Groepen nieuwe asielzoekers uit Marokko zorgen voor problemen. Ze maken weinig kans op een verblijfsvergunning en begaan misdaden. De vertrekpremie wordt geschrapt, maar zonder de hulp van Marokko zal het moeilijk worden om de asielzoekers uit te zetten.
Het aantal asielzoekers uit Marokko en Algerije is de laatste maanden opeens flink gestegen. In juli kwamen 52 Marokkanen aan in Nederland, in augustus 128 en in september 285. Oktober spande de kroon, met 389 Marokkaanse aanmeldingen: Marokkanen vormden vorige maand zelfs de grootste groep nieuwe immigranten, blijkt uit gegevens van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Marokko en Algerije staan op de lijst van veilige landen, dus is de kans klein dat de immigranten een verblijfsvergunning krijgen. Terwijl ze wachten op hun asielprocedure, begaan sommige asielzoekers misdaden. Zoals in Groningen en het Drentse Aalden, waar meldingen binnenstromen van zakkenrollers en diefstallen. De asielzoekers, die in groepen te werk gaan, hebben het volgens de politie vooral gemunt op de portemonnees, jassen en telefoons van dronken mensen in het Groningse uitgaansleven.
Geen vertrekpremie meer, maar gaten in asielbeleid
Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Asiel, VVD) hoopt dat het probleem grotendeels wordt opgelost door de instroom aan te pakken: dinsdag kondigde hij aan dat de vrijwillige vertrekregeling van 1.950 euro per persoon wordt geschrapt voor asielzoekers uit Marokko en Algerije. Dijkhoff zei het misbruik van de asielprocedure ‘zat’ te zijn. Eerder werd deze stap al genomen voor asielzoekers uit Albanië.
Of het genoeg is om de problemen te stoppen, is de vraag. De Groningse burgemeester Peter den Oudsten (PvdA) zegt dat het gaat om rondreizenstelt voor om ‘kansloze’ asielzoekers sneller af te wijzen, zodat ze geen tijd hebben om overlast te veroorzaken. Maar Stefan Kok, docent Migratierecht aan de Universiteit Leiden, zegt tegen Elsevier dat de procedure in maart 2016 al versneld is voor asielzoekers uit veilige landen en dat van wachtrijen momenteel niet echt sprake kan zijn.
Een mogelijk probleem ligt juist in die lijst met veilige landen, stelt Kok: ‘Er zijn veel uitzonderingen, bijvoorbeeld voor de LHBT-gemeenschap uit Marokko, omdat die daar problemen hebben vanwege hun seksuele geaardheid.’ Asielzoekers uit dat land kunnen zich echter ook voordoen als homo of lesbienne. ‘En in dat geval maken ze wel een kans.’ De uitzonderingsregelingen zorgen ook bij asielzoekers uit andere landen voor problemen: in plaats van de asielprocedure te versnellen, kan het voor complicaties zorgen.
Onderhandelen met Marokko over terugkeer
Bovendien duiken veel asielzoekers de illegaliteit in en neemt Marokko afgewezen asielzoekers niet zomaar terug, waardoor gedwongen terugkeer lastig blijkt. Het Noord-Afrikaanse land heeft in principe de plicht om zijn eigen onderdanen in dit soort gevallen terug te nemen, vertelt Kok. ‘Maar het is een nare kwestie, die eigenlijk neerkomt op diplomatieke onderhandelingen.’ In veel gevallen zeggen asielzoekers hun paspoort kwijt te zijn en wil het Marokkaanse regime daarna niet meewerken.
Louis Bontes (VNL) zegt tegen elsevier.nl dat de druk op Marokko verder moet worden verhoogd om de asielzoekers terug te nemen. ‘Ik snap dat het een lastig land is, maar er moet harder worden onderhandeld.’
Hij stelt voor om de ‘kansloze’ asielzoekers vast te zetten in de opvangcentra, totdat ze kunnen terugkeren naar het land van herkomst. Zo kan worden voorkomen dat ze de illegaliteit ingaan, na afwijzing van hun asielaanvraag. De kosten van opvang moeten worden verhaald op de asielzoekers, vindt Bontes. ‘Dit kunnen we niet zo laten doorgaan.’