De vraag waar het coronavirus vandaan kwam, leidt nog steeds tot controverse. Een overzicht van wat bekend is, en wat niet.
Er was eigenlijk nauwelijks nieuws, althans er zijn geen nieuwe feiten geopenbaard. Maar er waren wel geruchten. Amerikaanse media meldden dat de geheime dienst van het Amerikaanse ministerie van Energie (DOE) in een rapport schrijft dat het virus waarschijnlijk uit een laboratorium in Wuhan is ontsnapt. Die informatie zou al eerder zijn gedeeld met het Witte Huis en leden van het Congres.
De dienst plakt zelf het label ‘low confidence’ op die conclusie, om aan te geven dat ze er allesbehalve zeker van is dat dit de enig mogelijke verklaring is. Welke informatie tot de bevindingen heeft geleid, is onduidelijk.
Een paar dagen later bevestigde het Federal Bureau of Investigation een vergelijkbare conclusie die ze al eerder wereldkundig had gemaakt. Deze federale veiligheidsdienst denkt al langer dat het virus uit het lab is ontsnapt, zei FBI-directeur Christopher Wray in een tv-interview.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De Verenigde Staten hebben zeventien geheime diensten, die waarschijnlijk allemaal vanuit hun eigen perspectief onderzoek doen naar de oorsprong van het coronavirus. In 2021 openbaarde de Amerikaanse overheid zelf rapporten waaruit bleek dat de verschillende diensten het niet eens waren. Vier meenden dat het virus moet zijn overgesprongen van dieren op mensen, één (de FBI) stelde met enige nadruk dat een ongeluk in het laboratorium de oorzaak was, en drie diensten (waaronder destijds het ministerie van Energie) trokken geen conclusie.
Waarom komt dit nu weer naar buiten?
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
De reden dat er informatie naar buiten komt, is vermoedelijk dat aanstaande woensdag 8 maart hoorzittingen van het Congres beginnen over de oorsprong van het virus. In de aanloop naar die ondervragingen zijn journalisten aan het graven en wordt er ook strategisch informatie gelekt.
Dat vraagstuk is zeker in Amerika sterk langs politieke lijnen verdeeld. Toenmalig president Donald Trump heeft altijd gesproken van het China-virus. Daarmee bedoelde hij aanvankelijk alleen dat het virus uit China kwam, maar meer en meer kreeg het de lading van ‘made in China’. Veel Republikeinen neigen naar de lab-leak-theorie, Democraten hechten over het algemeen meer waarde aan de verklaringen van wetenschappers die overtuigd zijn van een natuurlijke oorsprong.
Gain-of-function-onderzoek lag altijd al onder vuur
Er heerst in de Verenigde Staten al veel langer scepsis over zogenoemd gain-of-function-onderzoek. Dat stamt al van ver voor de huidige pandemie. Bij dit type onderzoek worden organismen genetisch veranderd. Dat gebeurt in laboratoria over de hele wereld en is op zich niet heel erg spannend. Dat wordt het wel als het onderzoek betreft waarbij virussen zodanig worden aangepast dat ze gevaarlijker worden voor de mens: omdat ze besmettelijker of virulenter zijn gemaakt. Het doel is ervan te leren en beter voorbereid te zijn als zich iets dergelijks in de natuur voordoet. Maar tegenstanders vinden het te risicovol om dit type pathogenen überhaupt te willen creëren.
Lees ook dit commentaar van Bram Hahn: China blijft zoektocht naar virusoorsprong frustreren
Diverse Republikeinen hebben Anthony Fauci, de belangrijkste adviseur van de president op het gebied van infectieziekten, ervan beschuldigd dergelijk onderzoek in Wuhan te hebben ondersteund en gefinancierd. Fauci heeft dat altijd ontkend.
Nu was het zo dat er vormen van samenwerking tussen China en diverse westerse landen waren op het gebied van gain-of-function, maar geen van die projecten hield zich voor zover bekend bezig met coronavirussen.
Kan een virus eigenlijk zomaar ontsnappen?
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout