Philip van Tijn: Is president Zelensky een rupsje-nooitgenoeg of heeft hij gelijk?

Na zijn toespraak in de Algemene Vergadering van de VN toonde de Oekraïense president zich volgens menigeen niet dankbaar genoeg voor alle steun. De Poolse president Andrzej Duda typeerde Zelensky als ‘een drenkeling die zijn redder naar beneden trekt’. De president transformeerde in korte tijd van held naar ondankbare zeurpiet. Maar is de kritiek terecht, vraagt Philip van Tijn zich af.

Enkele dagen geleden schreef René van Rijckevorsel in EW over de tanende goodwill van president Zelensky. Dat bleek eens te meer bij de jaarlijkse Algemene Vergadering van de VN, die vreemd genoeg elk jaar op de derde dinsdag van september begint (en tot half december duurt). In zijn toespraak toonde Zelensky volgens menigeen zich opnieuw niet dankbaar genoeg voor alle steun die hij sinds 24 februari 2022 heeft gekregen en nog steeds krijgt en joeg hij zijn trouwste bondgenoot (en lotgenoot, grenzend aan het Kwaad!) Polen tegen zich in het harnas.

De held van een jaar geleden, toen politici en media er (terecht) geen genoeg van konden krijgen om deze dappere, immer in een legergroen truitje gehulde voormalige komiek de hemel in te prijzen (en nog verder, als dat mogelijk zou zijn) en toen vooraanstaande westerse staatslieden en gekroonde hoofden vermoedelijk hun handen lange tijd niet meer wasten als zij een handdruk van Volodymyr (zoals onze Mark hem met andere uitverkorenen mag noemen) hadden gehad. En toen elk verrassingsbezoek aan een westers-georiënteerd land en bijbehorende toespraak in en tot het Parlement het nieuws beheerste. Het contrast met het heden, waarin de Poolse president Duda hem typeerde als ‘een drenkeling die zijn redder naar beneden trekt’ kan niet groter zijn. Van held naar drenkeling, naar ondankbare zeurpiet, naar rupsje-nooitgenoeg – het is wel een reusachtige transformatie in korte tijd.

In de westerse perceptie mag Oekraïne absoluut niet klagen…

Zoals meestal heeft deze zaak twee kanten, of misschien moet ik zeggen dat er sprake is van twee percepties of perspectieven.

Eerst de westerse. Na een aarzelend begin, omdat democratie altijd tijd nodig heeft en de ernst van de Russische inval onvoldoende werd beseft en Poetin het Westen dreigde en chanteerde tot en met de inzet van kernwapens heeft het Westen Oekraïne massaal en massief gesteund. Opvang van vluchtelingen (overwegend vrouwen en kinderen), levering van steeds zwaardere wapens, training van Oekraïense soldaten, miljarden aan economische hulp en toezeggingen voor de tijd dat er sprake kan zijn van wederopbouw van het land – en nog veel meer.

De financiële steun beloopt inmiddels astronomische bedragen en de militaire steun (die in Nederland en Duitsland begon met schervenvesten en helmen!), omvat allang niet meer (alleen) de levering van overtollige en verouderde wapens, maar ook wapentuig uit de eigen voorraden, waardoor de defensie van menig land nu enorme gaten vertoont. Niet de minste militaire deskundigen hebben daarover hun bezorgdheid geuit.

De westerse economische boycot van Rusland doet Rusland minder pijn dan gehoopt, maar veroorzaakt wel een wond in de welvaart van westerse landen. Westerse bedrijven hebben Rusland verlaten, al heeft de Europese Commissie net bekendgemaakt dat
40 procent van de bedrijven daar nog werkzaam is (en we herinneren ons maar al te goed de jokkebrokkerij van Heineken). En last but not least heeft de economie van de meeste westerse landen een enorme knauw gekregen door stijging van de prijzen voor energie en in het kielzog daarvan een stevige inflatie. De Zwitserse Nationale Bank heeft dit in de afgelopen week met cijfers aangetoond en koppelde daaraan de onheilspellende verwachting dat er ‘nog ergere gevolgen op komst zijn’.

… maar in de Oekraïense perceptie is het vaak too little and too late

Dan het Oekraïense perspectief. Daar heerst allereerst het trauma van 2014, toen het Westen geen poot uit stak om de bezetting van de Krim en Oost-Oekraïne te verhinderen. En de verbijstering  dat het Verdrag van Boedapest (westerse garanties voor het opgeven door Oekraïne van zijn kernwapens) een vodje papier bleek. En de teleurstelling dat zelfs een plaatsje in het voorportaal van de EU steeds op de lange baan werd geschoven.