De feiten: Provincie mocht PFAS-norm opleggen aan Sabic
De PFAS-norm voor lozingen die de provincie Noord-Brabant voor 2025 en 2026 oplegde aan plasticfabrikant Sabic, blijft in stand. Dat oordeelde de rechtbank Oost-Brabant dinsdag 7 oktober.
De provincie legde de norm op op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Op verzoek van Sabic werd de norm geschorst terwijl de rechtszaak liep, maar nu is duidelijk dat de provincie deze wel degelijk mocht opleggen.
Wat zijn PFAS en waarom zijn ze zo gevaarlijk?
PFAS is een verzamelnaam voor bepaalde chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt. Ze worden gebruikt om producten water-, vet- en vuilafstotend te maken. PFAS breken niet of nauwelijks af in het milieu en hopen zich op in het lichaam. Ze zijn schadelijk voor mens en dier en kunnen vele soorten kanker veroorzaken.
Tot 2022 golden er geen PFAS-normen voor Sabic, want de autoriteiten waren niet eens op de hoogte van de lozingen, bleek onlangs. De Saoedische plasticfabrikant loosde vanaf eind jaren negentig meer dan vijfentwintig jaar lang zonder toestemming PFAS op de Westerschelde.
Sabic vaker in de problemen met milieuregels
Het is niet de eerste keer dat Sabic moeite heeft om aan de Nederlandse normen te voldoen. Eind vorig jaar oordeelde de rechter dat de hoeveelheid stikstof die het bedrijf mag uitstoten, omlaag moet. De uitstoot van Sabic draagt bij aan de achteruitgang van het nabijgelegen natuurgebied Brabantse Wal.
Juridische tikken voor Sabic in Bergen op Zoom en Geleen
In 2023 sneuvelde de vergunning voor een biomassacentrale die Sabic in Bergen op Zoom wilde bouwen. Ook daar voldeed het bedrijf niet aan de stikstofregels en dreigden nabijgelegen natuurgebieden te verslechteren.
De locatie in Geleen kreeg vorig jaar ook een stevige juridische tik. De rechtbank legde Sabic in een strafzaak een zeldzaam hoge boete op. Het bedrijf moest 10 miljoen euro betalen vanwege nalatigheid bij het voorkomen van zware ongevallen. Meerdere werknemers liepen bij verschillende incidenten brandwonden op en één kwam om het leven.
Wie zegt wat over Sabic?
- ‘Het is schandelijk hoe het milieutoezicht van de provincie hier de laatste jaren heeft gefaald,’ zegt Stijn van Uffelen van MOB, Stichting Mobilisation for the Environment.
- ‘Sabic heeft de overheid op achterstand gezet en jarenlang ongestoord de Westerschelde kunnen vervuilen in plaats van tijdig maatregelen te nemen om deze vervuiling te stoppen,’ schrijft de provincie Noord-Brabant in gerechtelijke stukken.
- De rechtbank Oost-Brabant noemt de norm ‘een zware maar niet onmogelijke opgave’. Volgens de rechtbank heeft Sabic recent al veel gedaan om de lozingen te beperken.
EW's visie: Traditionele chemische industrie botst met moderne regels
Door: Maria Bouwman, redacteur Onze OverheidSabic, Chemours, Lanxess, Tata Steel. Hun werk behoort tot de traditionele zware industrie, waar veel Nederlanders vroeger trots op waren. Maar geen van deze bedrijven is (nog) in Nederlandse handen. Saoedi’s, Amerikanen, Duitsers en Indiërs maken er de dienst uit.
Voor veel bestuurders is de zware industrie op dit moment vooral een hoofdpijndossier. Arbeidsongevallen, ongeautoriseerde lozingen, chemische lekkages en stikstofperikelen stapelen zich op.
Bedrijven als Lanxess en Tata Steel krijgen de ene boete na de andere. Chemours werd zelfs met succes door omliggende gemeenten aansprakelijk gesteld. In de wijde omgeving van het bedrijf is de grond zwaar verontreinigd door PFAS-lozingen. Eieren van hobbykippen of sla uit de moestuin eten is er gevaarlijk.
Economisch belang weegt zwaar voor politiek en regio
Snel lozen dus, die zware industrie? Zo simpel is het niet. Deze bedrijven zijn belangrijke werkgevers in regio’s die het niet altijd makkelijk hebben. SP-leider Jimmy Dijk reageerde dan ook als door een wesp gestoken toen dit voorjaar het gerucht ging dat Sabic de Europese fabrieken wilde verkopen.
Daarnaast is de industrie in tijden van geopolitieke spanningen belangrijk voor de onafhankelijkheid van Nederland en Europa, benadrukte demissionair minister Sophie Hermans (VVD) terecht in haar antwoord op Kamervragen van Jimmy Dijk in mei van dit jaar.
Keerpunt voor de Nederlandse industrie
Tegelijkertijd is het onmogelijk om alle industrie in de huidige vorm te behouden en daarnaast de volksgezondheid en de natuur voldoende te beschermen.
Een nieuw kabinet zou daarom samen met de industrie, de vakbonden en milieuorganisaties moeten uitzoeken welke bedrijven zich kunnen aanpassen aan de arbo- en milieueisen van deze tijd, en welke steun zij daarvoor nodig hebben.
Of het vertrek van een Saoedische plasticfabrikant met lak aan het welzijn van Nederlandse werknemers, koste wat het kost moet worden tegengehouden, kan dan ook aan bod komen.
De industriële ruggengraat van Nederland: vier reuzen in beeld