De hypocrisie van Afrikaanse leiders rond racisme

De afgelopen drie jaar is het aantal vluchtelingen in Afrika bijna verdrievoudigd. Afrika lijkt af te glijden in een maalstroom waarin geweld leidt tot meer migratie en de migratie tot steeds meer vreemdelingenhaat, schrijft Jonathan Holslag.

Hoewel Afrikaanse leiders zich vaak profileren als strijders tegen racisme, zinkt Afrika zelf weg in racisme en vreemdelingenhaat. Vorige week maakte de president van Tunesië melding van een ‘crimineel plan om de samenstelling van de Tunesische bevolking te transformeren’.  De theorie van de omvolking kent dus niet enkel volgers in Europa. Bijna alle Noord-Afrikaanse overheden, zoals die van Egypte, Tunesië, Algerije en Marokko, willen migratie uit het Zuiden een halt toeroepen.

De bewering van de Tunesische president lokte een storm van verontwaardiging uit, vooral in Zuidelijk Afrika. De Afrikaanse Unie riep Tunis op om zich te onthouden van verdere xenofobe opmerkingen. Toch is de situatie in Zuidelijk Afrika vaak niet beter. Ivoorkust, een van de landen die zich het meest kritisch uitlieten vorige week, kampt zelf al jarenlang met haat tegenover de vreemdelingen uit de Sahel.

Meer hekken tussen Afrikaanse landen dan op buitengrens van Europa

Een burgerrechtenbeweging uit Burkina-Faso diende onlangs een klacht in tegen een Ivoriaanse opiniemaker die de volgende boodschap had voor migranten: ‘Ga terug naar huis. We hebben jullie niet nodig.’ Het naburige Ghana werkt aan nieuwe grensposten om de migratie uit de Sahel af te remmen. Tezelfdertijd blijft dat land in de greep van xenofobie ten aanzien van migranten uit Nigeria, terwijl in Nigeria dan weer stemmen opgaan om een muur op de grens te bouwen.

Vandaag staan er meer hekken op grenzen tussen Afrikaanse landen dan op de buitengrens van Europa. Zuid-Afrika en Marokko spannen de kroon. Kenia is onlangs ook gestart met het versterken van de grens met Somalië; Tunesië op de grens met Libië, Libië op de grens met Egypte, Equatoriaal-Guinee op de grens met Kameroen. Het afsluiten van de grenzen was recent een thema in het politieke debat in Senegal, de Democratische Republiek Congo, Namibië.