De coronamaatregelen zouden van korte duur zijn, klonk het een jaar geleden, maar sindsdien groeiden ze uit tot een ingrijpende lockdown. Ondanks de beloofde versoepelingen dreigen er ook voor de toekomst verregaande inbreuken op onze vrijheid, zoals het vaccinatiepaspoort. Dat mogen we niet laten gebeuren, schrijft libertariër Imre Wessels in een artikel voor EW Podium.
‘Hoe sneller ik mijn vrijheid opgeef, hoe sneller ik mijn vrijheid weer terugkrijg,’ zei de persoon die nog nooit een geschiedenisboek heeft gelezen. De ‘twee weken om de curve af te vlakken’ mondden uit in vrijheidsbeperkingen die een jaar later nog steeds, in wisselende vorm, van kracht zijn.
Imre Wessels (1990) is publicist en betrokken bij de Libertaire Partij. Hij was eerder lokaal coördinator bij Students For Liberty.
Dit is een artikel van EW Podium. Daarop publiceert de redactie van EW elke week diverse artikelen van jonge schrijvers, die vanuit hun eigen onderzoek, expertise of werkervaring bijdragen aan het publieke debat.
Kosten en baten afwegen
Waarom doen we dit allemaal? We wisten aanvankelijk niet hoe dodelijk dit virus was en wat de impact zou zijn op de zorg. De maatregelen gingen over tot lockdowns – een combinatie van de categorische sluiting van bedrijven en sectoren, beperkingen van de bewegingsvrijheid van burgers en verplichte quarantaine. Die hadden als doel om de verspreiding van het virus te stoppen en levens te redden. Maar het was in maart vorig jaar al duidelijk dat het coronavirus vooral dodelijk is voor ouderen die al ziek zijn.
Destijds hadden we ons al kunnen afvragen of een lockdown proportioneel was. Desondanks werd ons verteld dat het coronavirus het enige is wat ertoe doet. Het tegengaan van dit virus was ineens belangrijker dan andere ziekten, vrijheid, plezier, vriendschap en familie. Er werd geen afweging gemaakt wat de kosten van de lockdown zijn. Na een jaar vol vrijheidsbeperkingen kunnen we de balans opmaken:
Hoe effectief zijn lockdowns?
De econoom Milton Friedman zei ooit dat het één van de grootste fouten is om overheidsbeleid te beoordelen op intenties in plaats van resultaten. Zelfs als we uitgaan van goede intenties, dan zijn de resultaten van de coronamaatregelen bar slecht. Als lockdowns werken, dan zouden de landen met harde lockdowns het minst aantal coronadoden hebben. Andersom moeten de landen met een minder streng beleid levensgevaarlijke leefgebieden zijn. Die aanname klopt niet.
Zweden, een land dat geen lockdown heeft ingevoerd, heeft niet meer coronadoden dan andere Europese landen. De Amerikaanse staat Florida is al sinds september open en doet het niet slechter dan andere staten, ondanks het feit dat die staat ongeveer de oudste bevolking heeft van de Verenigde Staten. Nieuw-Zeeland, dat vaak is genoemd als bewijs dat lockdowns werken, had inderdaad vrijwel geen coronadoden. Maar daarnaast meldden vrijwel alle landen in Zuidoost-Azië weinig coronadoden, ongeacht hoe streng hun maatregelingen waren.
Je hoeft geen wetenschapper te zijn om te kijken naar het aantal coronadoden per miljoen inwoners per land en te zien dat er geen duidelijke correlatie is tussen maatregelingen en resultaten. Voor de mensen die toch een wetenschappelijke analyse willen, kunnen dat lezen in The Lancet, medRxiv, en de European Journal of Clinical Investigation. Deze studies suggereren dat minder strenge maatregelen leiden tot vergelijkbare resultaten als harde lockdowns, terwijl die harde lockdowns een veel hogere economische en sociale tol eisen.
Uit het coronamoeras komen
De belofte ‘tot het veilig is’ verwijst naar iets wat nooit gaat gebeuren. De lat voor veiligheid ligt zo hoog dat we onze vrijheid nooit terugkrijgen, tenzij we massaal tegengas geven. De bestuurders die de lockdown invoerden, hebben niet ingeleverd op hun salaris. De pijn wordt gevoeld door alle mensen die als ‘niet-essentieel’ zijn bestempeld.
Een vervolgstap is een vaccinatiepaspoort. Dat heeft de Europese Unie al jarenlang op de agenda. Maar zolang kwetsbare mensen de keus hebben om zich te vaccineren, dan valt het argument voor een vaccinatiepaspoort weg. Voor de overige mensen is het overlijdensrisico verwaarloosbaar klein. Het aantal Nederlanders dat 1 miljoen euro wint met kansspelen, is vergelijkbaar met het aantal coronavirus gerelateerde doden onder de 50 jaar.
Vaccinatiepaspoort is een buitenproportionele inbreuk op onze vrijheid
Een vaccinatiepaspoort heeft veel elementen gemeen met het ‘sociaal kredietsysteem’ in China. Daarmee kan de Chinese overheid naar willekeur de toegang tot onderwijs, openbaar vervoer en een baan ontzeggen.
Lees meer over de eventuele komst van een vaccinatiepaspoort: Groene pas: een ticket naar vrijheid
Het vaccinatiepaspoort zou zomaar een stap kunnen zijn op weg naar een Nederlands ‘sociaal kredietsysteem’. Nu gaat het vooral over de toegang tot de horeca en concerten, maar zodra het vaccinatiepaspoort is ingeburgerd, kunnen de vrijheidsbeperkingen geleidelijk toenemen. Want met een vaccinatiepaspoort kunnen overheden en bedrijven jou zomaar eens toegang ontzeggen tot onderwijs, openbaar vervoer of een werkplek.
Het vermeende voordeel van een vaccinatiepaspoort weegt niet op tegen de buitenproportionele inbreuk op onze vrijheid. Sterker nog, als we toestaan dat de overheid ongevaccineerde mensen hun vrijheid mag beperken, dan geven we, in essentie, toe dat de overheid de eigenaar is van onze lichamen. Dat mogen we niet laten gebeuren.
Wil jij een reactie geven op dit artikel? Discussieer mee! Stuur een reactie van minimaal 200 woorden naar ewpodium@ewmagazine.nl. Inhoudelijke reacties die voldoen aan de algemene fatsoensnormen worden geplaatst onder dit bericht. Zie voorwaarden.