Het RIVM maakte dinsdag ongunstige cijfers bekend over de verspreiding van het coronavirus en noemt de vooruitzichten niet goed. De behoedzaamheid is begrijpelijk gezien de brede roep om versoepeling in allerlei sectoren, maar er zijn wel degelijk lichtpuntjes.
Het slechte nieuws is dat het R-getal weer boven de 1 is uitgekomen. De laatste berekening kwam nog net uit op 0,99 rond 5 februari, hetgeen betekent dat gemiddeld 100 besmette mensen 99 anderen besmetten en de epidemie (heel) langzaam uitdooft. Het RIVM heeft berekend dat de R een week later, op 12 februari, moest zijn gestegen naar 1,14. Daarmee bestaat het gevaar dat het virus weer exponentieel kan groeien.
Lees ook dit commentaar van Bram Hahn: Nog sneller en gerichter vaccineren is de snelste weg naar versoepeling
Ook het aantal besmettingen groeide, van een kleine 30.000 een week eerder naar bijna 32.000 afgelopen week. Maar het groeitempo daalde van 19 procent naar 7 procent. En zo zijn er nog een paar zwaluwen, die misschien nog geen zomer maken, maar wel verbetering tonen.
1. Aantal besmettingen onder gevaccineerden daalt
Er zijn inmiddels bijna 1,4 miljoen vaccins verstrekt. Dat betekent niet dat er ook zoveel mensen zijn gevaccineerd. Circa 345.000 Nederlanders hebben al hun tweede dosis ontvangen, ruim 1 miljoen kregen in elk geval hun eerste vaccinatie.
Het merendeel van die vaccins ging naar mensen in risicogroepen: de oudste leeftijdscategorieën en mensen met een medische indicatie. En net als in Israël inmiddels overtuigend is aangetoond, tekent zich ook in Nederland al een voorzichtig effect af van het vaccinatieprogramma.
Maar ook onder thuiswonenende 70-plussers, van wie velen nog niet zijn gevaccineerd, daalt het aantal besmettingen, terwijl het in jongere leeftijdscategorieën stijgt.
2. Steeds minder sterfte in verpleeghuizen
De verpleeghuizen waren in het voorjaar de locaties met dramatisch hoge sterftecijfers. Veel bewoners zijn enorm vatbaar voor het virus, hebben geen goed functionerend afweersysteem en er was van alles mis met de beschermende maatregelen. Ook in de tweede golf, toen er veel meer bekend was over de risico’s en personeel veelal beter beschermd te werk ging, bleken het virus moeilijk buiten te houden. Maar inmiddels lijkt het tij gekeerd. Dat zal deels door vaccinatie komen, deels door het wrange feit dat al veel bewoners zijn overleden, en uiteraard ook door betere behandeling en maatregelen als ventilatie. Hoe het ook zij, het sterftecijfer in verpleeghuizen vertoont sinds 4 januari (68 sterfgevallen) een dalende trend en zit nu onder de tien per dag.
3. Aandeel positieve tests daalt verder
De dagcijfers van het aantal positieve tests in GGD-teststraten kunnen niet zonder context. Er zijn dagen waarop er altijd minder uitslagen zijn, een enkele cijfer moet altijd worden afgezet tegen dezelfde dag een week eerder en er kunnen bijzondere omstandigheden zijn die een afwijking verklaring, zoals winterweer of een storing in de registratiesystemen.
Ook onmisbaar bij het dagelijks gemelde aantal positieve tests is het percentage dat positief is. Een absolute stijging van, zeg 3.000 positieve gevallen naar 4.000 positieve gevallen, klinkt onheilspellend, maar is dat niet zonder meer, als tegelijkertijd ook het aantal personen dat zich liet testen evenredig is toegenomen.
Dat laatste is de laatste weken het geval. In oktober piekte het aantal positieve tests boven de 20 procent, in december kwam het even boven de 14 procent, maar daarna is een geleidelijke daling ingezet. En sinds 21 februari is het percentage positieve tests niet meer boven de 10 procent geweest. Mogelijk komt dat door een grotere toestroom van kinderen op de basisschool, waar het testbeleid flink is verruimd en waar sinds de heropening van de scholen hele klassen het advies krijgen zich te laten testen zodra er één positief geval in de klas is.
