Een kilometerheffing geldt voor brancheverenigingen BOVAG, RAI Vereniging en VNA, de ANWB en milieuorganisatie Natuur & Milieu als eerlijkste optie voor toekomstige autobelastingen. De inkomsten van de overheid blijven op peil en elektrisch rijden wordt gestimuleerd.
Voormalig staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen (Financiën, opgestapt na de NSC-exit uit kabinet-Schoof) schetste in een brief aan de Kamer drie opties voor nieuwe autobelastingen: een aangepaste motorrijtuigenbelasting, een tenaamstellingsbelasting en een kilometerheffing.
EW neemt ze in afzonderlijke artikelen onder de loep. Deze keer: de kilometerheffing.
Wat is een kilometerheffing?
Een kilometerheffing is een belasting die niet wordt geheven bij de aankoop van een auto of via vaste lasten, maar per gereden kilometer.
De gedachte is eenvoudig: wie meer rijdt, betaalt meer. Wie de auto minder vaak gebruikt, draagt ook minder bij. Daarmee verschuift de belasting van bezit naar gebruik.
‘Het is een eerlijker systeem omdat de autorijder zelf in de hand heeft hoeveel er wordt betaald, op basis van hoeveel je rijdt,’ zegt een woordvoerder van de RAI Vereniging.
Hoe werkt een kilometerheffing?
Technisch gezien kan een kilometerheffing op verschillende manieren worden ingevoerd. Denk aan registratie via de boordcomputer van de auto of bij het tanken of opladen.
In alle gevallen gaat het erom dat het aantal gereden kilometers centraal staat. De huidige eenmalige Belasting voor Personenauto’s en Motorrijtuigen (BPM) en de vaste motorrijtuigenbelasting zouden daarbij deels of geheel kunnen verdwijnen.
Waarom werkt een kilometerheffing?
Naarmate het wagenpark meer elektrificeert, krijgt de overheid minder inkomsten uit de BPM. Elektrische auto’s zijn namelijk grotendeels daarvan vrijgesteld.
Een kilometerheffing is het meest logische alternatief, en redelijk eenvoudig in te voeren. De belasting garandeert de overheid van inkomsten uit autobelastingen, ook bij toenemend gebruik van elektrische auto’s.
Volgens de RAI Vereniging, een van de brancheverenigingen in de Mobiliteitscoalitie, doet een kilometerheffing recht aan de vier pijlers van het belastingstelsel: rechtvaardigheid, uitvoerbaarheid, stabiliteit en duurzaamheid.
Wanneer gaat de kilometerheffing in?
In de brief van Van Oostenbruggen wordt de kilometerheffing opnieuw voorgesteld, maar een beginjaar ontbreekt vooralsnog.
Eerst moet het wagenpark verduurzamen, later volgt een eerlijker verdeling van lasten tussen fossiel en elektrisch.
Pas na 2035 is een volledig nieuw autobelastingstelsel met kilometerheffing denkbaar. Oftewel, het echte besluit is doorgeschoven naar een volgend kabinet.
Hoeveel gaat kilometerheffing kosten?
Het kabinet ziet een vlak kilometertarief als snelste, goedkoopste en meest privacy-vriendelijke optie. Dat betekent dat iedere automobilist per gereden kilometer hetzelfde bedrag betaalt, ongeacht auto, plek of tijdstip.
Hoe hoog dat tarief precies wordt, laat de brief open: opbrengst en verdeling zijn een politieke keuze. Een volgend kabinet moet daarover beslissen.
Is kilometerheffing goedkoper voor elektrische auto’s?
In zijn brief schrijft Van Oostenbruggen niet dat elektrische auto’s een lager tarief krijgen onder een kilometerheffing. Het uitgangspunt is juist een vlak tarief: zoals hierboven gezegd betaalt iedereen per gereden kilometer hetzelfde.
Daarmee vervallen de huidige voordelen, zoals vrijstelling van BPM en Motorrijtuigenbelasting, en komt er nadruk op eerlijker verdeling van lasten. Voor elektrische rijders wordt rijden dan niet per se goedkoper, maar wel gelijkwaardiger aan dat op rijders op fossiele brandstof.
Vrachtwagen-kilometerheffing
Of milieuvriendelijke auto’s straks een lager kilometertarief krijgen, is een politieke keuze. Bij vrachtwagens is zo’n milieudifferentiatie wél ingevoerd, in de vorm van een vrachtwagenheffing. Vanaf 1 juni 2026 geldt een kilometerheffing voor vrachtwagens van meer dan 3,5 ton op vrijwel alle snelwegen en een aantal provinciale en gemeentelijke wegen.
Wat zijn de voor- en nadelen van een kilometerheffing?
Voordelen: de belasting sluit aan bij werkelijk gebruik, weinig rijders betalen minder, de overheid houdt stabiele inkomsten en elektrisch rijden blijft aantrekkelijk.
Nadelen: de inningstechniek kan ingewikkeld zijn, de privacy van bestuurders kan in het geding komen, en de lasten voor veelrijders nemen toe.
Wat vinden belangenorganisaties van een kilometerheffing?
De mobiliteitscoalitie van ANWB, Natuur & Milieu, VNA, RAI Vereniging en BOVAG is groot voorstander van het invoeren van een systeem waarbij wordt betaald naar gebruik, oftewel een kilometerheffing. Ze zien het als een essentieel onderdeel van toekomstgericht Nederlands mobiliteitsbeleid.
Wel dringen de vertegenwoordigers van de sector aan op fiscale rust: geen plotselinge koerswijzigingen, maar een stabiel en voorspelbaar systeem. ‘Grote schokgolven zijn slecht voor het consumentenvertrouwen en contraproductief als het gaat om het verduurzamen van het Nederlandse wagenpark,’ stelt de RAI Vereniging.
Subsidies en Europese inkomsten uit CO2-rechten zouden volgens de coalitie moeten worden benut om de overstap naar een kilometerheffing soepel te laten verlopen.