Kijk naar buiten en de terrassen zitten vol. De reisbureaus zien de boekingen oplopen. Tegelijkertijd dalen de huizenprijzen hard en sluit fabriek na fabriek de poorten. Hoelang gaat dit nog goed? ‘Je kunt geen 8 euro rekenen voor een brood.’
Het is een pijlsnelle ommezwaai. Het laatste economische groeicijfer van Nederland, over het tweede kwartaal, was nog spectaculair: 5,3 procent groei in een jaar tijd. Maar inmiddels krimpt de economie, merken banken, kijkend naar de stroom overboekingen die miljoenen consumenten en bedrijven doen via hun bankrekeningen. Steven van Rijswijk, de hoogste baas van ING, ziet een milde recessie ontstaan, vertelde hij eind september op een persbijeenkomst.
Banken zien toekomst niet somber in. De toezichthouder wel
Hoewel de economie zucht onder torenhoge energiekosten en een bijbehorende hoge inflatie, zag Van Rijswijk de toekomst van banken niet somber in. Huiseigenaren kunnen hun hypotheken nog goed betalen en banken hebben hoge buffers om verliezen op te vangen. Maar dat positieve vooruitzicht staat in schril contrast met de waarschuwing van de Europese financiële toezichthouder ESRB in september.
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
De toezichthouder, die tot taak heeft om systeemrisico’s binnen het financiële stelsel te detecteren, wees op de gevaarlijke mix van hogere energiekosten, hogere rentes en lagere aandelen- en obligatiekoersen. En hoe die cocktail het financiële stelsel kan laten imploderen. Dat scenario ontvouwde zich even later in het Verenigd Koninkrijk. De Engelse centrale bank wist met een steunpakket ternauwernood te voorkomen dat vermogende pensioenfondsen in acute geldproblemen kwamen. Het had het Lehman-moment van 2022 kunnen worden – vernoemd naar de Amerikaanse zakenbank die in 2008 ten onder ging, waarna overal ter wereld banken moesten worden gered, en een diepe economische crisis volgde.
Banken vaak aan de basis van een crisis
Opeens was hij terug: de angst voor een financiële crisis. In Groot-Brittannië dreigde acute geldnood voor pensioenfondsen. En beleggers en zakenpartners begonnen te twijfelen aan de gezondheid van Credit Suisse. Hoe kon het zover komen? Na het faillissement van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers in 2008 waren de banken toch opgeschoond en gedwongen tot hogere buffers?
Banken zijn cruciaal in de economie. Ze trekken ‘kort’ geld aan (zoals spaargeld) en lenen dat ‘lang’ uit (bijvoorbeeld als hypotheken). Zo houden ze de economie draaiende (of belemmeren haar als ze stoppen). Maar ze zijn ook de achilleshiel.
Als financiers of spaarders gaan twijfelen aan een bank en hun geld terug- eisen, daalt de hoeveelheid geld in de kassa-lade van de bank, want het meeste zit vast in ‘lange’ leningen. Dat kan anderen verleiden om óók hun geld terug te halen, nu het nog kan: een bankrun.
Dat geldt niet alleen voor sparen, maar ook voor ingewikkeldere financiële producten: een partij wordt niet graag geconfronteerd met een bank die zij niet helemaal vertrouwt. Voor je het weet, sta jíj bekend als een partij die geldproblemen kan krijgen en halen klanten geld bij jou weg.
Hogere buffers en strenge eisen helpen een financiële crisis te voorkomen, maar banken zullen altijd vatbaar blijven voor paniek.
Onzekerheid bij ondernemers is het grootste issue
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?