De feiten: Rusland blijft aanvallen opvoeren, Trump gaat Kyiv meer wapens leveren
Rusland voert de laatste weken grootschalige drone- en raketaanvallen uit op Oekraïne. Volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky voltrok zich in de nacht van dinsdag 8 op woensdag 9 juli de grootste luchtaanval op één dag tot nu toe, op de westelijke stad Loetsk. Bijna alle projectielen werden door de Oekraïense luchtafweer onderschept.
Een dag eerder maakte de Amerikaanse president Donald Trump bekend dat hij Kyiv meer wapens gaat leveren. Het gaat vooral om defensieve wapens, zoals Patriotraketten die Russische raketten kunnen onderscheppen. Het zijn de eerste extra wapenleveranties die niet al onder de vorige president Joe Biden waren toegezegd.
Vorige week onderbrak het Pentagon nog een wapenleverantie aan Oekraïne, volgens het Witte Huis omdat het de eigen wapenvoorraden wilde inventariseren. Trump was niet door minister van Defensie Pete Hegseth geïnformeerd over dat besluit.
Banden met Oekraïne warmen op na NAVO-top
Ondanks de kortstondige wapenstop zijn de banden tussen de Verenigde Staten en Oekraïne sterk verbeterd ten opzichte van begin dit jaar. Tijdens de NAVO-top in Den Haag twee weken geleden toonde Trump veel meer begrip voor de Oekraïense situatie dan voorheen en sprak hij met Zelensky over de mogelijkheid om meer luchtafweer te leveren en samen drones te produceren.
Trump uit zich de laatste weken ook steeds negatiever over de Russische president Vladimir Poetin, die hij maanden geleden nog geregeld complimenteerde of van goede wil achtte. De afgelopen dagen zei Trump onder meer dat Poetin hem ‘bekogelt met bullshit’ en dat hij ‘zeer teleurgesteld’ is dat de Russische president niet van plan lijkt zijn oorlog tegen Oekraïne te stoppen.
EW's visie: Trump ziet eindelijk het licht over Oekraïne, beter laat dan nooit
Door: Matthijs van Schie, redacteur & coördinator BuitenlandBeter laat dan nooit, kun je zeggen over Trumps draai inzake de Oekraïne-oorlog. Lang dacht hij Poetin via vleiende woorden en eenzijdige concessies van Oekraïne aan de onderhandelingstafel te kunnen krijgen voor een vredesdeal.
Maar een klein halfjaar na zijn aantreden ziet de Amerikaanse president eindelijk in dat die strategie niet werkt. In steeds fellere bewoordingen trekt hij de conclusie die de Oekraïners al jaren bekend is: dat de Russische president helemaal niet uit is op vrede.
Hoe Zelensky Trump langzaam aan zijn kant kreeg
Trumps relatie met Volodymyr Zelensky ontwikkelt zich juist in tegengestelde richting. Na de pijnlijke ruzie in het Witte Huis, waarop Washington zelfs even alle wapenleveringen stilzette, bleef de Oekraïense president bewonderenswaardig nederig. Zelfs nadat Trump hem schoffeerde met de bizarre verwijten dat hij een dictator zou zijn en de oorlog zou zijn begonnen.
Terwijl Poetin maar doorging met aanvallen, toonde Zelensky zijn goede wil door alle Amerikaanse voorwaarden voor een staakt-het-vuren te accepteren en dankbaarheid te betuigen voor Trumps bemiddelingspogingen. Zo wist de Oekraïense president zijn Amerikaanse ambtsgenoot langzaam maar zeker meer aan zijn kant te krijgen. Het begin mei gesloten mineralenakkoord was daarvan het eerste tastbare bewijs.
Witte Huis belooft Patriots, Trump steunt strengere sancties
Maar om die economische deal te kunnen handhaven, moet Oekraïne allereerst militair overeind blijven. Hoopgevend is daarom dat het Witte Huis defensieve wapens gaat leveren om Oekraïne te beschermen tegen het spervuur aan Russische luchtaanvallen. Zelensky heeft dringend behoefte aan meer Patriot-raketsystemen.
Positief zijn ook de berichten van nieuwswebsite Politico dat Trump een wetsvoorstel van de Amerikaanse Senaat lijkt te steunen voor strengere sancties tegen Rusland en landen die de invasie van Oekraïne mede financieren. Vorige maand zei de Amerikaanse president nog dat hij zo’n wet ‘erg streng’ vond en er nog niet naar had gekeken.
Zo lijkt het erop dat Trump langzaam meer inzicht krijgt in de oorlog in Oekraïne. Maar gezien de grilligheid van de Amerikaanse president – en anders wel die van zijn niet voor het eerst blunderende defensieminister Pete Hegseth, die blijkbaar zonder overleg wapenleveranties stilzette – is dat voor Europese landen zeker geen reden om achterover te leunen. Temeer omdat Trump huiverig is om offensieve wapens te sturen.
Daar ligt een schone taak voor Europa. Vooral voor de Duitse bondskanselier Friedrich Merz. Hij twijfelt nog altijd over de levering van Taurus-kruisraketten aan Oekraïne, waarvan hij vóór zijn verkiezingen nog zo’n groot voorstander was.
Europa zoekt eensgezindheid om Oekraïne te steunen
Wellicht kunnen Keir Starmer en Emmanuel Macron, de leiders van Europa’s twee sterkste militaire landen, hem de komende dagen overtuigen dat eindelijk te doen. De Britse premier en de Franse president leiden donderdag 10 en vrijdag 11 juli gesprekken tussen Europese regeringsleiders over steun aan de defensie van Oekraïne.
Hopelijk kunnen zij een vuist maken en het Oekraïense leger helpen de strijd om lijfsbehoud vol te houden. Want, zoals Trump nu gelukkig ook beseft, Rusland zal niet zomaar stoppen.
Wie zegt wat over Trumps levering van defensieve wapens aan Oekraïne?
- ‘We gaan nog meer wapens sturen,’ zei Donald Trump maandag tegen een verslaggever over de steun aan Oekraïne. ‘We moeten wel. Ze moeten zichzelf kunnen verdedigen. Ze worden heel hard geraakt.’
- ‘Ik ben niet blij met Poetin. Dat kan ik je nu al vertellen,’ zei Trump dinsdag in het Witte Huis. ‘We krijgen veel bullshit op ons af gegooid van Poetin (…) Hij is altijd heel aardig, maar uiteindelijk blijkt dat allemaal zinloos te zijn.’ Over Poetin: ‘Hij doodt veel mensen, vooral zijn soldaten en hun soldaten [van Oekraïne], dat zijn er nu wel 7.000 per week.’
- ‘President @realDonaldTrump heeft volkomen gelijk over het spel dat Poetin speelt,’ reageert de Republikeinse Senator Lindsay Graham in een X-bericht op bovenstaande uitspraken van Trump. ‘De Senaat zal binnenkort een streng sanctiewetsvoorstel indienen, niet alleen tegen Rusland, maar ook tegen landen als China en India die Russische energieproducten kopen, waarmee Poetins oorlogsmachine wordt gefinancierd (…) Wat Poetin en degenen die zijn oorlogsmachine steunen betreft, is het tijd om het spel te veranderen.’
- ‘Dit is een veelzeggende aanval – en hij komt precies op een moment dat er zo veel inspanningen zijn geleverd om vrede te bereiken, om een staakt-het-vuren tot stand te brengen. En toch blijft alleen Rusland ze allemaal afwijzen,’ schrijft Volodymyr Zelensky op X over de luchtaanvallen op Loetsk. ‘Dit bewijst nog maar eens de noodzaak van sancties. Harde sancties tegen olie, waardoor al meer dan drie jaar lang de oorlogsmachine van Moskou van geld wordt voorzien.’
- ‘Trump benoemt Poetins schijnvertoning,’ schrijft The Wall Street Journal in een redactioneel commentaar. ‘De president begrijpt wat sommige van zijn medewerkers niet begrijpen: Kyiv bewapenen is realisme dat geworteld is in de veiligheidsbelangen van Amerika.’
- De van oudsher Republikeinsgezinde krant pleit ervoor om veel meer dan alleen luchtverdedigingsraketten te geven: ‘Het gaat erom Oekraïne voldoende vuurkracht te geven om de kosten-batenanalyse van Poetin over het voortzetten van de oorlog te veranderen. Dat houdt onder meer de levering in van langeafstandsraketten, artilleriegranaten en Patriot-raketten die Oekraïne dringend nodig heeft om burgers en steden te verdedigen.’
- The New York Post juicht Trumps besluit toe, maar vraagt zich vooral af hoe het kon gebeuren dat de leveranties een week eerder nog tijdelijk werden gestaakt. ‘Hoera voor Trump omdat hij de wapenleveringen aan Kyiv heeft hervat — maar wie heeft ze eigenlijk stopgezet?’ De favoriete krant van de Amerikaanse president vraagt zich openlijk af: ‘Sommigen in het Witte Huis wisten ervan – wanneer werd de opperbevelhebber op de hoogte gebracht?’
Trump gaf Rusland al meer dan het durfde te dromen