De feiten: Bits of Freedom daagt Meta om algoritmes Instagram
Op maandag 22 september dient er een kort geding van Bits of Freedom tegen Meta, het moederbedrijf van Facebook, Instagram en WhatsApp.
Volgens de Nederlandse waakhond voor digitale burgerrechten handelt Meta in strijd met artikel 27 van de Europese Digital Services Act. Dat verplicht platforms een duidelijke en blijvende voorkeursoptie te bieden.
Waar de zaak om draait
Instagram-gebruikers kunnen niet instellen dat ze hun tijdlijn standaard geen algoritmische aanbevelingen bevat.
Die optie is er wel, maar de gebruiker moet deze telkens opnieuw aanvinken. Bovendien zit deze optie verstopt in het menu.
Meta zegt dat het al aanpassingen heeft gedaan en in gesprek blijft met Brussel.
Wie zegt wat over Bits of Freedom versus Meta?
Bron EY Daily, NOS-
Evelyn Austin, directeur Bits of Freedom, vorige maand op nos.nl: ‘Er komen verkiezingen aan, en dus is het belangrijk dat mensen grip hebben op hun informatiedieet. Zeker wanneer kiezers zich beraden op hun stem, moet die keuze bij henzelf liggen en niet bij een commercieel platform.’
-
Meta, ook op nos.nl: ‘We zijn het oneens met de suggestie dat we de Digital Services Act overtreden. We hebben substantiële wijzigingen in onze systemen doorgevoerd.’
-
Hoogleraar Claes de Vreese (Universiteit van Amsterdam) in hetzelfde artikel: ‘Over de precieze effecten van socialmedia-algoritmes tasten we in het duister, ook omdat we weinig onderzoek kunnen doen.’
EW’s visie: Bits of Freedom versus Meta – wordt de DSA een papieren tijger?
Door: Sam Verbeek, redacteur TechVolgens Bits of Freedom gaat deze zaak niet slechts om een knop in een app, maar om de kern van de DSA: burgers moeten greep houden op hun informatiedieet, zeker gezien er op 29 oktober verkiezingen zijn.
Die inzet raakt aan een breder pijnpunt van de Europese Unie: ze kan wel wetten aannemen, maar de handhaving blijft achter.
De DSA is bedoeld om de macht van grote platforms als Meta in te perken. Artikel 27 is helder: platforms moeten een duidelijke en makkelijk instelbare voorkeursoptie bieden. Burgers moeten zelf kunnen kiezen hoe hun online-omgeving eruitziet, zonder dat een bedrijf stiekem de touwtjes in handen heeft.
Meta wijst erop dat gebruikers kunnen overstappen naar een chronologische feed. Maar die mogelijkheid is zo omslachtig, dat het bedrijf de geest van de wet ondermijnt.
Dit lijkt een voorbeeld van zogeheten dark patterns – interfaces die doelbewust zijn ontworpen om gebruikers keuzes te laten maken die winstgevend zijn voor Meta.
Door de tijdslijn te dicteren, kan Meta ervoor zorgen dat mensen steeds opnieuw blijven kijken en scrollen. Een gewone chronologische feed biedt minder prikkels en maakt dat veel gebruikers sneller afhaken.
Wil Europa de geest van de wet verdedigen?
De vraag is niet alleen of Meta zich formeel aan de regels houdt, maar of Europa bereid is de geest van de wet te verdedigen.
Zonder handhaving is de DSA een papieren tijger. Bits of Freedom daagt niet alleen Meta uit, maar eigenlijk ook de Europese Commissie en de nationale toezichthouders. Zij moeten laten zien dat deze regels meer zijn dan een mooi document.