De feiten: Gesprekken Den Haag met China over Nexperia zouden constructief zijn
Bron: FDSinds Vincent Karremans (VVD), demissionair minister van Economische Zaken, hard ingreep bij het Nijmeegse chipbedrijf Nexperia, zijn de verhoudingen tussen Nederland en China gespannen. Wingtech, de Chinese eigenaar van Nexperia, eist in een verklaring aan Het Financieele Dagblad dat Nederland de volledige controle en eigendomsrechten over Nexperia teruggeeft.
In Den Haag klinkt iets anders. De afgelopen weken zou dagelijks over een oplossing zijn gesproken met de Chinezen, en die gesprekken werden door Haagse bronnen constructief genoemd. Doel van het overleg is vooral om Nexperia te behouden voor Europa en de verstoorde productieketen te herstellen. Intussen trekt Wingtech blijkbaar zijn eigen plan.
Eind september name Karremans stevige maatregelen tegen Nexperia. De Chinese topman van Wingtech zou de Europese tak leeghalen, zodat cruciale chipproductie uit Europa verdwijnt. Met een noodwet uit 1952, nooit eerder ingezet, probeerde Karremans dat te voorkomen. Komend jaar kan de minister beslissingen van Nexperia tegenhouden of terugdraaien.
Weggesluisde bedrijfsgeheimen
De ingreep was nodig omdat een deel van de bedrijfsgeheimen uit de Nexperia-fabriek in Manchester is weggesluisd naar een Chinees zusterbedrijf van Nexperia, aldus Haagse bronnen.
Er waren serieuze signalen dat uit de fabriek van het bedrijf in Hamburg ook machines, proceskennis, personeel en r&d zouden verdwijnen. De noodwet uit 1952 zou het enige middel zijn om in Nederland zo’n scenario te voorkomen.
Nexperia zou in Europa met 40 procent worden afgeschaald, en op den duur zou de hele Europese productie en onderzoeksafdeling naar China worden verplaatst. Voor Nederland bleef slechts een verkoopkantoor over. Dat plan was volgens Haagse bronnen al in uitvoering.
‘Complete uitholling’ Europese deel Nexperia
Hoewel Nexperia eerder grote investeringen aankondigde in Hamburg, zou nog niets van die plannen zijn uitgevoerd. Integendeel, het zou eerder gaan om een ‘complete uitholling’ van het Europese deel van Nexperia.
Dat zou Europa volledig afhankelijk maken van China. Nexperia-chips worden nu nog geproduceerd in de fabrieken in Manchester en Hamburg, het zogenoemde front-end van de chipproductie.
Het ‘back-end’, het bewerken en verpakken, gebeurt grotendeels in China. Dat houdt volgens het ministerie van Economische Zaken de waardeketen in balans. Nexperia levert de hier geproduceerde chips immers ook aan Chinese bedrijven. Verdwijnt ook de productie naar China, dan wordt Europa volledig afhankelijk van wat daar gebeurt.
Wie zegt wat over de ingreep bij Nexperia
Bronnen: Sven op 1 (WNL), FD, NRC- Frans Timmermans over het bevel bij Sven op 1: ‘Als hij het bewust heeft gedaan, valt het hem te verwijten. Als hij het niet bewust heeft gedaan, is het probleem nog groter. Dan heeft de Nederlandse regering niet in de gaten wat de consequentie is van haar handelen. Alle banden met de Chinezen verbreken, verzwakt ons.’
- Een Nederlandse woordvoerder van Wingtech in een verklaring aan het FD: ‘Nederland moet de volledige controle en eigendomsrechten over chipmaker Nexperia teruggeven aan de rechtmatige aandeelhouders in China. Alleen dan kan de Nederlandse overheid beginnen haar reputatieschade te herstellen, internationale spanningen te verminderen en de eigen en Europese economische veiligheid te waarborgen.’
- Harm-Jan de Kluiver, hoogleraar ondernemingsrecht, adviseert in NRC om het bevel in te trekken. Door de ingreep van de rechter is het bestuur al tijdelijk in onafhankelijke handen: ‘Ik zou denken: trek het obscure bevel in, zeg sorry tegen de Chinezen, en leg uit dat de rechter bij ons onafhankelijk is en dat je aan die uitspraak als minister dus niets kunt doen.’
EW's visie: is Nexperia wel Europees te houden?
Door: Lotte Elbrink, redacteur EconomieOok al is het bevel van Economische Zaken bedreigend voor de relatie met China, minister Karremans kon naar eigen zeggen niet anders. De situatie zou dreigend zijn, en Nexperia cruciaal. Het bedrijf heeft wereldwijd een marktaandeel van bijna 10 procent.
In de auto-industrie ligt dat hoger. Daar bedraagt Nexperia’s marktaandeel 40 procent, aldus een analist van informatieplatform TechInsights tegen The Wall Street Journal. In één auto zitten soms honderden Nexperia-chips.
Paniek in de autosector, onder meer bij Volkswagen
Karremans’ ingreep leidde daardoor tot paniek in de autosector. Duitse autofabrikanten en politici organiseerden een crisisoverleg, er werd gevreesd voor chiptekorten en productiestops.
Onder meer bij Volkswagen dreigde de productie stil te vallen, al werd dat korte tijd later voorkomen. De Duitse autofabrikant vond een andere leverancier, zodat de productie voorlopig kan doorgaan. Ook Bosch, een grote toeleverancier van de auto-industrie, zei tegen het Algemeen Dagblad alternatieven voor Nexperia-chips te hebben.
Nexperia wil China loskoppelen van de Europese tak
Toch zijn er wel degelijk aanwijzingen dat de chips van Nexperia zo cruciaal zijn voor Europa dat een dergelijke ingreep te rechtvaardigen is. Nexperia kan de chips goedkoop produceren en verkopen, dat maakt concurrerend. Het is het laatste Europese bedrijf dat nog op deze manier kan werken.
Wingtech, het Chinese moederbedrijf van Nexperia, waarschuwde bij de presentatie van de kwartaalcijfers dat het conflict mogelijk financiële gevolgen heeft. Intussen wil Nexperia zelf de Europese tak loskoppelen van China.
Als Nederland had willen voorkomen dat chipkennis en -productie naar China weglekken, dan had de regering de overname van Nexperia door Chinese investeerders jaren geleden al moeten blokkeren. Maar het was een andere tijd, en daar had Economische Zaken ook niet de ‘gereedschapskist’ voor.
Gesprekken met de Chinezen zijn nog gaande. Maar het is de vraag of Nexperia voor Europa nog te redden valt. Is een bedrijf dat al jaren voor 100 procent Chinees eigendom is, wel in Europa te houden?
Verdere verdieping: Bondgenoten op de hoogte
Bronnen: EW, Haagse bronnenEerder klonk vanuit Den Haag kritiek op de ingreep van minister Karremans, die hij niet vooraf zou hebben besproken met bondgenoten. Zo zei CDA-Kamerlid Derk Boswijk tegen EW dat hij het zorgelijk vindt dat er geen plan achter het bevel lijkt te zitten.
Boswijk sprak van een ondoordacht besluit van een minister in campagnetijd. Ook Kati Piri, Kamerlid van GroenLinks-PvdA, zei dat de beslissing nooit op nationaal niveau had mogen worden genomen.
Maar nadat de beslissing was genomen, zijn andere Europese landen, de Europese Commissie en de Verenigde Staten wel ingelicht. Volgens Haagse bronnen hebben bondgenoten begrip en steun voor het bevel, ondanks de felle Chinese reactie, met een exportverbod op Nexperia-chips die in China worden verwerkt en verpakt.
Ondernemingskamer
Economische Zaken wist dat Europese Nexperia-bestuurders overwogen naar de Ondernemingskamer te stappen uit bezorgdheid over de ontwikkelingen in het bedrijf, maar niet of ze het werkelijk zouden doen. En zo ja, wanneer.
Vanwege de acute situatie wilde Economische Zaken dat liever niet afwachten, zeggen Haagse bronnen. De COO was al op non-actief gezet omdat hij zich verzette tegen de plannen van de Chinese CEO.
Veel meer dan ASML: de unieke Nederlandse chipindustrie