De feiten: Politiek wil vertrouwen ondernemers terug
Bron: VNO-NCW, MKB Nederland, RijksoverheidAfgelopen jaar daalde het vertrouwen van ondernemers in het politieke bestuur tot een dieptepunt. Dat had alles te maken met de zoveelste kabinetsval.
De Prinsjesdag Peiling van VNO-NCW en MKB Nederland schetste een alarmerend beeld: negen van de tien ondernemers zijn ontevreden over de politieke stabiliteit en betrouwbaarheid.
Het demissionaire kabinet reageerde met een charmeoffensief. Binnen een jaar moeten 500 regels worden geschrapt of vereenvoudigd.
Ook andere politieke partijen willen het vertrouwen van ondernemers herwinnen, zo blijkt uit een inventarisatie van de verkiezingsprogramma’s.
Wie zeg wat over ondernemen in de verkiezingsprogramma's?
Bron: VVD, D66, GroenLinks-PvdA, CDA, Volt, JA21- ‘Wij kiezen voor groei door pal te staan voor de ondernemer. Het stimuleren van groei bestaat uit grote keuzes en kleine maatregelen. Het betekent onszelf onafhankelijker maken van China en vrijhandel stimuleren, maar het betekent ook dat lage belastingen voor ondernemers altijd onze inzet is. We vertrouwen ondernemers, dus zetten we het mes in papierwerk,’ zegt de VVD.
- Ja21: ‘Het bedrijfsleven creëert banen en zorgt voor innovatie. De overheid moet daarbij faciliterend optreden en vooral niet in de weg zitten. We hebben drastisch andere prioriteiten nodig. Wij kiezen daarom voor welvaart, banen, minder regeldruk en stabieler overheidsbeleid.’
- CDA: ‘Voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat is betrouwbaar en stabiel overheidsbeleid cruciaal, met een concurrerend investeringsklimaat. We kiezen voor regionale ecosystemen, waar we samen met kennisinstellingen, bedrijven en medeoverheden investeren in innovatie. We zetten met prioriteit in op deregulering: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere rapportages.’
- ‘We stimuleren ondernemers die duurzaam, sociaal en innovatief werken. We verlagen de regeldruk, maken subsidieregelingen overzichtelijker en verbeteren de toegang tot financiering en duurzame energie,’ stelt Volt.
- D66: ‘We maken een einde aan verstikkende regeldruk. Regels die goed werken en publieke waarden beschermen, houden we. Regels die hoge lasten met zich meebrengen en niet goed werken, schaffen we af.’
- ‘We keren terug naar het Rijnlandse model, waarin langetermijnbelangen, gedeelde verantwoordelijkheid en sociale rechtvaardigheid centraal staan. Ondernemers nemen maatschappelijke verantwoordelijkheid, werknemers krijgen weer zekerheid en vaste contracten, en sociale partners krijgen meer zeggenschap,’ zegt GroenLinks-PvdA.
EW’s visie: Ondernemingsklimaat vereist stabiele coalitie
Door: Max Erich, redacteur EconomieVeel partijen lijken gevoelig voor de roep van het bedrijfsleven om verbetering van het ondernemersklimaat. Meerdere partijen vinden dat de overheid een stabiele en betrouwbare partner voor het bedrijfsleven moet zijn.
Ook verklaren diverse partijen – waaronder SP, D66, ChristenUnie, Volt, CDA, JA21 en VVD – dat zij de regeldruk voor ondernemers aan willen pakken.
De PVV besteedt niet veel woorden aan ondernemers in het partijprogramma. Wel is de partij voorstander van vrije verkoop voor boerderijwinkels en het beëindigen van zero-emissiezones.
Stikstofbelemmeringen
Wat vooral belangrijk is voor het ondernemingsklimaat zijn oplossingen voor grote vraagstukken, zoals het stikstofdossier.
Dat is volgens het CPB het geval bij NSC, BBB, SGP en JA21. De SP en de PVV lieten hun programma niet doorrekenen.
Verduurzaming heeft een prijs
Op het thema stikstof leveren GroenLinks-PvdA, D66, ChristenUnie en Volt de hoogste inspanningen om stikstofdoelen en klimaatdoelen te halen. Ze worden gevolgd door VVD en CDA.
Grote inspanningen leiden volgens het CPB tot een duurzamere economie, maar brengen tegelijkertijd transitiekosten met zich mee.
Daarnaast blijft niet alle bedrijvigheid behouden. Zo tekent het CPB aan dat reductie in broeikasgasemissies vooral het gevolg zijn van maatregelen in de industrie.
Bij GroenLinks-PvdA, D66 en Volt is het waarschijnlijk dat productie deels verplaatst wordt naar het buitenland. Het CDA en de VVD pleiten juist voor behoud van industrie.
Hogere lasten bedrijfsleven, behalve bij JA21 en Volt
Door de vele opgaven waar Nederland voor staat, waaronder hogere uitgaven aan defensie en infrastructuur, nemen de lasten voor de maatschappij toe.
Vooral linkse partijen leggen de rekening grotendeels neer bij het bedrijfsleven. Het programma van GroenLinks-PvdA, met een verhoogde winstbelasting, zorgt voor een enorme extra last voor bedrijven.
Ook bij D66 en ChristenUnie is sprake van hogere lasten. Samen met NSC, SGP en Volt kiezen zij voor beperking van verliesverrekening in de winstbelasting. Dat is volgens het CPB nadelig voor sterk groeiende bedrijven.
Bij JA21 is sprake van dalende lasten voor bedrijven door een verlaging van het algemene vennootschapsbelasting-tarief en enkele andere belastingen voor bedrijven.
De doorrekening van het programma van Volt levert een spectaculaire ombuiging op. Burgers gaan fors meer bijdragen, terwijl de lasten voor bedrijven sterk afnemen. De partij wil alle werkgeverspremies afschaffen.
De lasten kunnen bij Volt overigens per bedrijf sterk verschillen. Zo voert de partij ook een verhoging door van de winstbelasting en resulteren milieuheffingen in fors minder energie-intensieve industrie en landbouw.
Stabiele coalitie, gericht op toekomstig verdienvermogen
De huidige peilingen geven aan dat een nieuw kabinet uit een brede coalitie van zowel linkse als rechtse partijen gevormd moet worden.
Meerdere partijen lijken bereid om problemen – zoals regeldruk, het stikstofslot en netcongestie – aan te pakken. De manier waarop verschilt.
Het is te hopen dat het lukt om meerdere van deze partijen een stabiele coalitie te laten vormen, een die met werkbare oplossingen komt.
Ondernemers moeten weer kunnen ondernemen en investeren, zodat het verdienvermogen van Nederland op lange termijn toeneemt.
Verdere verdieping: Aanpak regeldruk en arbeidsmarkt
Bron: CPBWat het CPB niet kan meenemen in de analyse zijn zaken als regeldruk voor bedrijven, snelheid van vergunningverlening en congestie op het elektriciteitsnet.
Plannen voor aanpak regelgeving
Partijen hebben verschillende plannen als het gaat om het aanpakken van regeldruk. Zo wil JA21 een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie. Volt denkt aan een Rijksprogramma Vermindering Administratieve Lastendruk voor ondernemers.
De VVD wil met een Wet op regeldruk- en complexiteitsvermindering alle departementen verplichten om per kabinetsperiode aantoonbaar wet- en regelgeving te schrappen of te versimpelen.
Het CDA vraagt sectoren zelf om concrete plannen die regelgeving versimpelen. Het CDA wil 20 procent minder regels.
Arbeidsmarkt en investeringsklimaat
EW keek eerder naar de thema’s wetenschap en de plannen voor een investeringsbank in de verkiezingsprogramma’s.
Investeringen in onderwijs en wetenschap zijn belangrijk voor de arbeidsmarkt. Het CPB meet het effect van politieke plannen op ‘menselijk kapitaal’.
Uit de doorrekening blijkt dat de ontwikkeling van menselijk kapitaal positief uitpakt in de plannen van GroenLinks-PvdA, D66 en Volt en in iets mindere mate bij JA21.