliteraties geen gebrek deze week in media. Sensatie? Spektakel? Wat dan?
Nou, er is een motie van wantrouwen ingediend tegen Ursula von der Leyen. Omdat Europees Commissarissen niet individueel kunnen aftreden, moet haar hele Commissie opstappen als hij wordt aangenomen.
De 76 ondertekenaars van de motie nemen het de Commissievoorzitter kwalijk dat zij sms’jes aan de topman van farmaceut Pfizer heeft achtergehouden. Ze onderhandelde in 2020 met deze Albert Bourla over de aankoop van 1,8 miljard coronavaccins voor 35 miljard euro en weigert daarover opheldering te geven.
De indieners verwijten haar daarnaast verkwisting van geld met het coronaherstelfonds en inmenging bij verkiezingen in Roemenië en Duitsland.
Wat betreft de sms’jes heeft Piperea een punt
De kar wordt getrokken door de uiterst rechtse Europarlementariër Georghe Piperea uit Roemenië (Europese Conservatieven en Hervormers). Piperea’s partijleider George Simion was kandidaat bij de Roemeense presidentsverkiezingen van mei 2025. Hij won de eerste ronde, maar verloor de tweede ronde van Nicușor Dan. Die overwinning behaalde hij in Piperea’s ogen door bemoeienis van de EU.
Wat betreft de sms’jes heeft Piperea een punt. Von der Leyens weigering om de sms’jes met Bourla vrij te geven, gaat in tegen de regels van het Europese bestuur. De Europese Ombudsman, Europese Rekenkamer en Europese rechter hebben haar al een tik op de vingers gegeven.
‘Onverantwoordelijke motie in tijd van geopolitieke spanningen’
De christen-democratische Europese Volkspartij (EVP) van Von der Leyen, met 188 leden de grootste fractie in het Europarlement, heeft al laten weten dat de motie, die tweederde van de 720 stemmen moet halen om het beoogde effect te sorteren, geen schijn van kans heeft. Ook vindt de EVP het ‘hoogst onverantwoordelijk’ dat de motie op tafel is gelegd in een tijd van geopolitieke spanningen.
De Europese sociaal-democraten en de liberalen verwijten de EVP te veel naar rechts te buigen en laten Von der Leyen voor de bühne nog even bungelen. Maar de kans dat deze twee groepen meestemmen met een motie van radicaal-rechts is uitermate gering.
Op maandagavond 7 juli heeft ‘VDL’ zich tegen de aantijgingen verweerd ten overstaan van het Parlement in Straatsburg. Donderdag 10 juli stemmen de volksvertegenwoordigers over deze ‘historische motie van wantrouwen’, de vierde in de geschiedenis van het Parlement.
EW's visie: Rechts schiet in eigen voet met aanval op Ursula von der Leyen
Door: René van Rijckevorsel, redacteur Europese UnieDe aanval is de beste verdediging, moet Von der Leyen hebben gedacht toen zij haar toespraak tot het Parlement voorbereidde. Met naast haar in de bankjes haar voltallige Commissie ging zij er maandagavond 7 juli met gestrekt been in tegen de indieners van de motie:
Dit komt rechtstreeks uit het oudste handboek voor extremisten. Ze proberen met ontkrachte complottheorieën over sms-berichten de geschiedenis te herschrijven van hoe Europa samen succesvol een wereldwijde pandemie heeft overwonnen.
Ze verweet de indieners zelfs marionetten van de Russische president Vladimir Poetin te zijn:
We zien de alarmerende dreiging van extremistische partijen die onze samenlevingen willen polariseren met desinformatie. Er is geen bewijs dat zij antwoorden hebben, maar er is wel voldoende bewijs dat velen van hen worden gesteund door onze vijanden en door hun poppenspelers in Rusland of elders. Deze bewegingen worden aangewakkerd door complottheorieën, van antivaccinatie-activisten tot verdedigers van Poetin. U hoeft alleen maar naar enkele ondertekenaars van deze motie te kijken om te begrijpen wat ik bedoel.
Van een echt debat was geen sprake
Von der Leyen erkende wel dat ze contact had met ‘topvertegenwoordigers van bedrijven die vaccins produceren’, maar ging niet in op de inhoud van de berichten. Van een echt debat was, zoals gebruikelijk in het Europees Parlement geen sprake: interrupties zijn niet toegestaan. Na afloop reageerde Von der Leyen niet op de sprekers.
Met de motie lijkt rechts zichzelf in de voet te hebben geschoten. De EVP van de Duitser Manfred Wörner (en dus ook de partij van Von der Leyen) zocht sinds het begin van deze zittingsperiode, een jaar geleden, meerderheden over links (met liberalen en socialisten) of rechts (de hervormers en de patriotten). In de vorige termijn werd rechts nog straal genegeerd.
Links en liberalen willen politieke blokkade tegen rechts
Na de keiharde uithaal van Von der Leyen lijkt het een stuk minder waarschijnlijk dat de EVP nog de steun zal zoeken van de ECR (de hervormers, met daarin SGP) en/of Patriotten voor Europa (met de PVV).
De sociaal-democraten, groenen en liberalen willen al langer dat de christen-democraten meedoen aan een politieke blokkade tegen alles rechts van hen. Dankzij de motie kregen zij, zonder zelf in actie te komen, een mooi cadeau in de schoot geworpen.
De stemming over de motie is donderdag 10 juli.
Stiekem gedoe, en tóch een prijs voor Ursula von der Leyen