VVD-leider Mark Rutte pleit voor een ‘stabiel kabinet van vier partijen’, dat een meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer heeft. Hij ziet daartoe drie mogelijkheden.
Volgens Rutte kan het motorblok van VVD, CDA en D66 in zee gaan met een van de volgende drie partijen: PvdA, ChristenUnie of SP.
Dat verklaart Rutte woensdagmiddag na zijn gesprek met informateur Edith Schippers. Hij sprak daarbij geen voorkeur uit voor een van de drie partijen. ‘We zijn weliswaar de grootste partij, maar ook weer niet zo groot. Wij worden geacht een beetje bescheiden te zijn,’ aldus Rutte.
CDA-leider Sybrand Buma ziet dezelfde opties als Rutte. Ook hij wil er liever geen vijfde partij bij, en zegt geen voorkeur te hebben voor een van de genoemde partijen.
Problematische partijen
Maar twee van die drie partijen zijn bij voorbaat al problematisch: DENK-leider Tunahan Kuzu suggereerde eerder op de dag al een kabinet met PvdA, waarop Lodewijk Asscher – leider van de partij – dat opnieuw resoluut afwees: ‘Deze uitgangspositie is niet heel aantrekkelijk’. Na het historische verlies van zijn partij tijdens de Tweede Kamerverkiezingen, zei Asscher al dat hij geen regeringspositie voor zijn partij ziet weggelegd.
Volgens Elsevier
Syp Wynia: ‘Democratisch onjuist dat de rest PVV en SP negeert’
Een kabinet met SP is ook niet heel waarschijnlijk, aangezien SP-leider Emile Roemer meermaals heeft aangegeven niet met de VVD in zee te willen.
Hoewel Buma ook de SP als optie noemt, geeft hij wel aan dat het CDA ‘eigenlijk nooit in de SP heeft geloofd’. Toch hoopt hij dat Roemer bereid is tot overleg: ‘Het is aan Roemer als leider van de SP om een eventuele blokkade richting VVD niet leidend te laten zijn’. Roemer blijft echter halsstarrig in de kwestie, ook na zijn gesprek met Schippers. Hij benadrukt dat hij best met CDA en D66 om de tafel wil, maar niet met VVD.
Met de door de PvdA en de SP opgeworpen beperkingen, klinkt een coalitie met de ChristenUnie logischer. Gert-Jan Segers, leider van de partij, gaf eerder op woensdag aan bereid te zijn te praten over de vorming van een nieuw kabinet, als hij daarvoor wordt uitgenodigd. Eerder hield hij een stevige slag om de arm, omdat hij eerst wilde weten hoe definitief de breuk is tussen het motorblok en GroenLinks. ‘Die onduidelijkheid is nu wel weg,’ aldus Segers.
Met de ChristenUnie zouden VVD, CDA en D66 een nipte meerderheid van 76 zetels hebben in de Tweede Kamer, en ook in de Eerste Kamer zou deze coalitie kunnen terugvallen op een meerderheid.
D66-leider Alexander Pechtold zet nu druk op de linkse partijen SP en PvdA om te praten over een coalitie. Hij wil namelijk niet met ChristenUnie in de regering, omdat de twee partijen teveel verschillen op ethische en moralistische kwesties. Over de PvdA en SP zegt hij: ‘Ik zie ze allebei als mogelijk. Partijen kunnen ja zeggen.’
Wilders wil meedoen
Ondertussen blijft PVV-leider Geert Wilders erop hameren dat het zijn beurt is om deel te nemen aan de formatiegesprekken. Eerder op de dag zei hij al dat een formatie met de PVV ‘binnen een week geregeld’ is, en dat vooral op het gebied van immigratie er snel consensus met de VVD zou ontstaan.
Meer nieuws, elke dag in je inbox? Meld je aan voor Elseviers nieuwsbrief >>
Na zijn bezoek aan Schippers, benadrukte hij dat hij geen blokkades opwerpt, maar dat zijn voorkeur uitgaat naar een regering met VVD, CDA, 50Plus, SGP en Forum voor Democratie. ‘Het zou slecht zijn als opnieuw de tweede partij van Nederland niet mag aanschuiven,’ aldus Wilders. De VVD wijst een samenwerking met de PVV consequent af.
Informateur Schippers verzamelt woensdag en donderdag alle wensen en opmerkingen van de fractieleiders in de Tweede Kamer, om daarna haar conclusie te trekken over de volgende stap in het formatieproces.