Het lijkt hard op weg een onuitroeibare schimmel te worden op Nederlandse universiteiten. Het woke gedachtegoed is subjectief en heeft niets van doen met onafhankelijke kennisvergaring, schrijft Allan van Hulst op EW Podium.
Allan van Hulst (1985) studeerde theoretische informatica aan de Radboud Universiteit Nijmegen en promoveerde aan de TU/e Eindhoven. Zijn specialisatie is de automatische verificatie van wiskundige bewijzen. Momenteel is hij als data-analist verbonden aan het Tinbergen Instituut voor Economie en Econometrie.
EW Podium publiceert opinies van jonge schrijvers, die vanuit eigen onderzoek of werkervaring bijdragen aan het debat. De artikelen reflecteren niet noodzakelijkerwijs de opvatting van de redactie.
Kunt u zich voorstellen dat het gebruik van de Nederlandse taal aan een Nederlandse universiteit tegenwoordig als aanstootgevend wordt beschouwd? Schrikt u ervan als een universiteitsblad onderwerp is van een DDoS-aanval wanneer de redactie het in haar hoofd haalt vrouwen te omschrijven als ‘vrouwen’ in plaats van ‘mensen die menstrueren’? Welkom in de wondere wereld van de woke wetenschap.
Wokeness is een fluïde allegaartje van linksige standpunten die binnen de universiteiten tegenwoordig de communis opinio uitmaken. Wanneer u een baan wilt (behouden) aan een Nederlandse universiteit, wordt u geacht deze standpunten onvoorwaardelijk te onderschrijven en u overeenkomstig te gedragen. Daarbij tot in het extreme rekening houdend met de (over)gevoeligheden van anderen.
Er kan u bijvoorbeeld worden gevraagd om te stoppen met applaudisseren, want aanwezigen kunnen hierdoor sensorisch overbelast raken. Als alternatief kunt u op spastische wijze de jazz hands doen. Ik zou willen dat het een grap was.
Binnen de Nederlandse wetenschap geldt woke zijn als brevet van sociale hygiëne. Een bonte verzameling rigide basisvoorwaarden voor acceptabel gedrag. Wie niet woke is, kan klimmen op de academische ladder wel vergeten. Dit alles afgedwongen door petities en stringente sociale controlesystemen. Hebt u het laatste anti-Israël-manifest al ondertekend trouwens? Graag even doen voor het volgende functioneringsgesprek.
De woke drietrapsraket
Het doorsijpelen van die academische wokeness in maatschappelijke opvattingen volgt doorgaans drie stappen. Beginpunt is meestal een abstract theoretisch idee. Bijvoorbeeld de opvatting van enkelen dat het menselijk geslacht geen biologische feitelijkheid is, maar een sociale constructie. Vaak gaat het dan nog om gedachte-experimenten met een extreem karakter die bijvoorbeeld leiden tot de conclusie dat het gebruik van de ‘verkeerde’ persoonlijke voornaamwoorden (hij/hem of zij/haar) gelijk is aan seksueel gewelddadig gedrag.
Lees ook deze column van Zihni Özdil: Hoe woke de geesten volledig dooft
In de volgende stap wordt het theoretische idee nader uitgewerkt en toegepast binnen de academische praktijk. Toepasselijk voorbeeld is de universitaire bestuurder en karikatuur-van-zichzelf Robert van der Drift die tot verbazing van velen opeens aan iedereen begon te verkondigen dat hij met hij/hem aangesproken wilde worden. Zoals iedereen daarvoor ook al deed trouwens. Binnen de universitaire setting is zo’n woke opstelling zeker lonend. Van der Drift werd prompt benoemd tot lid van de raad van toezicht van het Expertisecentrum Genderdiversiteit in Beta, Techniek & IT. Een benoeming tot hoogleraar pragmatiek lijkt aanstaande.
De woke krankzinnigheid in overheid en bedrijfsleven
De derde trap van de woke raket bevat de kernbom. De giftige alfastraling sijpelt dan vanuit de academie door naar de brede maatschappij. Vaak meegenomen door afstudeerders die de woke krankzinnigheid van de universiteit overbrengen naar de overheid of het bedrijfsleven. Denkt u echt dat HEMA vanuit idealistisch oogpunt regenboogtompoucen is gaan verkopen?
Lees ook dit interview met Josse de Voogd: ‘Je moet als kwetsbare maar hopen dat woke jou hip vindt’
Waarschijnlijk is het als volgt gegaan. Een genderfluïde pas afgestudeerde cultureel antropologe met roze haar was op zoek naar een nieuwe uitdaging en is op de marketingafdeling van HEMA terechtgekomen. Ze heeft een rugzakje meegenomen van de universiteit en daar de woke gereedschapskist uit gehaald. De HEMA-directie zag wel brood in het plan vanwege de kans op virale gratis reclame. Opportunisme is de brandstof in de derde trap van de woke raket.
Pure en goede wetenschap is een zuivere illusie
Tijdens de coronacrisis probeerde de overheid met vernieuwd elan de wetenschap als bron van alle goeds naar voren te schuiven. Gezien het soms wat onstuimige verloop van de vorige eeuw is dit uitgangspunt op zichzelf al wat vreemd. En zeker wanneer het wordt gebracht door een historicus als Mark Rutte.
Van de wiskundige die de artilleriebaan berekende tot de scheikundige die voorstelde om de loopgraven met fosgeen vol te pompen. Van de natuurkundige die de atoombom ontwierp tot de bioloog die de eugenetica heeft bedacht. De wetenschap heeft zelf ruimschoots haar kansen verspeeld om als bron van het pure of het goede te worden opgevoerd. Beleidsmakers zouden eens moeten ophouden met – vrijwel zonder ruimte voor nuance – een absoluut positief beeld van de wetenschap te schetsen. Dat beeld is in de basis al behoorlijk gemankeerd.
Lees ook deze bijdrage van Olivier Grauss voor EW Podium: Een verplicht lesje ‘woke’ op de vrijdagmiddag aan de Universiteit Leiden
Woke zijn is een mening. Een binnen de universiteit salonfähige opvatting. Een wereldbeeld dat niet steunt op welk feitelijk bewijsmiddel dan ook. Vertrouwen hebben in de wetenschap is uiterst lastig als diezelfde wetenschap het woke absurdisme omarmt. Woke zijn staat volstrekt haaks op algemeen aanvaarde maatschappelijke denkbeelden. Oproepen tot vertrouwen in de wetenschap is zinloos, zolang diezelfde wetenschap hoofdzakelijk wordt ingekleed binnen een woke universiteit.
Woke opstelling schaadt vertrouwen in de wetenschap verder
Universiteiten moeten beseffen dat zij het wantrouwen dat hun ten deel valt, goeddeels zelf in de hand werken. Wanneer woke docenten de hoofden van beïnvloedbare jonge studenten volgieten met deze opvattingen, sijpelt het vanzelf door naar de brede maatschappij. Vooral wanneer men vergeet erbij te vertellen dat het vooral theoretische exercities zijn. Bij het praktisch opgeleide bevolkingsdeel wordt deze gekkigheid ontvangen met hoon en onbegrip. En dat is goed te volgen. Wie woke zaait, zal wantrouwen oogsten.