De Nederlandsche Bank (DNB) heeft al enkele jaren opvallende aandacht voor de lonen en de koopkracht. Vier jaar geleden constateerde DNB dat de besteedbare inkomens van de Nederlanders al sinds de eeuwwisseling achterbleven bij de economische groei.
Overheid en pensioenfondsen haalden meer geld weg bij de burgers en de winsten van de bedrijven stegen ook, maar de inkomens van burgers niet of nauwelijks. Toen in de Rutte-jaren 2011-2014 ook de belastingen nog eens omhoog gingen, daalden de netto-inkomens zelfs, ook al omdat de lonen niet stegen, maar de werkloosheid wel. Bovendien stegen de pensioenen niet, of werden die zelfs lager.
Het lukt Draghi niet echt inflatie te verhogen
De afgelopen jaren is president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank verrassenderwijs gaan pleiten voor het sterker laten stijgen van de lonen. Traditioneel is DNB al gauw bang dat er ‘oververhitting’ komt als het goed gaat met de economie, maar nu wil Knot net als president Mario Draghi van de Europese Centrale Bank (ECB) juist extra inflatie. En hogere lonen kunnen daar bij helpen.
Klaas Knot heeft zowel gelijk als ongelijk. Het ongelijk van Knot bestaat er uit dat het opjagen van de lonen om Mario Draghi een handje te helpen bij het opjagen van de inflatie nogal onzinnig is. De ECB streeft naar een inflatie tegen de 2 procent en Draghi slaagt er ondanks zijn miljardenaankopen van obligaties niet in om de inflatie veel verder te laten stijgen dan tot zo’n 1 procent. Maar hoe erg is dat helemaal?
Het gaat zo goed met de economie, dat de lonen omhoog kunnen en moeten, vindt @J_Dijsselbloem. pic.twitter.com/GBxICBpkpm
— RTL Z (@RTLZ) 14 juni 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Inflatie kunstmatig laten stijgen
Het oplieren van de lonen om de inflatie kunstmatig te laten stijgen is geen goed idee. Dat neemt niet weg, dat de besteedbare inkomens in Nederland nog steeds relatief laag zijn. Dat komt omdat de loonstijging achter is gebleven, terwijl belastingen en premies wel gestegen zijn. Het komt ook, omdat ondanks de snel afnemende werkloosheid er nog steeds geen echte krapte op de arbeidsmarkt is.
De krapte op de arbeidsmarkt wordt getemperd, omdat er in de crisisjaren veel verborgen werkloosheid is ontstaan. Sommigen gaven het op om nog aan het werk te komen en parttimers wilden wel meer werken maar kregen niet meer uren. Nu die verborgen werkloosheid wordt aangesproken, tempert die de druk op de arbeidsmarkt, waardoor de lonen nog steeds minder stijgen dan de economische groei (en nauwelijks meer dan de inflatie).
Verlaag belastingen
Het is ook nogal star ouderwets, om over de hele linie loonstijgingen door te voeren. Veel beter is het, als in sectoren waar krapte is (ict, horeca, delen van zorg en onderwijs) loonstijgingen door te voeren. Niet bij wijze van centrale planning, maar omdat krapte logischerwijs gepaard dient te gaan met gunstiger arbeidsvoorwaarden. Omgekeerd liggen algehele loonstijgingen minder voor de hand als een branche aan het krimpen is en er geen tekorten zijn.
Het over de hele linie verbeteren van de besteedbare inkomens kan overigens prima, maar dan door de belastingen te verlagen. Daar is ook alle reden toe. De lastendruk op arbeid is al onmatig hoog en de kabinetten-Rutte hebben die lasten nog verder verhoogd, om met de opbrengst het gat in de schatkist te dichten. Nu de begrotingstekorten zijn omgeslagen in begrotingsoverschotten, is het de hoogste tijd die toch al zeer onfortuinlijke extra belasting op werk ijlings in te trekken.