Jonathan Holslag: Hoe Westen zich kan handhaven tegenover steeds assertiever China en India

Indiase premier Modi (links) en Chinese president Xi. Foto: EPA.

Assertieve landen als China en India laten zich steeds minder afschrikken door westerse landen, constateert Jonathan Holslag. Om op het wereldtoneel relevant te blijven, moet het Westen behoud van eigen macht verkiezen boven globalisering.

Samenwerking met India leek tot voor kort vanzelfsprekend. Het land is de grootste democratie ter wereld en een geopolitiek tegenwicht voor China. Nu is het India zelf dat moet worden ingetoomd. Canada is er immers van overtuigd dat India een separatist op zijn grondgebied liet vermoorden en het heeft geen reden om daarover te liegen.

De moord op Hardeep Singh Nijjar bevestigt dat assertieve landen zich steeds minder laten afschrikken door de tanende macht van westerse landen. Turkije en Rusland lieten dissidenten uit de weg ruimen in China en het Verenigd Koninkrijk. Ook Rwanda joeg in Europa op staatsvijanden. China hield geheime politiekantoren open in Europese landen om opponenten onder druk te zetten. Nu voegt India zich in die rij.

Twee lessen die het Westen kan trekken

Het Westen kan alvast twee lessen trekken. De eerste les kenden we al, namelijk dat de globalisering allerminst bijdroeg aan een gematigde, rechtvaardige en veiligere wereld. De tweede les wordt ook steeds duidelijker: het Westen moet niet rekenen op opkomende democratieën om de dictaturen te bedwingen. Niet zozeer de regeringsvorm bepaalt de wijze waarop landen zich gedragen, maar hun macht en hun nationalisme.

Het is daarom een misvatting dat het Westen zichzelf kan handhaven door andere landen als een poppenspeler naar zijn hand te zetten, dat het zijn eigen veiligheid kan verzekeren door zogezegd bevriende democratieën, zoals India, sterker te maken, door er te gaan investeren en onze technologie te delen. Die landen laten zich niet bespelen en als ze sterk worden, gedragen zij zich net zoals alle machtige landen in het verleden: genadeloos.

Westen niet gebaat bij bedrijven die zich afhankelijk maken van India

Nu het Westen nog amper gediend blijkt met het beïnvloeden van internationale spelregels en het steunen van zogenoemde democratische partners, blijft er maar één echte optie over: het behoud van de eigen macht. De toekomst van het Westen is niet gebaat bij opportunistische bedrijven die na China hun lot afhankelijk maken van pakweg India of Indonesië. De toekomst van het Westen is gebaat bij bedrijven die hun toekomst hier, bij ons, bouwen.

En of dat zin heeft: ook met 15 procent van de wereldbevolking. Het bevolkingsaantal is al lang  niet meer de enige determinant van macht. Het gaat om productiviteit, leiderschap en deugdzaamheid. Wellicht zit hier de grootste verklaring van onze obsessie met buitenlandse spelregels en partners: we slagen er intern nog minder in om onze macht opnieuw uit te vinden dan extern de macht van anderen in evenwicht te houden. Als gevolg van dat onvermogen zullen nog vele andere landen hun machtsspelletjes naar onze bodem verleggen.