De feiten: EU sluit historisch vrijhandelsakkoord met Mercosur-landen
De Europese Commissie legt vandaag een vrijhandelsakkoord met de zogenoemde Mercosur-landen ter goedkeuring voor aan het Europees Parlement en de 27 lidstaten.
Volgens de Commissie is de vrijhandelsovereenkomst de grootste ooit op het gebied van tariefverlagingen. Er is straks meer dan 4 miljard euro per jaar aan invoerrechten op EU-export geschrapt. Voor het diversifiëren van de handelsbetrekkingen van de Europese Unie wordt deze Mercosur-deal als noodzakelijk gezien.
Mercosur (Mercado Común del Sur, gemeenschappelijke markt van het zuiden) is een Zuid-Amerikaans handelsblok en een economische en politieke unie die is opgericht in 1991 en bestaat uit Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay.
EU en Mercosur creëren markt van 700 miljoen inwoners
Over het handelsakkoord is eindeloos gesoebat. In juni 2019 bereikten de Europese Unie en Mercosur na twintig jaar een conceptovereenkomst. En nu is er dus een definitief concept, dat nog wel langs het Europarlement en de 27 lidstaten moet. De Europese Unie exporteert voor 45 miljard euro per jaar naar de Mercosur-landen, omgekeerd is dat 43 miljard.
De Mercosurlanden hebben samen zo’n 260 miljoen inwoners, bijna 200 miljoen minder dan de Europese Unie. Samen vormen ze een markt van meer dan 700 miljoen inwoners. Het bbp van Mercosur is bijna 3.000 miljard euro, waar dat van de EU ruim 17.000 miljard euro bedraagt.
Akkoord schrapt miljarden aan invoerrechten tussen EU en Mercosur
Het akkoord behelst dat Mercosur de invoerrechten op 91 procent van de EU-uitvoer afschaft, waaronder die over auto’s, in een periode van vijftien jaar. De invoerrechten in Zuid-Amerika bedragen nu maximaal 35 procent. De Europese Unie schrapt de invoerrechten op 92 procent van de Mercosur-uitvoer over een periode van maximaal tien jaar.
Mercosur ziet af van — onder meer — de invoerrechten op landbouwproducten uit de Europese Unie, zoals de 17 procent op wijn en 20 tot 35 procent op gedistilleerde dranken.
Voor gevoelige landbouwproducten zal de EU hogere quota aanbieden, waaronder 99.000 ton extra (vaak Argentijns) rundvlees, terwijl Mercosur de EU een tariefvrij quotum van 30.000 ton voor kaas toekent.
Afspraken over landbouw, voedsel en markttoegang
Er zijn ook EU-quota voor pluimvee, varkensvlees, suiker, ethanol, rijst, honing, maïs en suikermaïs en voor Mercosur voor melkpoeder en babyvoeding.
Verder erkent de overeenkomst 350 geografische aanduidingen om namaak van bepaalde traditionele EU-levensmiddelen te voorkomen.
Tevens mogen EU-bedrijven straks op dezelfde voorwaarden als lokale leveranciers meedingen naar overheidsopdrachten in de Mercosur-landen.
EW’s visie: Mercosurdeal tussen geopolitieke noodzaak en politieke traagheid
Door: René van Rijckevorsel, EU-correspondentHeel Brussel is in de ban van de Zeitenwende. Alles wat vanzelfsprekend werd beschouwd, staat nu op losse schroeven. Veiligheid, economie, energie.
Europa dankt zijn welvaart, en daarmee ook vrijheid en democratie, aan de open economie. Maar het is in de afgelopen decennia op veel essentiële gebieden te afhankelijk geworden van één grootmacht.
We zagen of zien dat met energie (Rusland), kritieke grondstoffen (China), veiligheid (Verenigde Staten) en handel (ook Verenigde Staten).
EU ziet Mercosur als alternatief voor Amerikaanse markt
De Mercosurdeal stelt de Europese Unie in de gelegenheid om meer onbelaste handel te drijven met het blok van de vier Zuid-Amerikaanse landen. Daarmee krijgen bedrijven een markt die deels in de plaats kan komen van de Amerikaanse.
Daar vinden ze door de 15-procentheffingen van de onberekenbare president Donald Trump minder afzet, doordat hun producten duurder worden voor de Amerikaanse consument.
Jammer is dat het hele proces zo traag is. Het duurde al 25 jaar voordat de overeenkomst werd bereikt. En het zal 15 jaar duren voor alle tarieven in Zuid-Amerika zijn verdwenen, andersom 10 jaar.
Tel daar de tijd bij op die het gaat kosten om het verdrag langs het Europees Parlement te loodsen. De tijd is op dit moment niet de beste vriend van de EU. De Commissie beseft dat als geen ander, en streeft naar voltooien van het ratificatieproces voor het einde van 2025.
Spanningen in Europees Parlement over ratificatie
Door een slimmigheidje van de Commissie hoeft het handelsdeel van de deal niet langs de nationale parlementen. De Mercosur-overeenkomst omvat meer dan alleen handel. Zo zijn er ook afspraken gemaakt over duurzaamheid, mensenrechten, cybercriminaliteit en witwassen.
De Commissie heeft de handel daarvan ‘losgeknipt’ en in een tijdelijk akkoord vervat. Aangezien handel een Europese competentie is, kunnen hierbij de nationale parlementen worden gepasseerd. Het totale pakket aan afspraken gaat wel langs de 27 volksvertegenwoordigingen. Dat is een langdurig en onvoorspelbaar proces. Dat ervoer de EU eerder toen een vrijhandelsakkoord met Canada werd opgehouden na afwijzing door het Waalse parlement.
De Europese Volkspartij (EVP), de politieke familie van Commissievoorzitter Von der Leyen en de grootste fractie in het Parlement, heeft al opgeroepen tot snelle ratificatie. Maar veel Europarlementariërs stemmen naar verwachting op basis van hun nationaliteit, en niet op basis van hun politieke groepering.
In een brief gepubliceerd door website Politico spreken tal van Poolse en Franse EVP-Parlementariërs zich uit tegen de overeenkomst, net als leden van de Groenen, Renew, Patriotten en Europese Conservatieven en Hervormers.
Verdere verdieping: Voor- en tegenstanders van het EU-Mercosur vrijhandelsakkoord
De Commissie en landen zoals Duitsland en Spanje menen dat de overeenkomst de Europese Unie minder afhankelijk maakt van China, vooral als het gaat om kritieke grondstoffen, zoals lithium voor batterijen. Er komt geen belasting op de export van de meeste van deze materialen.
Ook zorgt de deal met de vier Zuid-Amerikaanse landen ervoor dat Europa de gevolgen van de Amerikaanse tarieven van 15 procent minder zal voelen.
‘In een tijd van protectionisme en geopolitieke spanningen heeft Europa nu de kans om te groeien als we snel handelen. We moeten nieuwe vrienden maken. Terugtrekken is geen optie. Export is belangrijk voor onze economie,’ zegt Europees Parlementariër Reinier van Lanschot (35) van Volt, die in zijn standpunt afwijkt van zijn fractie (de Groenen).
‘Dit is hét moment om gelijkwaardige partnerschappen met Zuid-Amerika te sluiten. Natuurlijk zijn onderdelen van de deal niet goed genoeg. De duurzaamheidsstandaarden moeten veel beter, maar in de praktijk worden die al helemaal niet beter als de deal niet doorgaat. Europa kan alleen invloed uitoefenen door actief mee te doen, niet door weg te lopen,’ zegt Van Lanschot.
Tegenstanders vrezen landbouwschade en klimaatproblemen
Frankrijk bewaakt de belangen van de Franse en Europese landbouw. Het land wil waarborgen dat de grote rundvleessector door een toename van de invoer niet in gevaar komt. Dit is hun voorwaarde voor het ondertekenen van de vrijhandelsovereenkomst.
Europese boeren vrezen dat een akkoord leidt tot goedkope import van —vooral rundvlees — dat niet voldoet aan de groene en voedselveiligheidsnormen die zij in de Europese Unie moeten naleven. De Europese Commissie wil niet dat die normen worden versoepeld.
Verzet tegen Mercosur-deal groeit in Europa
Ook Italië en Polen hebben zich eerder tegen de overeenkomst uitgesproken. Samen zouden deze drie landen de overeenkomst kunnen blokkeren. In de Europese Raad (de landen) is een gekwalificeerde meerderheid vereist: minstens 55 procent van de lidstaten stemt voor (15 van de 27) en die lidstaten vertegenwoordigen samen minstens 65 procent van de EU-bevolking.
Milieuclubs noemen de overeenkomst ‘klimaatverwoestend’ omdat deze leidt tot meer ontbossing. De Mercosur-landen verkopen meer landbouwproducten en grondstoffen, vaak afkomstig uit bosrijke gebieden waaronder het Amazonegebied.