De fractievoorzitters presenteren weinig nieuwe inzichten bij het tweede formatiedebat, nadat de formatie maandag is vastgelopen, en informateur Edith Schippers haar rapport presenteerde aan de Tweede Kamer.
Mark Rutte diende een motie in, waarin hij voorstelt om Edith Schippers opnieuw als verkenner aan te stellen. Morgen begint ze opnieuw met gesprekken tussen de fractievoorzitters van alle partijen. De partijen die deelnamen aan de mislukte formatiepoging, houden in het debat hun kaken vooralsnog stijf op elkaar. In een interruptie in het betoog van Mark Rutte biedt PVV-leider Geert Wilders aan hem op het thema migratie uit de brand te helpen.
‘Ieder alternatief zonder de PVV zal dezelfde problemen opleveren die een coalitie met GroenLinks met zich meebrengt,’ zegt Wilders. ‘In dit vak zitten twintig mensen die u allemaal wilden helpen, ga eens met de PVV praten.’ Rutte herhaalt zijn eerder ingenomen standpunt: de VVD zal niet met de PVV regeren. Hij verwees daarbij naar de mislukte gedoogconstructie in 2012.
‘Geen minister Rosenmöller’
Wilders verklaarde op zijn beurt dat het mislukken van de onderhandelingen een zege is voor het land, en dat hij blij is dat er geen ‘minister Rosenmöller of staatssecretaris Duyvendak benoemd zal worden’.
PvdA-leider Lodewijk Asscher blonk uit. Hij vindt dat de vier partijen te weinig loslaten over de coalitiebesprekingen. Daarmee wordt het voor andere partijen minder aantrekkelijk om aan te schuiven. Bij het slagen van de onderhandelingen, zo redeneert Asscher, is de kans op gezichtsverlies groter, omdat GroenLinks een morele ondergrens handhaafde.
‘Toneelstuk’
Asscher twijfelt openlijk of de 62 dagen onderhandelingen een toneelstuk waren. DENK-voorzitter Kuzu liet de kans niet onbenut om alsnog kabinetsdeelname van de PvdA te suggereren. Dat werd door Asscher weggewuifd: ‘Deze uitgangspositie is niet heel aantrekkelijk.’
Opvallend is dat geen van de vier voormalige onderhandelingspartijen elkaar interrumpeert. Allemaal blijven ze even terughoudend. Alexander Pechtold van D66 wil nog wel verklaren dat de onderhandelingen ook pragmatisch zijn benaderd, en dat er niet alleen over ideologische verschillen is gediscussieerd.
‘Bijwagen in rechtse polonaise’
Opmerkelijk was nog de botsing tussen Jesse Klaver en Emile Roemer. Roemer verwijt Klaver ‘een bijwagen te worden in de rechtse polonaise’. Klaver zei op zijn beurt dat Roemer een cynisch wereldbeeld heeft. Roemer geeft te kennen een centrum-links kabinet te ambiëren, en sluit nog steeds uit met de VVD te regeren.