De feiten: Fabrieken sluiten, minister zegt nog niets toe
Bron: Sophie Hermans (VVD), DeltalingsDe afgelopen maanden klonken er diverse noodkreten over de toekomst van de Nederlandse industrie. Nu worden de waarschuwingen werkelijkheid: twee Amerikaanse bedrijven sluiten hun fabrieken in de Rotterdamse haven.
Het gaat om een pigmentfabriek van Tronox en om een fabriek van chemiebedrijf LyondellBasell. De twee sluitingen kosten samen honderden banen.
Redenen om te sluiten zijn onder meer de wereldwijde overcapaciteit, concurrentie uit China en hoge productiekosten in Europa.
Eerder legde oliebedrijf Gunvor al de productie stil in de haven van Rotterdam, net als chemiebedrijf Westlake en plasticmaker Indorama.
Domino-effect
Het is een klap voor de Rotterdamse haven, en er wordt al gewaarschuwd voor een domino-effect.
Industriebedrijven werken samen in clusters en zijn afhankelijk van elkaars producten en grondstoffen. Valt één schakel weg, dan moeten mogelijk meer bedrijven hun fabrieken sluiten.
Ondernemersvereniging Deltalinqs vraagt de overheid al langer de industrie te hulp te schieten. De energieprijzen en netkosten zijn hoog, bedrijven kunnen niet vergroenen door het overvolle stroomnet en de stikstofproblematiek, en Den Haag past Europese regels strenger toe dan noodzakelijk.
Minister Hermans doet geen concrete toezegging
Afgelopen week bleek dat een meerderheid in de Tweede Kamer de industrie wil steunen en de concurrentiepositie wil versterken. Maar over de oplossingen zijn de partijen verdeeld.
In het Kamerdebat kwamen meer lagere nettarieven en energiebelastingen aan de orde, evenals herinvoering van subsidies voor bedrijven die veel energie nodig hebben, en afschaffing van de nationale CO2-heffing.
Minister Sophie Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei erkent dat de industrie onder druk staat, maar wilde nog geen concrete toezeggingen doen.
De Voorjaarsnota – waarin het kabinet een update geeft van de Miljoenennota voor 2025 en vooruitblikt op 2026 – moet meer duidelijkheid gaan bieden.
EW’s visie: Den Haag en bedrijven moeten met plan komen
Door: Lotte Elbrink, redacteur EconomieDe basisindustrie maakt grondstoffen voor veel producten die we dagelijks gebruiken. Denk aan kunststoffen die in medicijnen, schoenen of kozijnen zitten.
De chemie levert ook belangrijke grondstoffen voor de maakindustrie en voor producten die nodig zijn voor de energietransitie.
Als de industrie die grondstoffen hier straks niet meer maakt, moet Nederland die ergens anders vandaan halen. Dat staat haaks op het plan om onafhankelijker en strategisch autonoom te worden.
Rotterdam heeft het grootste industrie- en havencluster van Europa. Laten we die koppositie proberen te behouden.
CO2-heffing en nettarieven
Aan de dumping van goedkope Chinese producten op de Europese markt kan de overheid misschien niet meteen iets doen. Wat Den Haag wél kan doen, is een gelijk speelveld creëren met omringende landen.
Schrap bijvoorbeeld zo snel mogelijk de extra CO2-heffing, die ervoor zorgt dat producenten in Nederland meer betalen voor de uitstoot van CO2 dan bedrijven in andere Europese landen.
Een Kamermeerderheid wil af van deze heffing, maar minister Hermans blijft er vooralsnog aan vasthouden.
Ook kan het kabinet kijken naar het verlagen van de nettarieven. Het Nederlandse bedrijfsleven betaalt aanzienlijk meer voor elektriciteit dan bedrijven in landen om ons heen.
Afwachtende houding Hermans niet houdbaar
Europa heeft plannen gemaakt om de industrie te helpen, onder meer met de Clean Industrial Deal en een steunpakket voor de staalindustrie. Nu is het de beurt aan Nederland.
De afwachtende houding van minister Hermans is niet houdbaar. Hoeveel bedrijven moeten de Rotterdamse haven nog verlaten voordat de minister de urgentie voelt?
Hoog tijd dat het bedrijfsleven en Den Haag samen een plan maken. Zodat bedrijven weer kunnen en willen investeren in Nederland, en de industrie verduurzaamt.
Tegenargument: ‘Investeer juist in duurzame alternatieven’
Bron: NOS, Advocates for the FutureTien economen schreven deze week in een brief dat het kabinet niet moet zwichten voor de noodkreet van de industrie. De overheid moet volgens de schrijvers ‘fundamentele keuzes maken’ en zich richten op sectoren die een toekomst hebben in Nederland.
Het is volgens de economen de vraag of de basisindustrie daaronder valt. De brief is een initiatief van Advocates for the Future, een groep die al langer actievoert tegen de basisindustrie in de Rotterdamse haven.
‘Nederland kan het zich niet permitteren fundamentele keuzes langer voor zich uit te schuiven,’ schrijven de economen. ‘Een sterke economie is voortdurend in beweging – en in tijden van transitie des te meer.
‘Geld, ruimte, netcapaciteit, duurzame energie en arbeid zijn schaars en moeten strategisch worden ingezet. Daarom roepen wij het kabinet op om niet langer te dralen en keuzes te maken over de toekomst van de Nederlandse industrie, met name de basisindustrie.
‘Investeer in duurzame alternatieven, stimuleer bedrijven die bijdragen aan de groene economie en zorg ervoor dat Nederland koploper wordt in plaats van achterblijver. Niet met een blik op de korte termijn, maar met een oog voor de lange termijn en de welvaart van toekomstige generaties.’