Autofanaat en ‘Tsjechische Trump’ Babiš botst met EU – aanval op verbod brandstofauto’s op komst

Andrej Babiš hoort liever nog jaren het gebrul van de racemotor van de Škoda Fabia. (Foto: Skoda, Getty)

In dit artikel

De feiten: Babiš verzet zich tegen EU-verbod op verkoop auto's met verbrandingsmotor: ‘Brussel gaat te ver’

Bron: Politico, Reuters

De aanstaande eurosceptische premier van Tsjechië Andrej Babiš wil het Europese verbod op nieuwe auto’s met verbrandingsmotor terugdraaien. In een gelekt concept van zijn regeringsprogramma, ingezien door nieuwswebsite Politico, noemt hij het verbod vanaf 2035 ‘onacceptabel’.

Ook stelt hij dat ‘de Europese Unie haar grenzen heeft’ en geen beslissingen mag opleggen ‘die de interne soevereiniteit van lidstaten aantasten’.

Het document maakt duidelijk dat Babiš, ook wel de Tsjechische Trump genoemd, zich fel zal verzetten tegen de Europese Green Deal. Zijn regering wil bovendien het nieuwe emissiehandelssysteem ETS2 blokkeren, en pleit voor een ‘fundamentele herziening’ van het Brusselse klimaatbeleid.

Andrej Babiš als tegenstander van Brusselse milieuregels voor auto’s

Analisten verwachten dat Babiš zich op Europees zal profileren als tegenstander van de Brusselse milieuregels, mogelijk samen met de Poolse premier Donald Tusk. Een Pools-Tsjechisch front zou de uitvoering van de Europese klimaatplannen en de transitie in de autosector aanzienlijk kunnen vertragen.

Babiš, die maandag 3 november een coalitieakkoord ondertekende met de rechts-populistische, eurosceptische partij Automobilisten voor Zichzelf en de extreem-rechtse anti-EU- en anti-NAVO-partij SPD, wil zelf de EU-portefeuille beheren.

Autoland Tsjechië lastige partner in Brussel

Ondanks de euroscepsis van de regeringspartners sluit het programma een referendum over EU- of NAVO-lidmaatschap uit. Europese diplomaten vrezen dat hij al snel een lastige partner wordt in Brussel.

Tsjechië is een van de grootste auto-exporteurs van Europa. In 2023 kwam bijna 20 procent van de totale export van het land uit de auto-industrie. In dat jaar werkten er zo’n 434.000 mensen in de autosector.

Wie zegt wat over de verkoop van nieuwe auto's met brandstofmotoren?

Bron: Politico, Reuters, ACEA
  • ‘De Green Deal is onhoudbaar in zijn huidige vorm. Daarom zullen we pleiten voor een fundamentele herziening,’ zegt Andrej Babiš.

  • ‘Mijn voorspelling is dat hij probeert ETS2 te blokkeren,’ zegt Milan Nic, Centraal- en Oost-Europakenner bij de Duitse Raad voor Buitenlandse Betrekkingen, tegen Politico.
  • ‘In de huidige staat van de markt is het praktisch onmogelijk om deze doelstellingen te halen, wat zou leiden tot enorme boetes van honderden miljarden Tsjechische kronen voor autofabrikanten,’ zei Automotive Industry Association-voorzitter Martin Jahn tegen Reuters.
  • ‘Samen zullen we alles doen om te voorkomen dat we moeten denken aan fabriekssluitingen en baanverlies in eigen land, of aan verlies van individuele mobiliteit,’ zei de Tsjechische minister van Transport Martin Kupka tegen Reuters.
  • ‘Terwijl anderen versnellen, pakken wij obstakels aan zoals gebrekkige infrastructuur, complexe regelgeving en het ontbreken van een samenhangende industriële strategie,’ schrijft ACEA, de Brusselse lobby van de Europese auto-industrie op LinkedIn.

  • ACEA: ‘Chinese autofabrikanten zijn inmiddels de grootste ter wereld en bieden voertuigen aan tegen zeer concurrerende prijzen. Als Europa wil meedoen in de weg naar elektrificatie, moeten we op hetzelfde niveau komen.’

EW's visie: Tjechische zorgen over Europese CO₂-doelen raken vooral Duitse auto-industrie

Door: Robert Smid, redacteur Automotive

De Europese automarkt staat voor een belangrijke keuze. Terwijl de wereld versnelt overgaat op elektrisch rijden, klinken hier in verschillende landen politieke stemmen om vaart te minderen.

De Europese Commissie besloot de invoering van de nieuwe CO2-norm voor nieuwe auto’s met drie jaar uit te stellen — een beslissing die zowel opluchting als zorg oproept bij autofabrikanten.

Een autoland met zorgen: wat de Duitsers pijn doet, doet ook Tsjechië pijn

Vooral Duitse automerken zitten in problemen. Zij verdienen nog steeds veel aan brandstofmotoren. Reden voor CDU-leider Friedrich Merz om nadrukkelijk op te komen voor de Duitse auto-industrie.

En wat de Duitsers pijn doet, doet ook Tsjechië pijn. Veel Tsjechische autofabrieken zijn gebouwd door Volkswagen. De auto-industrie is als grootste bedrijfssector goed voor zo’n 9 procent van het Tsjechische bbp.

Logisch dus dat de toekomstige premier niet zit te wachten op strengere CO2-regels. Minder verbrandingsmotoren betekent minder banen.

Verbod nieuwe auto’s met brandstofmotor: kortetermijnwinst

Toch is vertraging van CO2-regels vooral kortetermijnwinst. Misschien weet Babiš de gemoederen in zijn land tijdelijk te bedaren, maar het neemt één probleem niet weg: de brandstofmotor moet verdwijnen.

Loopt dat vertraging op, dan verschijnt er een groter probleem. Want als Europa afremt, komt steeds meer productie in handen van Chinese bedrijven. Terwijl de Europese auto-industrie tijd probeert te kopen, bouwen de Chinezen aan invloed.

Chinese auto-opmars

Chinese automakers bouwen in rap tempo fabrieken in Europa om importheffingen te omzeilen. BYD heeft ze al in Bulgarije en Turkije, en kijkt nu naar SpanjeChery produceert al in dat land, Xpeng assembleert auto’s bij Magna Steyr in Oostenrijk, en ook merken als Changan en Great Wall Motor verkennen Europese locaties.

Volgens de belangenvereniging van de autohandel BOVAG is het aandeel elektrische auto’s uit China in Nederland tegen 2030 gestegen tot naar bijna 19 procent.

De nood is hoog in de auto-industrie. Elke korte pauze van Europa bij de elektrificatie, betekent terreinwinst voor Chinese merken.

Autosector in problemen: landelijke politici moeten Europese afspraken niet vertragen

Waar de branche nu geen baat bij heeft, is dat landelijke politici proberen Europese afspraken te vertragen. Als dat gebeurt, bestaat het risico dat er in Tsjechië straks geen fabrieken meer staan van Volkswagen, maar van BYD, Chery of Changan.

In Nederland heeft de Nexperia-soap onlangs nog duidelijk gemaakt waarom het niet handig is om al te afhankelijk te zijn van China.

Wat we nu nodig hebben, is beleid dat Europese merken helpt om sneller elektrische voertuigen te maken — voordat Chinese merken de overhand krijgen. Want hun aanbod is er al en groeit alleen maar. En dat maakt ons afhankelijker van China. 

Verdere verdieping: Hoe denken Europese regeringsleiders over verbod op nieuwe brandstofauto’s?

Een kleine maar luidruchtige groep EU-lidstaten verzet zich tegen het verbod op de verkoop van nieuwe benzine- en dieselauto’s vanaf 2035. Hieronder staan de regeringsleiders van de betreffende landen opgesomd.

Alle overige EU-lidstaten – waaronder Frankrijk, Spanje, Nederland, Zweden, België en de Noordse landen – steunen de deadline van 2035 en zien die als een hoeksteen van de Europese klimaat- en industriepolitiek.

De vraag is of ze aan dat standpunt vasthouden.

Verder lezen: Meer over de Europese automarkt