De feiten: Trumps minister Marco Rubio doet 'radicale' lettertype Calibri in de ban
Bron: The New York TimesAmerikaanse ambassades en overheidsdiensten schakelen in al hun communicatie over op het lettertype Times New Roman. Dan doen ze op bevel van Marco Rubio, minister van Buitenlandse Zaken, die daarmee een besluit van de vorige regering terugdraait. Tijdens Joe Bidens presidentschap werd juist afscheid genomen van Times New Roman ten faveure van het lettertype Calibri.
Rubio wil met het besluit ‘het decorum en de professionaliteit van de schriftelijke communicatie van het departement herstellen,’ zo was te lezen in een memo waar The New York Times de hand op legde.
Discussie past in strijd links en rechts
Dat een Amerikaans ministerie zijn huisstijl aanpast, heeft op zichzelf weinig nieuwswaarde. Maar het besluit maakte veel los bij voor- en tegenstanders omdat het sterk politiek gemotiveerd is. De discussie past naadloos in de strijd tussen links en rechts in de Verenigde Staten.
De keuze van de regering-Biden voor het Calibri-lettertype was volgens Rubio namelijk een ‘verspillende knieval voor de diversiteit’. Volgens de buitenlandminister schuilde achter het besluit een agenda van ‘radicale’ diversiteits- en inclusieprogramma’s.
Calibri is ontworpen door Nederlander
Zeker is dat de keuze indertijd werd ingegeven door het streven naar maximale toegankelijkheid. Calibri is een schreefloze letter, dus zonder kleine dwarsstreepjes, en daardoor geschikter voor mensen die moeite hebben met lezen, al dan niet door een gezichtsbeperking of dyslexie.
Rubio ziet weinig in dat argument. De keuze voor Calibri leverde volgens hem niets op, ‘behalve een verslechtering van de officiële correspondentie van het ministerie’.
EW's visie: Er is aantoonbaar verband tussen lettertype en politieke ideologie
Door: Joppe GloerichOp het eerste gezicht lijkt de lettertypekwestie de zoveelste uitbreiding van het slagveld in de Amerikaanse cultuurstrijd. Niets is meer onbeladen in het gepolariseerde land – zelfs een lettertype niet. Voor het kamp van Donald Trump en zijn getrouwen staat het eigentijdse Calibri symbool voor het verafschuwde woke – want zo kun je de woorden van Marco Rubio gerust interpreteren.
Maar je moet wel een beetje paranoïde zijn om in de keuze voor een beter leesbare letter een knieval voor radicaal links te lezen. Het schreefloze Calibri is digitaal simpelweg veel duidelijker leesbaar dan Times New Roman. Optimale leesbaarheid was precies het doel van Lucas de Groot, de Nederlandse letterontwerper die Calibri begin deze eeuw bedacht in opdracht van techreus Microsoft. Zijn ‘vriendelijke’ letter was tot 2024 het standaard lettertype in Microsoft-programma’s, zoals Word.
Times New Roman is uit de tijd van loden letters
Times New Roman, ontworpen voor de Britse krant The Times, is zo’n zeventig jaar ouder. Bij de introductie in de jaren dertig van de vorige eeuw werden kranten nog gedrukt met loodzetsels en daarvoor waren andere eigenschappen belangrijk.
Times New Roman is klassiek elegant en wordt in papieren communicatie nog veel gebruikt. Op een beeldscherm hebben de voetjes en schouders van de schreefletter echter de hinderlijke neiging in elkaar over te vloeien.
Niet zo vreemd dat iemand op het idee komt dat een moderne variant beter voldoet aan de eisen van de moderne tijd – zoals ook Times New Roman in weinig meer lijkt op het Gotische lettertype dat kranten in de eeuwen daarvoor domineerde. Krantenpagina’s uit die tijd zijn voor de gemiddelde 21ste-eeuwer bijna onleesbaar.
Onderzoek toont ideologische lading lettertypes aan
Maar de connectie tussen lettertypes en politieke ideologie is niet helemaal uit de lucht gegrepen. In 2019 toonde een onderzoek aan hoe lettertypes politieke kenmerken worden toegeschreven. Lezers kunnen lettertypes – of eigenlijk: letterfamilies – zien als ideologisch geladen.
Nog belangrijker is dat lezers een politieke tekst gunstiger beoordelen als die wordt weergegeven in een lettertype dat past bij hun ideologische oriëntatie. Anders gezegd: rechtse lezers hebben meer waardering voor een boodschap in een ‘rechtse’ letter.
Uit het onderzoek bleek dat schreefloze letters vaak worden gezien als ‘linksig’. Calibri, Arial en Aptos – nu het standaardlettertype in Word – vielen daarom ook beter in de smaak met proefpersonen die zichzelf links (liberal) noemen. ‘Rechtse’ (conservative) deelnemers aan het onderzoek waardeerden juist vooral de schreefletters, zoals de Times New Roman.
Rubio leerde van Obama, Sanders en Trump hoe het (niet) moet
Inspelen op dit soort verbanden kan nuttig zijn, beseft waarschijnlijk ook Rubio. Mogelijk heeft hij goed gekeken naar het verleden. Democraat Barack Obama gebruikte in zijn verkiezingscampagne de schreefloze, en als uitgesproken ‘links’ beschouwde, letter Century Gothic.
Bernie Sanders, die zichzelf omschreef als ‘democratisch socialist’, koos in 2016 het lettertype Jubilat voor zijn presidentscampagne: een meer klassieke letter, met ‘rechtse’ schreef. Sanders legde het in de voorverkiezingen af tegen partijgenoot Hillary Clinton, die op haar beurt werd verslagen door Donald Trump.
Zo bezien heeft de huidige president het beter begrepen. Boven de deur van zijn wolkenkrabber op Fifth Avenue in Manhattan pronken de gouden hoofdletters TRUMP TOWER in het lettertype Stymie Extra Bold. Met conservatieve schreef dus, en extra vet.
Wie zegt wat over de keuze voor het 'rechtse' lettertype Times New Roman?
Bron: Algemeen Dagblad, BBC, CNN, New York TimesLucas de Groot, ontwerper van het Calibri-lettertype: ‘Ik zie het ook als een compliment dat ik blijkbaar iets heb ontworpen dat te toegankelijk is.’
Diezelfde De Groot over Rubio’s memo: ‘Treurig en hilarisch.‘ En: ‘Ik heb geen idee wat er woke is aan mijn letter.’
Volgens het memo van Marcio Rubio verwijst het Times New Roman-lettertype naar ‘traditie, formaliteit en ceremonieel’.
Ook Calibri heeft zwakke plekken qua leesbaarheid, zei communicatiedeskundige David Berner eerder tegen The New York Times. Volgens hem kunnen de letters verder uit elkaar en ogen de hoofdletter I en de kleine letter L hetzelfde. Komma’s en punten zouden groter moeten zijn, en de kleine letters a en g zijn vrij ingewikkeld.