Pas op voor mensen die zich presenteren als onafhankelijk ‘Irandeskundige’, schrijft cultureel psycholoog Keyvan Shahbazi op EW Podium.
De media hebben deskundigen nodig om beweringen te onderbouwen. De expert analyseert en geeft context aan de stellingen van redacteuren. Iedereen is vrij een mening te uiten. Iets anders is het als een mening wordt gepresenteerd als wetenschappelijke, feitelijke kennis van een deskundige.
Het kan ook gaan om een onopvallende woordkeuze die bijdraagt aan de beeldvorming. Noem je bijvoorbeeld Hamas een ‘terroristische organisatie’ en de leden ‘terroristen’, zoals de Verenigde Staten en de Europese Unie doen, of ‘Palestijnse militante beweging’ en de leden ‘strijders’?
Beunhazerij is erger dan domheid
In 2018 was ‘expert cyberveiligheid’ Rian van Rijbroek te gast bij Nieuwsuur. Al de volgende dag werd ze landelijk bekend als de ‘cybercharlatan’. Haar wartaal werd doorgeprikt omdat het ging over concrete, controleerbare kennis, waarover in Nederland veel deskundigheid bestaat. Maar wat gebeurt er als het gaat over een ver land, een vreemde taal en cultuur, een onbekende religie of een complexe politieke situatie?
Heb je als lid van een extreem-linkse groepering met antisemitische trekken, zwaaiend met je Iraanse paspoort geblèrd ‘Ik ben niet loyaal aan Nederland!’, dan ben je in datzelfde Nederland al ‘Irandeskundige’ – als je maar de juiste ingangen in de media vindt. Beunhazerij is kwalijk en erger dan domheid.
ROBBERT DE WITT: BLOEDDORST HAMAS EN IRAN SABOTEERT HET HELE MIDDEN-OOSTENDe putlucht van dit soort beunhazerij is zelfs doorgedrongen tot in de wetenschap. Een recente onthulling gaf een zeldzame inkijk in het belang van de manipulatie van woorden en begrippen, en de invloed daarvan op de publieke opinie.
‘Irandeskundigen’ in de zak van ayatollahs
In juni werd de Amerikaan Robert Malley, president Joe Bidens speciale gezant voor Iran en eerder topdiplomaat onder president Barack Obama, op non-actief gesteld. Ook werden al zijn veiligheidsmachtigingen ingetrokken. Voor Iraanse dissidenten was dit geen verrassing, gezien zijn eerdere uitspraken en standpunten. De reden werd pas op 26 september duidelijk.
De dissidente televisiezender Iran International publiceerde samen met het nieuwsagentschap Semafor een omvangrijk onderzoek, waarvoor duizenden uitgelekte emails van Iraanse machthebbers tussen 2003 en 2021 waren doorgelicht. Malley bleek zich te hebben omringd met Irandeskundigen uit een netwerk dat door de ayatollahs was opgezet en werd gerund: het Iran Experts Initiative.
De actieve leden waren: Ali Vaez (Irandeskundige bij Crisis Group), Dina Esfandiary (adviseur van de internationale denktank Crisis Group en nucleair expert bij het Amerikaanse State Department), Araine Tabatabai (Irandeskundige en topambtenaar in het Pentagon). Andere betrokkenen waren: Adnan Tabatabai (CEO Center for Applied Research in Partnership with the Orient), Ellie Geranmayeh (plaatsvervangend hoofd European Council on Foreign Relations), Rouzbeh Parsi (hoofd Midden-Oosten en Noord-Afrika bij het Zweedse Institute of International Affairs).
Charlatans zaaien twijfel over Iran
Als zogenaamde onafhankelijke analist, wetenschapper en Irandeskundige schreven deze charlatans door de ayatollahs goedgekeurde artikelen met de ‘juiste’ woordkeuze, traden ze met hun toestemming op in de media en adviseerden ze westerse regeringen. Hun opdracht: twijfel zaaien in het Westen over de militaire nucleaire activiteiten van de islamitische staat Iran. Een gezamenlijke commissie van de Amerikaanse Senaat en het Congres onderzoekt de zaak.
Volgende keer als u in de media een charlatan de daden ziet relativeren en vergoelijken van de ayatollahs en hun terroristische nageboortes, zoals terreurbeweging Hamas, moet u niet snel onder de indruk raken. Ook al beweert het tv-programma onafhankelijke, onpartijdige en ongebonden journalistiek te bedrijven, of staat de naam van een Amerikaans instituut of universiteit erbij – het woord wordt gevoerd namens de ayatollahs in Teheran.