De Tweede Kamer is het erover eens: het kabinet moet er alles aan doen om ervoor te zorgen dat er in Nederland geen referendum wordt gehouden over de herinvoering van de doodstraf in Turkije.
De Kamer drong er dinsdag bij de regering op aan om tijdig maatregelen te nemen. Alleen DENK en Forum voor Democratie stemden tegen het verzoek aan de regering, dat onder meer kwam van ChristenUnie en SP.
Strijd met Europese waarden
Het kabinet liet bij monde van demissionair vicepremier Lodewijk Asscher weten niet mee te werken aan een dergelijk referendum. Mocht het toch zover komen dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zo’n referendum organiseert, dan probeert het kabinet er – in Nederland – een stokje voor te steken.
De herinvoering van de doodstraf staat gelijk aan een breuk met Europese waarden, zei minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) destijds. Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel uitte zich eerder fel erover: ‘Het is politiek onvoorstelbaar dat we in ons land toestemming zouden geven voor een stemming over een maatregel die zo duidelijk in strijd is met onze grondwet en de Europese waarden.’
Trauma over referendum
Het trauma over het eerdere referendum leeft voort. Toen Turkse bewindslieden in Nederland campagne wilden voeren, leidde dat uiteindelijk tot een hevige diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije.
In maart stelde het CDA Kamervragen over de politieke activiteit van Turkije in Nederland, naar aanleiding van campagnevoerende bewindslieden voor het Turkse referendum. De regering heeft daarop nog geen antwoord gegeven. De Turkse president Erdogan beloofde vorig jaar na de mislukte coup in zijn land om de doodstraf opnieuw in te voeren als de Turken dat willen.
Vlak voor het referendum over zijn machtsuitbreiding beloofde hij – indien hij het referendum won – nog een referendum over de herinvoering van de doodstraf. In Duitsland en Nederland stemde een meerderheid van de Turken voor Erdogans machtsuitbreiding, tot ontsteltenis van de regeringen.