Tienduizenden Nederlanders hopen dat de Tweede Kamer een voorstel gaat bespreken om in 2018 een basisinkomen in te voeren in Nederland. Een burgerinitiatief gaat op dinsdag naar de Kamer.
Het gaat om een vast bedrag dat waarschijnlijk rond de 1.000 euro per maand ligt: gratis geld. Daarbij krijgt iedereen een basiszorgverzekering en een toelage voor minderjarigen, in ruil voor torenhoge belastingen.
Basisinkomen: simpel, elegant en heel dom en heel duur
Uit eigen initiatief werken?
Het idee is dat mensen uit eigen initiatief gaan werken, en zo een bijdrage aan de maatschappij kunnen leveren, als ze zich geen zorgen meer hoeven te maken over hun levensonderhoud. Hierbij wordt geen rekening gehouden met de specifieke banen waar de maatschappij behoefte aan heeft, of welke sectoren extra focus nodig 
hebben om de Nederlandse economie op peil te houden.
Het is een duur plan, blijkt al snel uit berekeningen. Een basisinkomen voor alle Nederlanders zou neerkomen op zo’n 200 miljard kosten. Maar alle vrijstellingen, aftrekposten en heffingskortingen die mensen ontvangen kunnen worden afgeschaft: de kosten komen dan uit op bijna 135 miljard euro.
Werkenden dupe van herverdeling
De hoge kosten moeten worden betaald door werkenden: zij zullen 56,6 procent belasting betalen over hun inkomsten, volgens het CPB. ‘Doordat werkenden zo veel belasting moeten betalen, is het effect op de arbeidsparticipatie sterk,’ zei belastingexpert Egbert Jongen vorig jaar tegen Elsevier. Het gevolg: een onhoudbaar systeem.
Volgens verschillende economen zal de gemiddelde Nederlander zijn arbeidsgedrag aanpassen aan het beleid, waardoor het arbeidsaanbod extreem zal aflopen. Mensen passen hun gedrag namelijk aan, afhankelijk van financiële prikkels.
Wat wil het volk?
Populair is het idee tot nu toe niet. In april werd de drempel van 40.000 handtekeningen gehaald, en de initiatiefnemers merken nu dat ze onder de 60.000 blijven steken. Het doel was 100.000 handtekeningen, maar ‘als we in dit tempo doorgaan, gaan we dat niet snel halen,’ zegt een van de initiatiefnemers tegen RTL.
Arendo Joustra: ‘Vijf miljoen Nederlanders hebben allang een basisinkomen’
Het basisinkomen werd in juni afgewezen na een referendum in Zwitserland. Bijna 77 procent van de Zwitserse stemmers was tegen het voorstel om uitkeringen te vervangen door het basisinkomen. In Nederland willen de gemeenten Utrecht en Groningen ook experimenteren met het basisinkomen.