Het mysterie van de vampier fascineert ons al eeuwen

06 mei 2024Leestijd: 3 minuten
Tom Cruise als vampier in Interview with a Vampire. Beeld: Photo 12

Twee recente films draaien om een vampier. Dat is al eeuwenlang een verleidelijk wezen. De seksuele ondertoon van diens horroravonturen draagt bij aan de aantrekkingskracht.

Abigail maakt een schattige indruk. Het twaalfjarige meisje lijkt dan ook een makkelijke prooi voor de criminelen die haar ontvoeren om haar rijke vader een hoop geld af te troggelen. Maar zij hebben een verkeerde inschatting gemaakt van de risico’s van hun misdadige avontuur. Want als hun gevangene haar tanden ontbloot, blijkt haar lieftalligheid schijn. Abigail is een vampier, die op gruwelijke wijze wraak neemt op haar kidnappers.

Minder gewelddadig dan het titelpersonage in het bloederige Abigail is Sasha in een andere recente film. De tiener uit Humanist Vampire Too Sensitive to Kill bezit ook het vermogen met uitgestoken tanden medemensen te lijf te gaan om hun bloed te drinken, maar worstelt met dit aparte talent. Ondanks aansporingen van haar familie zich als bloedzuiger te ontplooien, houdt ze zich uit mededogen met potentiële slachtoffers in.

Totdat ze een suïcidale jongen ontmoet wiens verlangen naar de dood goed te combineren lijkt met haar behoefte aan bloed. Maar dan vormen onverwacht opbloeiende romantische gevoelens weer een obstakel.

Lees verder onder de video

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

De roman Dracula van Bram Stoker werd een horrorklassieker

In de heerlijke zwarte komedie speelt de Canadese regisseuse Ariane Louis-Seize met een klassiek thema dat al lang tot de verbeelding spreekt. De Vlaamse filosoof Dimitri Goossens publiceerde vorig jaar In de ogen van Medusa, een diepzinnig bedoeld boek over de fascinatie voor horror. Uiteraard besteedt hij ook aandacht aan het mythische wezen dat vooral door een briefroman uit 1897 een grote populariteit verwierf.

In Dracula introduceerde de Ierse schrijver Bram Stoker een graaf uit Transsylvanië die zijn scherpe hoektanden met groot genoegen in andermans nek zet.

Zo’n aristocratische engerd kwam al eerder in de literatuur voor. Trendsetter was de Engelse schrijver John William Polidori met het korte verhaal The Vampyre (1819). Maar het griezelverhaal van Stoker werd een echte horrorklassieker die de basis vormde voor een lange reeks films.

De vampierbijt staat symbool voor seksuele penetratie

Met veel verwijzingen naar filosofen wil Goossens aannemelijk maken dat in horror de hartslag van de menselijke conditie te beluisteren valt. Het genre confronteert ons met de dood, een confrontatie die westerlingen sinds de Verlichting zoveel mogelijk met rationele krampachtigheid uit de weg waren gegaan.

De aantrekkingskracht van de vampierverhalen zou ook te maken hebben met hun seksuele ondertoon. Het bijten van vrouwen door een verleidelijke figuur en alle bloedtransfusies, zo schrijft Goossens, kunnen zonder al te veel verbeelding worden beschouwd als symbolen van de seksuele penetratie.

In Nederland kwam de vampierhorror nooit tot bloei

Hoe het ook zij, de vampier speelt sinds de creatie van Stoker een prominente rol in een eindeloze reeks romans, films en series. Met steeds de vertrouwde elementen. Zo weten de kidnappers in Abigail dat ze een houten staak door het hart van het monstertje in hun midden moeten boren om het vege lijf te redden.

In Nederland kwam deze horrorvorm nooit tot bloei. Toen Maxim Hamel in 1977 voor Bloedverwanten in de huid van een vampier kroop, sabelden recensenten de film neer. Het Parool sprak woordspelig over ‘ernstige bloedarmoede’.

Tom Cruise speelde huiveringwekkend goed een vampier

Maar in het buitenland hielden vooraanstaande regisseurs het genre op artistiek aansprekende wijze in leven. Werner Herzog liet voor Nosferatu. Phantom in der Nacht (1979) de sowieso al eng ogende Klaus Kinski de demonische vampiergraaf spelen en Gary Oldman deed zijn best in Dracula (1992) van niemand minder dan Francis Ford Coppola.

Maar het hoogtepunt in het genre blijft Neil Jordans homo-erotische Interview With the Vampire (1994) ‘Kwaad is maar een standpunt,’ zo verdedigt een huiveringwekkend goede Tom Cruise zijn bloeddorstige bezigheden als vampier. ‘God doodt zonder onderscheid, en dat zullen wij ook doen.’

Gerry van der List
Gerry van der List (1961) werkt sinds 1 mei 1999 bij EW.
Lees meer
Gerry van der List