De terechte bezorgdheid over het lot van de Gazanen mag niet verhullen dat er veel mis is met de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen, schrijft Matthijs van Schie.
Wereldwijd is er grote bezorgdheid over de wet die het Israëlische parlement vorige week aannam om de activiteiten van UNRWA in Israël te verbieden. De VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen is volgens de Knesset geïnfiltreerd door Hamas. Maar als deze spin in het web voor humanitaire hulp in Gaza verdwijnt, wie moet de noodlijdende bevolking daar dan voedselhulp en gezondheidszorg bieden?
Israël wijst naar andere VN-instanties als UNICEF, het Wereldvoedselprogramma en de Wereldgezondheidsorganisatie. Andere landen noemen UNRWA ‘onmisbaar en onvervangbaar’. Ook minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) heeft tegenover zijn Israëlische ambtsgenoot zijn zorgen geuit.
De wet gaat pas in over een kleine drie maanden, maar dat lijkt te kort dag om midden in een verwoestende oorlog een diep met de samenleving verweven organisatie te vervangen. Het hardvochtige verbod komt zo abrupt dat Israël het beter nog even kan uitstellen, bovenal uit medemenselijkheid. Maar ook om internationaal niet nóg geïsoleerder te raken dan het al is.
Commandocentrum Hamas onder hoofdkwartier UNRWA
De terechte bezorgdheid over de Gazanen mag niet verhullen dat er veel mis is met UNRWA. Zo is gebleken dat diverse medewerkers actief deelnamen aan de aanslagen van 7 oktober 2023. Zij ontvoerden Israëliërs en hielden hen vast in de Gazastrook. Een commandocentrum van Hamas was gevestigd direct onder het hoofdkwartier van UNRWA in Gaza-stad.
Betekenen de wandaden van sommigen dat de hele organisatie met 30.000 medewerkers ‘door en door verrot’ is, zoals Israël beweert? De Zwitserse UNRWA-chef Philippe Lazzarini spreekt van ‘enkele rotte appels’ die zijn ontslagen of geschorst na intern onderzoek. De organisatie zou van veel wangedrag van medewerkers bovendien niet op de hoogte zijn geweest. Maar ook als UNRWA inderdaad slechts ontwetend en niet kwaadwillend was, had het wel degelijk beter kúnnen weten. Jarenlang zijn rapporten van VN-waakhond UN Watch genegeerd vol bewijzen over de innige banden tussen UNRWA en Hamas. Door de VN, maar net zo goed door westerse donorlanden.
Hoogleraar Joodse studies Jessica Roitman: ‘Joden zijn de enige minderheid die echt onder vuur ligt’
En al hebben de meeste medewerkers dan zelf geen terreur gepleegd, de cultuur bij UNRWA werkte die wel in de hand. Een schrijnend voorbeeld is een Telegram-groep met duizenden leraren die op 7 oktober 2023 massaal juichten. Dat juist onderwijzers blij waren met de pogrom, is geen toeval. Al jaren duikt UNRWA-lesmateriaal op waarin geweld tegen Israël en de Joden wordt aangemoedigd. De commandant van Hamas in Libanon die eind september door Israël werd gedood, bleek in dat land het hoofd van de UNRWA-lerarenorganisatie.
UNRWA houdt problemen in stand
Boven op al deze ‘incidenten’ houdt UNRWA het probleem van de Palestijnse vluchtelingen al decennia in stand met de onrealistische belofte van het recht op terugkeer naar Israël, dat zo’n massale instroom onmogelijk kan en wil absorberen. Want het gaat inmiddels om bijna zes miljoen Palestijnen. Kinderen en kleinkinderen van de 700.000 Palestijnen die rond de Arabisch-Israëlische oorlog (1948-1949) werden verjaagd of op de vlucht sloegen. Die erfelijke vluchtelingenstatus is mondiaal een uitzondering, net als het bestaan van een VN-vluchtelingenorganisatie voor één groep. Waarom zou de UNHCR, die in alle andere landen vluchtelingen helpt, niet ook de Palestijnen kunnen helpen?
Aan al deze vragen en bezwaren hebben de hongerige, ontheemde en gewonde Gazanen nu weinig. Aan noodhulp wel. Laat minister Veldkamp daarom Israël vragen te wachten met het verbod en voedsel en medische zorg ruim baan te bieden. Maar als de oorlog voorbij is – hopelijk snel – hoeft Nederland niet voor UNRWA in de bres te springen.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
