Trump zet ‘pistool tegen het hoofd’ van Harvard, maar universiteit buigt niet

Trump heeft subsidies voor Harvard opgeschort. Beeld: Erin Clark/The Boston Globe via Getty Images

In dit artikel

De feiten: Harvard legt eisen Trump naast zich neer, subsidies universiteit bevroren

Bron: NOS

Harvard University weigert te voldoen aan de eisen van de regering van president Donald Trump. De prestigieuze privé-universiteit in het Amerikaanse Cambridge zei maandag 14 april de bemoeienis van het ministerie van Onderwijs te beschouwen als een inbreuk op haar onafhankelijkheid.

Als straf voor de weigering bevriest de federale overheid minstens 2,29 miljard dollar (2 miljard euro) aan subsidies aan Harvard. Hiermee escaleert het conflict tussen de Amerikaanse president en de rijkste universiteit ter wereld.

Pro-Palestijnse protesten op Harvard ontaardden geregeld in antisemitisme

Zo’n anderhalf jaar geleden waren Harvard en enkele andere topuniversiteiten het decor van pro-Palestijnse protesten die geregeld ontaardden in antisemitisme. Het leidde indirect onder meer tot de val van Harvards toenmalige bestuursvoorzitter, Claudine Gay.

Een begin dit jaar door Trump geïnstalleerde commissie eiste vorige week negen structurele veranderingen van de universiteit, volgens het onderwijsministerie vooral gericht op het voorkomen van antisemitisme en het indammen van de ‘woke-ideologie’.

Behalve het doorvoeren van een verbod op gezichtsmaskers (vaak gebruikt door demonstranten) en het volledig staken van diversiteitsbeleid moest Harvard haar wetenschapsprogramma laten doorlichten en de opinies van studenten en medewerkers laten monitoren. Ook eiste Trumps regering onder meer veranderingen in het personeelsbeleid en sommeerde ze de universiteit alle gegevens over sollicitaties te delen met de overheid.

De verlangde maatregelen gaan de universiteit veel te ver. Alan Garber, sinds vorig jaar de baas van Harvard, motiveerde zijn stellingname met verwijzing naar de Amerikaanse Grondwet, waarin het recht op vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van private instellingen zijn verankerd.

Wie zegt wat over de ruzie tussen Trump en Harvard?

Bronnen: ministerie van Onderwijs, Harvard, The Crimson, The Wall Street Journal
  • Het Amerikaanse ministerie van Onderwijs reageerde maandagavond verbitterd. ‘De houding van Harvard versterkt de verontrustende manier van denken over rechten die endemisch is op de meest prestigieuze universiteiten van ons land.’
  • Harvards bestuursvoorzitter Alan Garber: ‘De universiteit zal haar onafhankelijkheid niet opgeven of afstand doen van haar grondwettelijke rechten. Harvard, noch enige andere privé-universiteit, kan zich laten overnemen door de federale overheid.’
  • Voor de American Association of University Professors waren de eisen reden om de overheid aan te klagen. ‘Deze dreigementen zijn een “pistool tegen het hoofd” van een universiteit.’
  • Columbia University – net als Harvard lid van de elitaire Ivy League – was eerder wel bereid een deel van Trumps eisen te accepteren. De New Yorkse universiteit dreigde 400 miljoen dollar aan subsidies mis te lopen, maar gaf toe om ‘de academische activiteiten te kunnen garanderen’.

EW's visie: Geen plaats voor gedachtenpolitie, zeker niet op private universiteit

Door: Joppe Gloerich, redacteur kennis

Studenten hebben het recht om te demonstreren, maar de golf van protesten die begin 2024 de Amerikaanse universiteiten overspoelde, was vaak niet om aan te zien. ‘Solidariteit met Gaza’ had niet zelden de gedaante van bedreiging en intimidatie van Joodse studenten, en de oproepen om hen van de universiteit te verbannen.

Ook Harvard en Columbia waren het decor van dergelijke misstanden. Het is dan ook niet zo vreemd dat Trump van deze instellingen extra stevige maatregelen verlangt om antisemitisme uit te drijven. De elite-universiteiten hebben een voorbeeldfunctie binnen de academische wereld, en financieren hun onderzoek deels met overheidsgeld.

Overheidsbemoeienis belemmert onafhankelijkheid Harvard

Maar het zijn private instellingen. Ze draaien hoofdzakelijk op geld dat studenten betalen om er te mogen studeren en op donaties van alumni, en hebben dus alle recht om hun organisatie naar eigen inzicht te runnen. Overheidsbemoeienis bij het personeelsbeleid – waar Trumps maatregelen op neerkomen – belemmert die onafhankelijkheid.

Het eisenpakker voert bovendien veel verder dan het aanpakken van antisemitisme. Controle van de standpunten van studenten en personeel is een directe aantasting van de academische vrijheid.

Ook Trumps eis om de inspraak van studenten en medewerkers op de universiteit te verminderen, staat op gespannen voet met de handelingsvrijheid van een privé-universiteit.

Het afgelopen jaar is op Harvard het beleid al fors aangescherpt om nieuwe uitbarstingen van antisemitisme te voorkomen.

Verdere verdieping: Anderen zwichten voor Trump, maar Harvard heeft diepe zakken

Trump heeft het voorzien op de topuniversiteiten, die hij ziet als broedplaatsen van woke en linkse rebellie. Naast Columbia en Harvard kregen ook UCLA (Californië) en Northwestern (Illinois) al dwingend getoonzette post van het onderwijsministerie.

Andere universiteiten kozen de vlucht naar voren en pasten hun beleid alvast aan. Zo schrapte Ohio University een bijeenkomst voor zwarte alumni en gooiden diverse andere instellingen hun diversiteitsbeleid alvast in de prullenbak.

Hoe kan Harvard Trumps wensen naast zich neerleggen?

Dat Harvard – als voorlopige enige – ondubbelzinnig weigert om zich te schikken naar Trumps wensen, heeft ook te maken met de diepe zakken van Harvard.

Het gat dat ontstaat na het wegvallen van 2 miljard euro aan subsidie zal Amerika’s oudste universiteit, gesticht in 1636, linksom of rechtsom kunnen dichten. Op de bank staat nog altijd omgerekend 50 miljard euro aan schenkingen door alumni en andere donateurs.

Dit maakt de clash tussen Trump en Harvard extra saillant

Een saillant aspect van de clash tussen Trump en Harvard heeft te maken met de twee advocaten die de universiteit heeft ingeschakeld.

William Burck was eerder lid van team-Trump, toen de president zich verdedigde tegen beschuldigingen van belangenvestrengeling.

Robert Hur werd in 2017 door Trump aangesteld als openbaar aanklager in Maryland. En in 2023 publiceerde hij als speciaal aanklager een geruchtmakend onderzoek naar de slordige omgang met vertrouwelijke documenten door toenmalig president Joe Biden.

Verder lezen: Trumps aanval op Amerikaanse universiteiten