De Franse revolutie: geen zin meer in EU

Het broeit in Frankrijk. Gepensioneerde generaals dreigen met gewelddadig ingrijpen, de economie loopt steeds verder achter op die van Duitsland en geen volk is ontevredener met de Europese Unie dan het Franse. Frankrijk zakt steeds verder weg, terwijl het zelfbeeld dat van een grote natie blijft. Die discrepantie kan zomaar eens leiden tot kortsluiting, schrijft Jelte Wiersma.

Frankrijk bestaat al sinds 843. Sinds die tijd heeft het altijd aan expansieve politiek gedaan, waarbij het onder Napoleon de grote droom bijna verwezenlijkte: het Europees continent onder Parijse leiding brengen. Duitsland bestaat nog maar sinds 1871. Het lukte het land tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog twee keer bijna om het Europees continent te controleren. Slechts met hulp van de Britten, Amerikanen en Russen wisten de Fransen dat te voorkomen. Maar anno 2021 staat Frankrijk – zonder contragewicht Verenigd Koninkrijk – alleen. Duitsland domineert het continent, de vroegere bondgenoten laten dat gebeuren.

Waar plaatst dat Frankrijk? De enige keer dat Frankrijk alleen stond tegenover Duitsland, of eigenlijk het in het Duitsland dominante Pruisen, leed het een knetterende nederlaag (1871) en werd het een tweederangs land. Dat dreigt dezer dagen opnieuw te gebeuren. En dat tegen de achtergrond van binnenlandse strubbelingen.

Generaals willen ingrijpen

In een ongekende brief waarschuwden gepensioneerde generaals president Emmanuel Macron (En Marche!). Hij moet ingrijpen in losgeslagen banlieues want een burgeroorlog dreigt. Ook waarschuwen de ex-generaals voor moslimextremisme en de racistische woke-ideologie. Hun suggestie is: als de president niet ingrijpt, hebben wij mensen klaarstaan om dat wel te doen. Een nauwelijks verholen dreigement om met geweld op ondemocratische wijze de orde te herstellen.

Tegelijkertijd loopt de Franse economie steeds verder achter op die van Duitsland en zijn satellieten Nederland, Vlaanderen, Oostenrijk en de Scandinavische landen. Frankrijk heeft na de Tweede Wereldoorlog lang boven zijn gewicht geleefd. Duitsland was verdeeld, en Frankrijk liet niet na de Duitsers moreel af te persen met de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog.

Maar de wetten van de logica zijn onverbiddelijk: economische macht leidt altijd tot politieke macht. De Duitse staat heeft minder schulden, en ook de Duitsers zelf staan privé minder in het krijt en verdienen per hoofd van de bevolking bijna eenderde meer dan de Fransen. De coronacrisis maakt de verschillen alleen maar groter, waarschuwde de Europese Centrale Bank al.

Fransen al langer EU-sceptisch

Het is al met al niet verwonderlijk dat de Fransen zo negatief zijn over de Europese Unie. Slechts 15 procent van de Fransen is tevreden met de EU, zo blijkt uit de laatste Eurobarometer. Daarmee zijn zij, naast de Italianen en Grieken, het meest ontevreden. De Fransen zijn zelfs negatiever dan de Britten in peilingen ooit waren. En dit is niet van vandaag of gisteren.