De feiten: Artiesten annuleren hun optredens op het Zwarte Cross-festival
Bron: Follow the Money, The GuardianDit jaar zal de Zwarte Cross het moeten stellen zonder Goldband, Youp van ’t Hek, Claw Boys Claw en Hang Youth. De artiesten annuleerden hun optredens op het festival, dat van 17 tot en met 20 juli wordt gehouden nabij het Achterhoekse Lichtenvoorde.
De boycot volgt op publicaties van onder meer Follow the Money over de eigenaar van het festival, de mega-investeerder KKR. Dat Amerikaanse bedrijf steekt geld in Israëlische bouwprojecten op de Westelijke Jordaanoever en in fossiele energie.
Ook andere festivals uit de portefeuille van KKR hebben te maken met acts die om principiële redenen niet meer willen optreden. Zo schreven zeventig artiesten eerder deze maand in een open brief aan het Spaanse technofestival Sónar dat ze niet willen meewerken aan een evenement waarvan het moederbedrijf ‘zeer medeplichtig is aan de genocide door Israël in Gaza’.
Hoe kwam de Zwarte Cross in handen van KKR?
De Zwarte Cross, het grootste betaalde muziekfestival van Nederland, kwam pas recent in handen van KKR. Opgericht in 1997 werd het in 2021 eigendom van Superstruck Entertainment. Die Britse festivalpromotor werd zelf voor 1,3 miljard euro goeddeels eigendom van investeringsmaatschappij KKR – een overname waar de organisatie van de Zwarte Cross niets over te zeggen had.
KKR is inmiddels ook (mede-)eigenaar van populaire Nederlandse festivals als Mysteryland, Awakenings, DGTL en Milkshake.
Wat zegt wat over de boycot van de Zwarte Cross (én andere festivals)?
Bron: NOS, Youp van 't Hek, Superstruct, Zwarte Cross, Awakenings- Als toelichting op de afzegging schrijft Goldband het te betreuren dat deze keuze nadelig uitpakt voor de mensen achter de Zwarte Cross. Maar: ‘Op basis van de kennis die wij nu hebben, vinden we het onverenigbaar met onze waarden om deze show te spelen.’
- Cabaretier Youp van ’t Hek, die op het festival zou worden geïnterviewd en een ‘preek voor ongelovigen’ zou houden, haakte af toen hij erachter kwam dat ‘er een discutabele roedel Amerikaanse geldwolven achter zat’.
- Zonder moederbedrijf KKR bij naam te noemen, zegt Superstruct Entertainment zich bewust te zijn van de controverse. Het deelt de zorgen die de artiesten hebben over het lijden in Gaza. ‘En alle inkomsten en winsten van Superstruct-evenementen en -festivals blijven volledig binnen ons bedrijf en gaan naar de voortdurende ontwikkeling en organisatie van onze festivals.’
- Ook de Zwarte Cross zit in zijn maag met KKR. ‘We hebben geen controle over de investeringen van KKR en nemen afstand van de onethische praktijken van de boze stiefmoeder waar wij niet voor hebben gekozen,’ staat op de website van het festival.
- Festival Awakenings schrijft ‘fel te zijn gekant tegen elke investering in bedrijven die medeplichtig zijn aan deze genocide’.
EW's visie: Zwarte Cross had meer loyaliteit van artiesten mogen verwachten
Door: Joppe Gloerich, redacteur CultuurDe vraag of een boycot van een bedrijf als KKR zin heeft en begrijpelijk is, kun je op verschillende manieren bekijken. Het is in elk geval onwaarschijnlijk dat een onderneming van dit formaat in paniek raakt wanneer de programmering van zijn festivals er enigszins anders uit gaat zien door artiesten in gewetensnood.
Daar komt bij dat de festivalbranche maar een bescheiden deel uitmaakt van KKR’s totale investeringsportefeuille. Uiteraard hoopt het bedrijf dat de rel niet te lang aanhoudt en de reputatieschade beperkt blijft. Maar het grote geld wordt hoe dan ook elders verdiend.
Heel erg aannemelijk is het ook niet dat het publiek massaal wegblijft bij festivals waarachter (vaak via-via) KKR schuilgaat. Er is eerder sprake van een makersboycot dan van een consumentenboycot.
Sneu is het wel dat juist de Zwarte Cross lijdend voorwerp is geworden van een rel met een politieke achtergrond. Het festival staat juist bekend om zijn carnavaleske pretentieloosheid. Vaak een beetje fout, altijd vrolijk. En alles onder de slogan: ‘Make schik, not war’.
‘Allahs afbakbar’
Een paar jaar geleden ging het even mis, toen de organisatie de maatschappelijke gevoeligheid van bepaalde onderwerpen verkeerd inschatte. Grappig bedoelde teksten als ‘Allahs afbakbar’ (boven een eettentje) en ‘Leve de kleurling’ vielen bij de gemiddelde Achterhoekse feestvierder misschien in de smaak, maar veel artiesten en bezoekers uit de rest van het land toonden zich ontstemd. Het festival bood excuses aan.
Dat is alweer zes jaar geleden. De kwestie die nu voorligt, is heel anders. De Zwarte Cross had – net als de andere festivals – geen enkele invloed op de verkoop van zijn voormalige moederbedrijf Superstruct aan de nieuwe eigenaar KKR.
Zwarte Cross had meer loyaliteit van artiesten mogen verwachten
Het is niet vreemd dat het festival op wat meer loyaliteit had gehoopt bij zijn artiesten. De ondubbelzinnigheid waarmee de directie afstand neemt van nota bene de eigen eigenaar (‘een boze stiefmoeder’) zou voor die artiesten een reden kunnen zijn het festival niet te laten zakken.
Daar staat tegenover dat boycotten een legitieme, geweldloze manier is om uiting te geven aan maatschappelijke onvrede. Want dat is wat de cancelende artiesten aanvoeren als reden voor hun wegblijven: zij zouden ‘geen oog meer dichtdoen’ in de wetenschap een bedrijf te steunen dat Israël helpt.
Eens te meer blijkt dat boycots niet zozeer het financieel raken van een onwelgevallig bedrijf als ambitie hebben, maar vooral een probaat middel zijn om in het reine te komen met het eigen geweten.
Verdere verdieping: Bij welke 'foute' projecten is Zwarte Cross-eigenaar KKR precies betrokken?
Bron: The InterceptHet in 1976 in New York opgerichte Kohlberg Kravis Roberts & Co. (KKR) is een van de grootste investeringsmaatschappijen ter wereld. Het bedrijf heeft omgerekend zo’n 520 miljard euro aan belangen in vele bedrijven over de hele wereld.
Eerder deze eeuw kocht het de inmiddels ter ziele gegane holding Vendex, waartoe V&D, Praxis, HEMA en de Bijenkorf behoorden. Op dit moment is KKR in Nederland – al dan niet indirect – (mede-)eigenaar van bijvoorbeeld de vakantieparken van Landal en Roompot, het Delftse softwarebedrijf Exact en de Heerenveense fietsenfabriek Accell. Deze keurige bedrijven zullen waarschijnlijk met enige vrees afwachten of ook zij onderdeel worden van een boycot.
Via Amerikaanse bedrijven als Crescent Energy en Sempra Infrastructure investeert KKR grootschalig in de winning van olie, kolen en gas. In hoeverre het ook bijdraagt aan Israëlische wapenproductie en Israëlische bouwprojecten op de Westelijke Jordaanoever, is minder eenvoudig te achterhalen.
Wel staat vast dat het mede-eigenaar is van de Duitse mediagigant Axel Springer, een bedrijf dat (onder veel meer) reclame maakt voor huizen in Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. In het verleden was KKR eigenaar van de Duitse wapenfabrikant Hensoldt.